بتامتازون چیست؟
بتامتازون از دسته داروهای کورتیکواستروئیدی (در اصطلاح عامیانه کورتون) می باشد. این داروی استروئیدی در اشکال متنوع دارویی خوراکی، تزریقی و موضعی تولید می شود و در موقعیت های مختلفی تجویز می گردد.
فرم خوراکی و تزریقی بتامتازون به علت اثرات کاهش دهنده ایمنی که دارد، در درمان برخی بیماری های خود ایمنی (که سیستم دفاعی بدن به بخش هایی از نقاط بدن آسیب می رساند) مانند لوپوس، هپاتیت ناشی از بیماری های خود ایمنی، بیماری های عضلانی و مفصلی مانند رماتیسم، آلرژی و آسم تجویز می گردد.
این دارو همچنین در درمان برخی سرطان ها به عنوان داروی کمکی استفاده می شود.
بتامتازون با مهار آزاد سازی برخی ناقل های شیمیایی که مسئول ایجاد التهاب می باشند منجر به فروکش علائم التهابی و حساسیتی می گردد.
این دارو همچنین برای افرادی که مبتلا به اختلالات غده ی فوق کلیوی هستند و در بدن آن ها کورتیکواستروئید ها (کورتون) به مقدارکافی تولید نمی شود، به عنوان درمان جایگزین استفاده می شود.
پیش از شروع مصرف بتامتازون
-در صورتی که فشار خون بالا دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه ی حمله قلبی یا هرگونه ناراحتی قلبی، اختلال در عملکرد کبد یا کلیه پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-در صورتی که نیاز به مصرف طولانی مدت بتامتازون دارید و در خانواده ی نزدیکتان سابقه ی ابتلا به دیابت یا بیماری چشمی گلوکوم (آب سیاه) وجود دارد، پزشک خود را مطلع نمایید.
-در صورت ابتلا به کم کاری تیروئید، پوکی استخوان، صرع، بیماری ضعف عضلانی میاستنی گراویس، زخم معده یا هرگونه بیماری گوارشی و اختلالات ذهنی پزشک خود را مطلع نمایید.
-اگر باردار یا شیرده می باشید و یا قصد بارداری دارید، حتما پیش از شروع مصرف این دارو پزشک خود را مطلع نمایید.
-بدلیل این که دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند می تواند منجر به عود مجدد عفونت ها یا تشدید آن ها در بدن گردد لذا سابقه ی ابتلا به هرگونه عفونت در چند ماه اخیر و سابقه ی ابتلا به بیماری سل را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورتی که سابقه ی تشکیل لخته خون در عروق یا سابقه ی آنژیوگرافی داشته اید حتما پزشک خود را مطلع نمایید.
-اگر قصد واکسیناسیون دارید یا اخیرا واکسنی دریافت نموده اید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-لیست کاملی از دارو ها (حتی داروهایی که بدون نسخه مصرف می نمایید) و فرآورده های مکمل و گیاهی مصرفی خود تهیه کنید و در اختیار پزشک و داروسازتان قرار دهید تا در صورت وجود تداخل با بتامتازون، اقدامات لازم صورت گیرد.
-در صورت سابقه ی حساسیت به این دارو یا سایر داروهای استروئیدی (همچون دگزامتازون و پردنیزولون) و یا درد عضلانی پیش رونده پس از مصرف این دارو ها، به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه ی صحیح مصرف بتامتازون
-نحوه ی صحیح مصرف این دارو را از پزشک یا داروساز خود سوال کنید. بتامتازون با توجه به شرایط و نوع بیماری شما در مقدار و نوبت های متفاوتی تجویز می شود. در صورت مصرف قرص خوراکی به عنوان ضد التهاب، بهتر است آن را صبح ها بعد از صبحانه مصرف نمایید و اگر جهت نقص غده ی فوق کلیوی و کمبود استروئید در بدن این دارو برایتان تجویز شده باشد، بهترین زمان مصرف آن شب ها می باشد.
-قرص های بتامتازون به راحتی در آب قابل حل می باشند با این وجود بهتر است قرص را به صورت کامل همراه با یک وعده غذای اصلی یا میان وعده مصرف نمایید.
-در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری آن را مصرف نمایید اما در صورتی که به اندازه ی یک روز کامل مصرف دارو را فراموش کرده اید، نوبت فراموش شده را مصرف ننموده و نوبت بعدی را طبق زمان بندی سابق مصرف نمایید و از دو برابر کردن مقدار دارو در یک نوبت خودداری نمایید.
-ممکن است با توجه به نوع بیماری، این دارو بصورت روزانه برای یک دوره کوتاه درمانی برایتان تجویز شود. در این صورت مصرف منظم دارو در روند بهبودی شما بسیار موثر می باشد.
