آزمایش آمیلاز (Amylase)، با هدف بررسی بیماری‌های پانکراس انجام می‌شود. منظور از پانکراس همان لوزالمعده است که در پشت معده قرار گرفته دارد. در واقع باید گفت آمیلاز نوعی آنزیم است که اندام‌های مختلف بدن آن را می‌سازند. اگر این آنزیم در پانکراس تولید شود به آن آمیلاز پی (p) گفته خواهد شد. نوعی دیگری از این آنزیم در بزاق تولید می‌شود که به آمیلاز S مشهور است. این آنزیم در هضم کربوهیدارت نقش مهمی را برعهده دارد.
گاهی ممکن است سطح آنزیم آمیلاز در بدن دچار نوسان شود. پزشکان برای این که بتوانند میزان آمیلاز در بدن را اندازه‌گیری و مورد بررسی قرار دهند، انجام آزمایش Amylase را پیشنهاد می‌کنند.
Amylase در آزمایش خون چیست؟
Amylase در آزمایش خون، نشان‌دهنده این است که آیا اندام‌هایی مانند لوزالمعده، کیسه صفرا و … دچار مشکل شده‌اند یا نه. در واقع مقادیر نرمال و بحرانی این آزمایش، تشخیص درگیری اندام‌های مختلف توسط پزشک را به مراتب آسان می‌کند
تفسیر آزمایش Amylase چگونه است؟
برای آشنایی بیشتر با تفسیر آزمایش خون Amylase، لازم است اطلاعاتی در خصوص نحوه تفسیر این آزمایش در اختیار داشته باشید. هر چند تفسیر آزمایش Amylase بدون خطا باید توسط پزشک مربوطه انجام شود، اما شما با آگاهی حتی ناچیز در این زمینه، قادر به کمی آزمایش‌خوانی خواهید بود.
بررسی و مانیتور کردن التهاب حاد و مزمن پانکراس، هدف اصلی انجام آزمایش آمیلاز است. بنابراین قرار گرفتن مقدار Amylase در نقطه بحرانی نیاز به بررسی دارد.
زمانی که شخص به پانکراس حاد دچار شده باشد، مقدار آمیلاز خون او در عرض ۱۲ تا ۷۲ ساعت افزایش چشم‌گیری خواهد داشت. اگر عامل پانکراس حاد برطرف شود، آمیلاز در چند روز به حد نرمال خود خواهد رسید.
اما در التهاب مزمن پانکراس داستان متفاوت است. مقدار آمیلاز در این آغاز این نوع التهاب به شدت افزایش پیدا می‌کند و در طول بیماری و با پیشرفت آن، مقدار آمیلاز در خون کاهش می‌یابد.
البته ناگفته نماند که اختلالات کلیه که باعث می‌شود کلیه آن طور که باید و شاید قادر به پاکسازی آمیلاز نباشد، انسداد مجرای پانکراس، سرطان پانکراس و انفارکتوس روده منجر به افزایش سطح آمیلاز در خون خواهد شد.
تفسیر آزمایش Amylase چگونه است؟
برای آشنایی بیشتر با تفسیر آزمایش خون Amylase، لازم است اطلاعاتی در خصوص نحوه تفسیر این آزمایش در اختیار داشته باشید. هر چند تفسیر آزمایش Amylase بدون خطا باید توسط پزشک مربوطه انجام شود، اما شما با آگاهی حتی ناچیز در این زمینه، قادر به کمی آزمایش‌خوانی خواهید بود.
بررسی و مانیتور کردن التهاب حاد و مزمن پانکراس، هدف اصلی انجام آزمایش آمیلاز است. بنابراین قرار گرفتن مقدار Amylase در نقطه بحرانی نیاز به بررسی دارد.
