آزمایش SGPT یا آزمایش ALT آزمایشی جهت اندازه‌گیری سطح آلانین آمینوترانسفراز (Alanine Aminotransferase) در خون است. بهتر است بدانید که آنزیم ALT در بسیاری از قسمت‌های بدن یافت میشود، اما بالاترین غلظت آن در کبد وجود دارد. به‌طورمعمول میزان این آنزیم در بدن نسبتا پایین است و معمولا زیاد بودن آنزیم ALT در آزمایش می‌تواند نشانه آسیب یا تحریک کبد باشد. اما میزان نرمال SGPT چقدر است و عوارض بالا بودن ALT در آزمایش خون چیست؟
ALTدر آزمایش خون چیست؟
آیا می‌دانید ALTیا SGPT در آزمایش خون چیست؟ آزمایش ALT یا آلانین آمینوترانسفراز، برای اندازه‌گیری سطح ALT خون به کار می‌رود. این آزمایش با عنوان SGPT هم شناخته میشود. ALT آنزیمی است که توسط سلول‌های کبدی ساخته میشود. کبد، بزرگ‌ترین غده بدن است و دارای چندین کارکرد مهم است. این کارکردها عبارت‌انداز :
ALT به صورت طبیعی در داخل سلول‌های کبد یافت می شود. البته در مواقعی که کبد آسیب دیده باشد یا دچار التهاب شده باشد این احتمال وجود دارد که ALT وارد جریان خون شود. آزمایش ALT یکی از اجزای غربالگری اولیه برای تشخیص بیماری‌های کبدی محسوب میشود.
از آزمایش ALT با اسامی دیگری همچون آزمایش ترانس آمیناز گلوماتیک – پیرویک سرم (SGPT)، یا آزمایش ترانس آمیناز آلانین هم یاد میشود.
آزمایش ALT یا SGPT به چه دلیلی انجام میشود؟
معمولاً از آزمایش ALT جهت تعیین آسیب‌دیدگی یا بیماری کبدی استفاده میشود. در صورتی‌که نشانه‌هایی از بیماری کبدی در شما وجود داشته باشد، پزشک درخواست اجرای آزمایش ALT را صادر می‌کند. این نشانه‌ها عبارتند از :
- یرقان، که در این بیماری رنگ پوست یا چشم‌ها زرد میشود.
- تیره بودن ادرار
- تهوع
- استفراغ
- درد در قسمت یک چهارم بالا – سمت راست شکم
آسیب‌دیدگی کبدی، معمولا با بالا رفتن میزان ALT همراه میشود. آزمایش ALT جهت ارزیابی میزان ALT موجود در جریان خون شما به کار می‌رود. این در حالی است که این آزمایش منجر به تعیین میزان آسیب کبدی، فیبروز یا جراحت کبدی نمی‌شود. همچنین این آزمایش قادر به پیش‌بینی شدت آسیب‌دیدگی کبد در آینده پیش‌رو نخواهد بود.
آزمایش ALT، معمولاً همراه با سایر آزمایش‌ها روی آنزیم‌های کبدی انجام میشود. بررسی میزان ALT، در کنار سایر آنزیم‌های کبدی به پزشک کمک کرده تا به اطلاعات دقیق‌تری درباره بیماری کبدی دسترسی پیدا کند.
همچنین می‌توان از آزمایش ALT برای تحقق بخشی از اهداف زیر استفاده کرد:
- نظارت بر میزان پیشرفت بیماری‌های کبدی همچون هپاتیت یا نارسایی کبد
- ارزیابی امکان شروع برنامه درمانی، نسبت به بیماری کبدی شناسایی شده
- ارزیابی میزان کارآمدی روش درمانی
چگونه می‌توان خود را برای انجام آزمایش ALT آماده کرد؟
آزمایش ALT با تهیه یک نمونه خونی کوچک اجرا میشود. در ادامه می‌توانید با شرایط آزمایش ALT یا SGPT بیشتر آشنا شوید.