-در صورت مصرف بتامتازون بیشتر از ۳ هفته، قطع دارو باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک صورت گیرد زیرا قطع ناگهانی این دارو می تواند عوارضی ایجاد نماید به همین دلیل پزشک برای قطع مصرف، مقدار داروی شما را به مرور کم خواهد کرد.
توصیه های بتامتازون
-در صورتی که دوره ی درمان شما با این دارو طولانی تر از ۳ هفته باشد، بهتر است کارتی تهیه نموده و روی آن اطلاعاتی در مورد مصرف این دارو و مقدار مصرف و نوع بیماری خود یادداشت نمایید و در وسایل شخصی یا کیف پول خود نگهداری کنید تا در مواقع اضطراری بتوان از این اطلاعات جهت اقدامات لازم استفاده کرد.
-همچنین در صورتی که قرار است تحت عمل جراحی یا درمان های دندان پزشکی قرار بگیرید یا هرگونه درمانی جهت آسیب دیدگی های جسمی نیاز داشتید حتما درمانگر خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید و کارت تهیه شده را به ایشان نشان دهید زیرا در چنین مواقعی ممکن است نیاز به تنظیم مجدد مقدار مصرف این دارو داشته باشید.
-در مدت درمان با این دارو، تحت نظر پزشک خود باشید و آزمایشات ومعاینات دوره ای را بصورت منظم انجام دهید تا روند بهبود و احتمال بروز عوارض ناخواسته دارویی در شما تحت بررسی قرار گیرد.
-از آنجا که این دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می نماید، احتمال ابتلا به عفونت ها در مدت درمان با این دارو افزایش می یابد و لازم است بهداشت فردی را بیشتر رعایت کنید و از تماس نزدیک با افراد مبتلا به بیماری های عفونی (آبله مرغان، سرماخوردگی ،آنفولانزا، سرخک و…) تا جای ممکن خودداری نمایید و در صورت مشاهده ی علائم این بیماری ها سریعا به پزشک خود مراجعه نمایید.
-برخی واکسن ها جهت مصرف در دوره ی درمانی با بتامتازون مناسب نمی باشند لذا پیش از هرگونه واکسیناسیون پزشک یا فرد مسئول را در جریان مصرف بتامتازون قرار دهید.
-در صورتی که نیاز به مصرف هرگونه داروی بدون نسخه داشتید حتما با داروساز خود مشورت نمایید و مطمئن شوید که مصرف آن دارو در مدت درمان با داروهای استروئیدی بدون اشکال است.
عوارض جانبی بتامتازون
-درد شکمی، سؤهاضمه و احساس تهوع از عوارض شایع در مصرف کنندگان بتامتازون خوراکی می باشد. در صورت وقوع این علائم با مصرف وعده غذایی سبک همراه دارو می توانید از شدت این عوارض بکاهید اما در صورتی که استفراغ حاوی خون داشتید حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.
-مصرف این دارو می تواند در بدن شما ضعف و خستگی عضلانی ایجاد نماید لذا تا زمانی که اثرات دارو برطرف نشده از رانندگی و کار با ابزار هایی که به احتیاط نیاز دارد بپرهیزید.
-در صورت تغییر در خلق و خو، خصوصا در ابتدای درمان با این دارو، احساس گیجی، افزایش حساسیت های روحی، افکار ناخوشایند یا نامناسب، سریعا به پزشک خود مراجعه نمایید.
-مصرف این دارو ممکن است موجب مشکل در خوابیدن، سردرد، افزایش وزن یا اختلالات قاعدگی در خانم ها گردد در صورتی که این علائم شدید شد یا موجب آزارتان شد، به پزشک مراجعه نمایید.
-مصرف این دارو احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می دهد لذا در صورت بروز علائم عفونت(تب،لرز،علائم سرماخوردگی چک ی،اسهال و…) حتما به پزشک مراجعه نمایید.
-در صورت مصرف طولانی مدت این دارو چنانچه علائمی مشاهده کردید که احساس نمودید مرتبط با مصرف این دارو می باشد حتما با پزشک خود در مورد آن ها مشورت نمایید تا توصیه های لازم را دریافت کنید.
-بدلیل تاثیر دارو های استروئیدی بر روی توده ی استخوانی، آزمایشات بالینی مورد نیاز جهت بررسی استحکام استخوان ها را در مدت درمان با این دارو انجام دهید و از آن جا که در مصرف طولانی مدت این دارو آسیب پذیری استخوان ها افزایش می یابد، احتیاطات لازم را بنمایید.