زمانی که شخص به پانکراس حاد دچار شده باشد، مقدار آمیلاز خون او در عرض ۱۲ تا ۷۲ ساعت افزایش چشم‌گیری خواهد داشت. اگر عامل پانکراس حاد برطرف شود، آمیلاز در چند روز به حد نرمال خود خواهد رسید.
اما در التهاب مزمن پانکراس داستان متفاوت است. مقدار آمیلاز در این آغاز این نوع التهاب به شدت افزایش پیدا می‌کند و در طول بیماری و با پیشرفت آن، مقدار آمیلاز در خون کاهش می‌یابد.
البته ناگفته نماند که اختلالات کلیه که باعث می‌شود کلیه آن طور که باید و شاید قادر به پاکسازی آمیلاز نباشد، انسداد مجرای پانکراس، سرطان پانکراس و انفارکتوس روده منجر به افزایش سطح آمیلاز در خون خواهد شد.
شرایط انجام آزمایش Amylase
در این آزمایش Amylase، سه نمونه مختلف نیاز است:
- نمونه خون سیاهرگی است که از ورید بازویی گرفته می‌شود.
- نمونه ادرار شخص که در طول ۲۴ ساعت جمع‌آوری می‌شود.
- نمونه از مایع صفاقی که در اصل مایع مابین غشای شکمی و قسمت بیرونی اندام شکم محسوب می‌شود.
در حالت کلی بر خلاف بسیاری از آزمایش‌هایی که روی نمونه خون ورید بازویی و ادرار انجام می‌شود، آزمایش Amylase نیاز به رعایت شرایط خاصی ندارد. البته بهتر است ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش، شخص نوشیدنی‌های الکلی مصرف نکند و اگر داروی مداخله‌گری مصرف می‌کنند، به دستور پزشک برای قطع کردن آن اقدام کند. چون گاهی مصرف بعضی از داروها می‌تواند موجب خطای نتایج آزمایش آمیلاز شود.
البته رعایت شرایطی مانند ناشتا بودن به نظر پزشک و شیوه انجام آزمایش آمیلاز بستگی دارد. اکثرا پزشکان توصیه می‌کنند که ۲ ساعت قبل از نمونه‌گیری خون و ادرار، ناشتا باشید.
بیماری‌های پیش زمینه‌ای تاثیرگذار در نتیجه آزمایش Amylase
بیماری‌های متعدد یا شرایط گوناگونی هستند که باعث می‌شوند تا نتیجه آزمایش Amylase دچار نوسان شود و به مقادیر بحرانی ورود کند.
رایج‌ترین بیماری‌های پیش زمینه‌ای تاثیرگذار در نتیجه آزمایش Amylase را در زیر مطرح کرده‌ایم:
- نارسایی‌های کلیوی
- التهاب پانکراس
- زخم معده
- اوریون
- حمله حاد کیسه صفرا
- سرطان تخمدان
- سرطان ریه
- حاملگی در لوله فالوپ
- آپاندیس حاد
- دیابت
- انسداد روده
- کتواسیدوز
علائمی که می‌گویند سطح آزمایش Amylase نرمال نیست.
گاهی بنا به دلایلی اندام‌های داخلی بدن دچار مشکل می‌شوند و این مشکلات با بروز علائم بالینی و اختلال خود را نشان می‌دهند. در این بین پزشکان انجام آزمایش‌های مختلفی را تجویز می‌کنند تا بتوانند مشکل را به بهترین شکل تشخیص دهند و مصرف دارو یا درمان را آغاز کنند.
عدم توازن فاکتور آزمایشی Amylase هم مانند بسیاری از مشکلات اندام داخلی، با علائم و نشانه‌هایی همراه است که در زیر به بعضی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- زردی پوست
- تغییر رنگ ادرار به رنگ تیره‌تر
- چرب شدن مدفوع و تغییر رنگ آن
- احساس سوزش در پوست نواحی مختلف بدن
- احساس درد در شکم
- کاهش وزن بی‌رویه
- اسهال مداوم