موارد مصرف بتامتازون
موارد مصرف تزریق عضلانی:
-مشکلات آلرژیک قابل درمان با کورتیکواستروئیدها
-بیماری پوستی(درماتیت بولوس هرپتی فرم، اریترودرم اکسفولیاتیو، مایکوز قارچی، پمفیگوس، اریتم مولتی فرم شدید(سندرم استیونز-جانسون)
-اختلالات غدد(هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، هیپرکلسمی مرتبط با سرطان، تیروئیدیت غیر چرکی)توجه: هیدروکورتیزون یاکورتیزون داروی انتخابی در نارسایی اولیه یا ثانویه قشر آدرنال است. آنالوگ های مصنوعی ممکن است در صورت لزومهمراه با مینرالوکورتیکوئیدها استفاده شوند. در دوران نوزادی مصرف مکمل مینرالوکورتیکوئیدی از اهمیت خاصیبرخوردار است.
-مشکلات گوارشی(در طول دوره های حاد در آنتریت در ناحیه‌ی خاص و کولیت اولسراتیو)
-مشکلات خونی(کم خونی همولیتیک اکتسابی (خود ایمنی)، کم خونی Diamond-Blackfan، آپلازی گلبول قرمزخالص، موارد منتخب ترومبوسیتوپنی ثانویه)
-مشکلات نئوپلاستیک(درمان تسکینی لوسمی و لنفوم)
-مشکلات عصبی (تشدید حاد مولتیپل اسکلروزیس، ادم مغزی همراه با تومور اولیه یا متاستاتیک مغز یا کرانیوتومی) توجه: دستورالعمل های درمانی استفاده از تزریق وریدی با دوز بالا یا خوراکی متیل پردنیزولون را برای تشدید حاد مولتیپلاسکلروزیس توصیه می کنند.
-مشکلات چشمی(افتالمی سمپاتتیک، آرتریت تمپورال، یووئیت و مشکلات التهابی چشمی که به کورتیکواستروئیدهایموضعی پاسخ نمی‌دهند.
-مشکلات کلیوی(جهت القای دیورز یا بهبود پروتئین‌اوری در سندرم نفروتیک ایدیوپاتیک یا موارد ناشی از لوپوساریتماتوز)
-مشکلات تنفسی(بریلیوز، سل ریوی شعله‌ور یا منتشر در صورت مصرف همزمان با درمان مناسب ضد سل، پنومونیائوزینوفیلیک ایدیوپاتیک، سارکوئیدوز علامت دار)
-مشکلات مفصلی(درمان کمکی جهت تجویز کوتاه مدت در حملات حاد نقرس، کاردیت روماتیسمی حاد؛ اسپوندیلیتآنکیلوزان؛ آرتریت پسوریاتیک؛ آرتریت روماتوئید، از جمله آرتریت روماتوئید نوجوانان (موارد منتخب ممکن است به درماننگهدارنده با دوز پایین نیاز داشته باشند). درمان درماتومیوزیت، پلی میوزیت و لوپوس اریتماتوز سیستمیک)
-سایر موارد: تریکینوز با درگیری عصبی یا میوکارد، مننژیت توبرکلوزی با بلوک ساب آراکنوئید یا بلوک قریب الوقوع درصورت مصرف همزمان با درمان ضد سل مناسب.
-تکامل ریه‌ی جنین (بدون برچسب)
داخل مفصلی یا داخل بافت نرم:
-به عنوان درمان کمکی برای تجویز کوتاه مدت در
-عود نقرس حاد
-بورسیت حاد و تحت حاد
-تنوسینوویت حاد غیر اختصاصی
-اپی کندیلیت
-آرتریت روماتوئید
-سینوویت آرتروز
تزریق داخل ضایعات:
-درمان آلوپسی آره آتا
-لوپوس اریتماتوز دیسکوئید
-کلوئیدها
-ضایعات هیپرتروفیک موضعی،نفوذی،
-ضایعات گرانولوم حلقوی التهابی
-لیکن پلان
-لیکن سیمپلکس مزمن (درماتیت عصبی) و پلاک های پسوریاتیک
-نکروبیوز لیپوئیدیکا دیابتیکوروم
بتامتازون از کورتیکواستروئیدهای رایج می‌باشد که به عنوان درمان جايگزين در نارسايي غده فوق كليوي استفاده ميشود. اين دارو همچنين در درمان علامتي اختلالات التهابي و آلرژيك در جهت سركوب كردن سيستم ايمني، هيپرپلازيمادرزادي غده فوق كليوي و تحريك بلوغ ريوي جنين در زايمانهاي زودرس و ادم مغزي نيز مؤثر است.
توجه کنید که فرم تزریقی بتامتازون سه نوع دارد:
۱-آمپول بتامتازون ساده حاوی بتامتازون سدیم فسفات می‌باشد که امکان تزریق عضلانی، وریدی ، داخل بافت نرم ومفصلی و چشمی را دارد.
۲- آمپول بتامتازون ال-آ که ترکیبی از دو ملح بتامتازون سدیم فسفات و بتامتازون استات تشکیل می‌شود(1 میلی گرممعادل ۰/۵میلی‌گرپ بتامتازون سدیم فسفات و ۰/۵میلی‌گرم بتامتازون استات است). این فرم دارویی برای تزریق وریدینمی‌باشد.
۳-نوع دیگری بتامتازون تزریقی از دو ملح بتامتازون دی‌پروپیونات و بتامتازون دی‌سدیم فسفات نیز وجود دارد و جهتتزریق عضلانی، مفصلی و داخل ضایعات پوستی قابل تجویز است.
فرم خوراکی بتامتازون نیز در دسترس است.بتامتازون در کشورهای مختلف با غلظت و دوزهای متفاوتی تولید می‌شود.
مکانیسم اثر بتامتازون
اين دارو با عبور از غشاء سلولي به گيرنده هاي خود در سيتوپلاسم متصل شده و كمپلكس دارو-گيرنده وارد هسته سلوليمي شود. اين كمپلكس با اتصال به نواحي خاصي از DNA موجب تحريك روند رونويسي mRNA و به دنبال آن ساختآنزيم هايي مي گردد كه درنهايت مسئول اثرات سيستميك كورتيكواستروئيدها مي باشند. اين دارو با جلوگيري از تجمعسلول هاي التهابي درناحيه التهاب، مهار فاگوسيتوز و آزاد شدن آنزيم هاي مسئول در التهاب و مهار ساخت و آزاد شدنواسطه هاي شيميايي التهاب اثرات ضدالتهابي خود را اعمال مي كند.
فارماکوکینتیک بتامتازون
متابولیسم: کبدی؛ CYP450:سوبسترای 3A4
اتصال به پروتئین:۶۴درصد
دفع:ادرار(کمتر از ۵درصد به صورت تغییر نیافته)
نیمه‌عمر: ۳۵تا۵۴ساعت(بیولوژیکی)، نیمه عمر حذف :۶/۵ساعت
زمان رسیدن به پیک سرمی:۱۰تا۳۶دقیقه
بتامتازون سريعاً و به خوبي از دستگاه گوارش جذب مي شود. شكل تزريقي آن نيز از عضله به خوبي جذب مي شود. بهطور عمده در كبد و مقاديري نيز در كليه و بافتها به متابوليت هاي غير فعال تبديل مي شود.
منع مصرف بتامتازون
-سابقه‌ی حساسیت به بتامتازون یا داروهای مشابه
-تزریق وریدی(سوسپانسیون)
-عفونت قارچی سیستمیک
-مالاریای مغزی
-ترومبوسیتوپنیک پورپورا(عضلانی)
-هرپس سیمپلکس چشمی
-همزمان با واکسیناسیون
-عفونت مفصلی یا سابقه عفونت مفصلی(تزریق داخل مفصلی)
-مفصل ناپایدار(تزریق داخل مفصلی)
-آسیب تروماتیک مغزی(دوز بالا)
-از قطع ناگهانی خودداری شود(مصرف با دوز بالا یا در مدت طولانی)
-تزريق داخل مفصلي در موارد زیر انجام نشود:
جراحي ترميمي مفاصل، اختلالات انعقادي خون، شكستگي داخل مفصلي، عفونت اطراف مفصل يا سابقه ابتلاء به آن،پوكي استخوان اطراف مفصل به دلايلي غير از آرتريت و مفصل ناپايدار نبايد مصرف شود.
-در موارد پيشگيري از سندرم زجر تنفسي نوزادان، در صورت وجود آمنيونيت، عفونت يا تب، عفونت باهرپس ، عدم كفايتجفت و پارگي زودرس غشاء نيز نبايد مصرف شود
عوارض جانبی بتامتازون
عوارض شایع:
ظاهر کوشینگوئید، هیرسوتیسم، افزایش وزن، اریتم، ناراحتی شکم، تغییرات اشتها، احساسات ناپایدار، راش، کهیر،تهوع، استفراغ، احتباس آب و سدیم، هایپوکالمی، افزایش فشارخون، ادم، تعریق، آتروفی عضلانی، اختلال در ترمیمزخم‌ها(مصرف طولانی)، آتروفی پوستی(مصرف طولانی)، پتشی، اکیموزیس، پیگمنتاسیون غیرطبیعی پوست، آکنه،سرگیجه، گیجی، بی‌خوابی، افسردگی، اضطراب، عدم تحمل گلوکز، سندرم کوشینگ(مصرف طولانی)، قاعدگی نامنظم،افزایش فشار داخل چشم، واکنش‌های محل تزریق، استریای آتروفیک، افزایش تعریق، کبودی، قرمزی، پوسته ریزی پوست،شکنندگی پوست، هایپرپیگمانته شدن، هایپرتریکوزیس (پرمویی)، هیپوپیگمانته شدن، آتروفی پوست، راش پوستی، آتروفیزیرجلدی، سرکوب واکنش تست پوستی، نازک شدن مو، کهیر، خشکی پوست، مقاومت به انسولین (افزایش نیاز به انسولینیا داروهای کاهنده قندخون خوراکی)، صورت ماه شکل، تعادل منفی نیتروژن، کاتابولیسم پروتئین، : باد کردن شکم، تغییرعادات روده، سکسکه
عوارض جدی:
آنافیلاکسی، نارسایی آدرنال، سایکوز استروئید، میوپاتی استروئید، سندرم کوشینگ، عفونت، دیابت، تومور کاذب مغزی،افزایش فشار داخل جمجمه، تشنج، آلکالوز هایپوکالمیک، افزایش فشارخون، نارسایی احتقانی قلب، پانکراتیت،پرفوراسیون گوارشی، PUD(زخم‌های گوارشی)، اگزوفتالموس، استئونکروزیس، برادی کاردی، آریتمی قلبی، بزرگ شدنقلب، شوک، ادم، آمبولی (چربی)، افزایش فشارخون، کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک، پارگی میوکارد (به دنبال سکته قلبی)،سنکوپ، تاکی کاردی، ترومبوآمبولی، ترومبوفلبیت، واسکولیت (التهاب عروق خونی)، آرتروپاتی(Charcot-like)، پارگیتاندون، استئوپروز(مصرف طولانی)، گلوکوم(مصرف طولانی)، کاتاراکت(مصرف طولانی)، سرکوب سیستم ایمنی(مصرفطولانی)، کاپوسی سارکوما(مصرف طولانی)، علائم ترک در صورت قطع ناگهانی (مصرف طولانی یا با دوز بالا)، علائمحسی غیرطبیعی، التهاب عنکبوتیه، سرخوشی، افزایش فشار داخل جمجمه، بی خوابی، کسالت، ضعف عضلات،، فلجپاها، خواب رفتگی اندام، اختلال شخصیت، عملکرد مثانه، اختلال اسپرم (کاهش حرکت یا تعداد)، بزرگ شدن کبد،افزایش آنزیم های کبدی، آمیوتروفی، نکروز غیرعفونی سر استخوان ران، نکروز غیرعفونی سر استخوان بازو، شکستگیاستخوان، لیپوتروفی، میوپاتی، میوپاتی استروئیدی
تداخلات دارویی بتامتازون
مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای 11 بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز تیپ 1
– سوبسترای CYP3A4
– اثر بر نتایج تست تشخیصی هورمون رشد
– افزایش خطر خونریزی یا آسیب به مخاط دستگاه گوارش
– تشدید هایپرگلایسمی
– تشدید هیپوکالمی
– تشدید اثرات سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
– کاهش‌دهنده آستانه‌ی تشنج
تداخلات رده X (پرهیز):
آلدسلوکین، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلادریبین، دسموپرسین، فکسینیدازول، ایندیوم 111 کاپرومب پندتید، ماسیمورلین،میفامورتید، میفپریستون، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، یوپاداسیتینیب ،واکسن چهارظرفیتیدنگ(زنده)، واکسن پولیو ویروس(زنده، سه‌ظرفیتی، خوراکی)، واکسن زنده حاوی روبلا یا واریسلا،روکسولیتینیب(موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، ترتوموتاید، واکسن تیفوئید، واکسن تب زرد
تداخلات ماژور:
داروهای NSAIDs،آلدسلوکین، آمتولمتین، فلورکینولون‌ها، بمیپارین، بوسپرویر،بوپروپیونکولین‌سالیسیلات، کلونیگزین، کوبیسیستات، کوپر سالیسیلات، دزوژسترل، داینوژست،دیفلونیسال، دی‌پایرون، دروسپیرنون، دروکسیکام، استرادیول، اتینیل استرادیول، اتودولاک، اتوفنامات،فلبیناک، فپرادینول، فپرازون، فلوکتافنین، فلوفنامیک اسید، فلومکوئین، جستودن، لوونورژسترل،ماسیمورلین، منیزیم سالیسیلات، مکلوفنامات، مسترانول، نابومتون، نادروپارین، نیفلومیک اسید،نیمسولاید، نیرماترلویر، نومژسترول، نوراتیندرون، نورجسترل، اوکساپروزین، اکسی‌فن‌بوتازون،فنیل‌بوتازون، پرانوپروفن، پروگلومتاسین، پروپیفنازون، پروکوازون، ریتوناویر، سالیسیلیک‌اسید،سالسالات، سدیم سالیسیلات، سارگراموستیم، سولفوسالیسیلیک‌اسید، سولینداک، تیاپروفنیک‌اسید،تولمتین
تداخلات متوسط:
آسنوکومارول، استیل سالیسیکوم‌اسیدوم، آلکورونیوم، گلیسیریزین، واکسن آنتراکس ادزوربد، آسپرین،آتراکوریوم، آرانوفین، کاربامازپین، سیزاتراکوریوم، دیکوماروا، دی‌پتاسیم گلیسیریزات، دوکساکوریوم،اکیناسه، فلوئیندیون، فوس‌فنی‌توئین، گالامین، گلیسرول فنیل‌بوتیرات، گلیسیریزا گلابرا، گلیسیریزیکاسید، انسولین(انواع)، لیکوریک(انواع ریشه، عصاره و…)، ما هوآنگ، متوکورین، میواکوریوم،پان‌کورونیوم، باربیتورات‌ها، فنی‌توئین، پیپکورونیوم، پریمیدون، ریفامپین، ریفاپنتین، تستوسترون،ترتینوئین، توتوکورارین، وکورونیوم، وارفارین
کاهش اثرات داروها توسط بتامتازون سیستمیک:
آلدسلوکین، داروهای ضد دیابت، آکسیکابتاژن سیلولیوسل، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، برینسیدوفوویر، کلسی‌تریول(سیستمیک)، تست پوستی کوکسیکوئید ایمیت، کورتیکورلین، کوزینتروپین، واکسن COVID-19 (انواع)، واکسنچهارظرفیتی دنگ، گالیوم ۶۸دوتاتات، آنالوگ‌های هورمون رشد، هیالورونیداز، ایندیوم 111 کاپرومب پندتید، ایزونیازید،واکسن آنفولانزا(انواع)، Lutetium Lu 177 Dotatate ، ماسیمورلین، میفامورتید، پیدوتیمود، واکسن‌های پنوموکوک،واکسن‌های پولیو ویروس، واکسن هاری، واکسن روبلا یا واریسلا، سالیسیلات ها، سیپولوسل-تی، سدیم بنزوات،تاکرولیموس (سیستمیک)، ترتوموتید، واکسن تیفوئید، داروهای درمان کننده اختلالات چرخه اوره، واکسن ها (زنده)، واکسنها (غیرفعال) ، واکسن تب زرد
کاهش اثرات بتامتازون سیستمیک توسط داروها:
القاکننده‌های قوی CYP3A4، اکیناسه، میفپریستون، آنالوگ‌های هورمون رشد
افزایش اثرات داروها توسط بتامتازون سیستمیک:
آبروسیتینیب، مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آمفوتریسین بی، آندروژن ها، باریستینیب، فرآورده‌های ب‌ث‌ژ، CAR-T Cell Immunotherapy ، کلادریبین، دفراسیروکس، واکسن دنگ، دسیرودین، دسموپرسین، اینبیلیزومب، لفلونوماید،دیورتیک های لوپ، ناتالیزومب، نیکوراندیل، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیراختصاصی و اختصاصی COX2)،اوکرلیزومب، اوفاتومومب، واکسن‌های پولیو ویروس، پلی‌متیل‌متاکریلات، کینولون ها، ریتودرین، واکسن واریسلا یا روبلا،روکسولیتینیب(موضعی)، سارگراموستیم، سوکسینیل کولین، تاکرولیموس(موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، سیپونیمود،دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، توفاسیتینیب، واکسن تیفوئید، یوپاداسیتینیب، واکسن ها (زنده)، آنتاگونیست‌هایویتامین کا، واکسن تب زرد
افزایش اثرات بتامتازون سیستمیک توسط داروها:
مهارکننده‌های قوی CYP3A4، دنوزومب، دیلتیازم، مشتقات استروژن، لیکوریک، میفپریستون، مسدودکننده‌های عصبیعضلانی غیر دپلاریزان، NSAIDs(موضعی)، پیمکرولیموس، سالیسیلات ها، مدولاتور گیرنده‌های اسفنگوزین-۱-فسفات(S1P)
تداخل با غذا:
ذکر نشده‌است
تداخلات آزمایشگاهی:
می تواند واکنش های چرخشی و شعله ور شدن نسبت به آنتی ژن های تست پوستی را سرکوب کند
هشدار ها بتامتازون
موارد احتیاط:
-مصرف اپیدورال
-کودکان و نوجوانان
-سرکوب سیستم ایمنی
-عفونت فعال
-عفونت توبرکلوزیس فعال یا نهفته
-افراد در خطر ابتلا به عفونت
-مواجهه با سرخک یا واریسلا
-فشارخون بالا
-خطر فئوکروموسیتوما
-نارسایی احتقانی قلب
-سکته قلبی اخیر
-دیابت
-بیماری‌های مرتبط با پپتیک اولسراتیو
-کولیت اولسراتیو
-دایورتیکولیت
-آناستوموز اخیر روده
-خطر پرفوراسیون گوارشی
-اختلالات تشنجی
-اختلالات روان
-اختلالات تیروئید
-استئوپروز
-میاستنی گراویس
-التهاب عصب چشمی
-سیروز
-نارسایی کلیوی
-HSVچشمی
هشدارها:
-به دنبال مصرف اين دارو ممكن است آزمون هاي بررسي عملكرد محور هيپوتالاموس-هيپوفيز –غده فوق كليوي دچاراختلال شود.
-در افراد مسن و به خصوص خانم هاي يائسه، احتمال ايجاد پوكي استخوان و فشار خون بالا، افزايش مي يابد.
-در صورت نياز به جراحي و يا درمان اضطراري و نيز مصرف دارو در بيماران ديابتي، بايد احتياط كرد.
-کاهش سرعت رشد ممکن است در اطفال تحت درمان با کورتیکواستروئیدها، حتی در دوزهای توصیه شده از راهاستنشاقی نیز اتفاق بیفتد.کاهش سرعت رشد به دوز و مدت زمان مواجهه با این داروها ارتباط دارد.پس نظارت بر رشد درمدت درمان با بتامتازون لازم است.
توصیه های دارویی بتامتازون
-دوز مصرف با توجه به علت تشخیصی و علائم بیمار متفاوت می‌باشد و لازم است به دقت توسط پزشک تعیین شود.
-در صورت درمان با دوز بالا یا به مدت طولانی، در صورت رسیدن به نتایج مطلوب، قطع دارو به صورت تدریجی انجام شود.
-تزریق مفصلی الزاما‌ً توسط پزشک متبحر انجام شود.سایز سوزن با توجه به مفصل مورد نظر متفاوت است(کمتر از ۲۵برای لگن، زانو، شانه؛ ۲۵برای مچ دست، مچ پا و آرنج و یا با توجه به متد تزریق)
-در موارد تاندونیت از تزریق مستقیم داخل تاندون خودداری شود.
-براي به حداقل رساندن تحريك گوارشي شكل خوراكي بتامتازون بايد بعد از غذا مصرف شود.
-از قطع ناگهاني مصرف دارو بعد از استفاده طولاني(بيش از 3 هفته) پرهيز شود.
-رژیم کم نمک در طول درمان با این دارو و مصرف مكمل هاي حاوي پتاسيم تحت نظر پزشک توصيه مي شود.
-قند خون ۲ساعت بعد از غذا، الکترولیت‌ها و فشارخون بیمار منظم چک شود.
-بررسی قفسه ی سینه(chest x-ray)در صورت مصرف طولانی این دارو لازم می‌باشد.
-در صورت مصرف بیشتر از ۶هفته، معاینات چشمی به صورت منظم و دوره‌ای انجام شود.
-چنانچه بیمار سابقه ی زخم‌های گوارشی دارد یا علائم جدی سوهاضمه دارد، تصویر برداری دستگاه گوارشی توصیهمی‌شود.
-در دوران شیردهی از داروهای جایگزین بتامتازون استفاده شود(غیر فلورینه). چنانچه نیاز به تجویز در دوران شیردهیباشد، لازم است حداقل ۴ساعت پس از دوز بالای بتامتازون (>40 mg/day) شیردهی انجام شود.
-در مادرانی که پیش از زایمان مصرف بتامتازون داشته‌اند، شروع ترشح شیر پس از تولد ممکن است به تعویق بیفتد وهمچنین ممکن است حجم شیر تولیدی نیز کاهش یابد. این تأثیر زمانی که زایمان 3 تا 9 روز پس از دریافت دوز بتامتازوندر مادران بین هفته های 28 و 34 بارداری رخ داده‌است، مشاهده گردیده‌است. هنگامی‌که تولد نوزاد در کمتر از 3 روز یابیشتر از 10 روز از زمان درمان با بتامتازون اتفاق بیفتد، بر میزان تولید شیر تأثیری نداشته است.
-تجویز در دوران بارداری حتماً با ارزیابی نسبت خطر و منفعتی که برای مادر و جنین دارد، انجام شود(به ویژه در سهماهه‌ی اول یا در صورت مصرف طولانی‌مدت). بتامتازون به عنوان یک کورتیکواستروئید فلوئوردار طبقه بندی می شود. هنگامی که کورتیکواستروئیدهای سیستمیک در بارداری جهت اختلالات روماتیسمی مورد نیاز باشند، تجویزکورتیکواستروئیدهای غیرفلورینه (مثل پردنیزون) ترجیح داده می شود. از مصرف دوزهای بالا و درمان طولانی مدت بابتامتازون در بارداری خودداری شود.
-در تزریق داخل مفصلی از آنجا که دوز مناسب تزریق بتامتازون با توجه به نوع مفصل، شدت التهاب و بیماری و پاسخبیمار متفاوت می‌باشد، لازم است تنظیم دوز به صورت دقیق توسط پزشک انجام شود.
-فرم سوسپانسیون بتامتازون(LA که شیری رنگ می‌باشد) برای تزریق وریدی نمی‌باشد.تنها محلول تزریقی بتامتازونسدیم فسفات می‌تواند جهت تزریق وریدی در عرض ۳۰ثانیه تا یک دقیقه یا به عنوان انفوزیون رقیق‌شده استفاده شود.
-فرم سوسپانسیون (LA که شیری رنگ می‌باشد)پیش از تزریق تکان داده‌شود.
-از تزریق زیرجلدی (inject subcutaneous) به جای داخل جلدی(Intradermal) خودداری شود.
-اگر سوسپانسیون بتامتازون با یک بی حس کننده موضعی تجویز شود، می‌توان آن را با لیدوکائین هیدروکلراید (بدونپارابن) یک تا دو درصد یا بی حس کننده موضعی بدون پارابن مشابه در سرنگ مخلوط کرد. دوز سوسپانسیون بتامتازونرا از ویال به داخل سرنگ خارج کنید، سپس ماده بی حس کننده موضعی را داخل سرنگ بکشید و سرنگ را برای مدتکوتاهی تکان دهید. بی حس کننده موضعی را مستقیماً داخل ویال سوسپانسیون تزریق نکنید.
-در یک مطالعه مبتنی بر جمعیت روی کودکان، نشان داده شد که خطر شکستگی با بیش از 4 دوره درمان با داروهایکورتیکواستروئیدی، افزایش می‌یابد. مشکلات زمینه ای بیمار نیز ممکن است بر سلامت استخوان و اثر کورتیکواستروئیدهابر پوکی استخوان تأثیر بگذارد.
-تراکم استخوان در صورت مصرف طولانی‌مدت، بی تحرکی طولانی، سابقه‌ی خانوادگی استیوپروز یا مصرف مزمنداروهای کاهنده‌ی تراکم استخوانی به صورت دوره‌ای ارزیابی شود.
-وضعیت رشد و قد کودکان و نوجوانان تحت درمان با این دارو به صورت دوره‌ای و‌منظم چک شود.
-اثرات استروئیدهای استنشاقی بر رشد حتی در غیاب شواهد آزمایشگاهی از سرکوب محور HPA مشاهده شده است،که نشان می‌دهد سرعت رشد شاخص حساس‌تری برای پیگیری در کودکان تحت درمان با کورتیکواستروئیدهای سیستمیکدر بیماران اطفال نسبت به برخی از آزمایش‌های عملکرد محور HPA است.
-معاینات چشمی در صورت مصرف طولانی یا تغییرات در بینایی و سابقه‌ی گلوکوم/کاتاراکت/IOP/به صورت منظم ودوره‌ای انجام شود.
-به بیمار آموزش داده شود که در صورت مشاهده ی علائم حساسیت به دارو(آنژیوادم، برونکواسپاسم، راش و کهیر) بهپزشک مراجعه کند تا در صورت نیاز دارو قطع شود.
-استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها ممکن است احتمال بروز عفونت ثانویه را افزایش دهد. عفونت های حاد (ازجمله عفونت های قارچی) را پنهان کند، عفونت های ویروسی را طولانی یا تشدید کند، یا پاسخ به واکسن ها را محدود کند. در صورت امکان در بیماران مبتلا به تبخال چشمی، سل تنفسی فعال یا نهفته، یا عفونت های سیستمیک ویروسی، قارچی،انگلی یا باکتریایی درمان نشده استفاده نشود. از قرار گرفتن بیمار در معرض آبله مرغان و سرخک اجتناب شود و درصورت مواجهه با بیمار مبتلا به سرخک یا واریسلا، با ایمونوگلوبولین واریسلا زوستر یا ایمونوگلوبولین داخل عضلانیتلفیقی جهت پیشگیری استفاده شود. اگر آبله مرغان ایجاد شود، می‌توان درمان با عوامل ضد ویروسی را در نظر گرفت.
-پیش از قطع درمان لازم است دوز مصرفی به صورت تدریجی کاهش یابد. با کاهش تدریجی دوز، درمان سیستمیککورتیکواستروئید را متوقف کنید. عملکرد ریه، مصرف بتا آگونیست، علائم آسم و علائم و نشانه‌های نارسایی آدرنال (مانندخستگی، بی‌حالی، ضعف، تهوع/استفراغ، افت فشار خون) را در طول قطع مصرف کنترل کنید