- متخصص آزمایشگاه با استفاده از ماده ضدعفونی‌کننده محل ورود سوزن به پوست را تمیز می‌کند.
- یک نوار انعطاف‌پذیر به قسمت فوقانی بازو بسته میشود. با انجام این کار، جریان خون متوقف میشود و رگ‌های بازو بهتر قابل‌رویت خواهند بود.
- پس از بدست آوردن رگ، سوزن خون‌گیری به آن تزریق میشود. در این مرحله، احساس درد یا سوزش لحظه‌ای پدید می‌آید. خون در لوله متصل به انتهای سوزن جمع‌آوری میشود. در برخی نمونه‌گیری‌ها، به بیش از یک لوله نیاز است.
- متخصص آزمایشگاهی پس از گردآوری مقدار خون کافی نوار انعطاف‌پذیر و سوزن را از بدن بیمار جدا می‌کند. یک پارچه پنبه‌ای یا گاز استریل روی محل دریافت خون قرار می‌گیرد. محل فوق با بانداژ یا نوار کاملاً ثابت نگه داشته میشود.
- نمونه خونی برای انجام تحلیل‌های مورد نیاز به آزمایشگاه فرستاده میشود.
- آزمایشگاه نتایج آزمایش را برای پزشک ارسال می‌کند. پزشک وقت ویزیتی را برای شما در نظر می‌گیرد تا با جزئیات بیشتر راجع به نتایج با شما صحبت نماید.
مخاطرات آزمایش ALT یا SGPT کدام هستند؟
آزمایش ALT یکی از آزمایش خون‌های ساده است که مخاطرات اندکی همراه دارد. برخی اوقات در محل نفوذ سوزن به پوست، کوفتگی ایجاد میشود. اگر محل ورود سوزن به پوست را پس از جداسازی سوزن برای مدت چند دقیقه فشار بدهید، خطر کوفتگی به حداقل می‌رسد.
در مواردی نادر و به‌شدت غیرمتحمل، عوارض زیر در طول آزمایش یا پس از آن ظاهر می‌شوند :
- خونریزی شدید در محل تزریق سوزن
- جمع شدن خون زیر پوست، که با اسم هماتوما از آن یاد میشود
- غش کردن یا سبک سری (سیاهی رفتن چشم) در لحظه روبرو شدن با خون
- عفونت در محل تزریق
میزان نرمال SGPT در بافت‌های بدن
در جدول زیر می‌توانید با مقدار نرمال SGPT در بافت‌های مختلف بدن آشنا شوید.
| بافت‌ها | میزان نرمال |
| کبد | 2850 |
| کلیه‌ها | 1200 |
| ماهیچه‌های اسکلتی | 300 |
| پانکراس | 130 |
| طحال | 80 |
| سلول‌های قرمز | 7 |
| قلب | 450 |
علت بالا بودن SGPT در آزمایش خون
به‌طورکلی بالا بودن SGPT در آزمایش خون دلایل متعددی دارد اما نشان می‌دهد که مشکلی در کبد شما وجود دارد و یا لازم است بیشتر مراقب سلامتی خود باشید. به‌طورکلی آنزیم‌های کبدی زمانی افزایش پیدا می‌کنند که التهاب یا تحریک سلولی در کبد ایجاد شود. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین دلایل بالا بودن سطح SGPT در آزمایش خون آشنا شوید.
- سوءمصرف الکل
- ابتلا به هپاتیت
- سیروز کبدی (Cirrhosis)
- مرگ بافت کبد
- وجود تومور در کبد
- جریان خون ضعیف در کبد
- هماکروماتوز (Hemochromatosis) یا اختلالی که موجب تجمع آهن در کبد میشود
- مونونوکلئوز (Mononucleosis) یا عفونتی که توسط ویروسی به نام اپشتین بار (Epstein–Barr virus) ایجاد میشود
- پانکراتیت یا التهاب پانکراس
- دیابت
- انسداد مجاری صفراوی
- مصرف بیش از حد ویتامین a
- گرمازدگی
- آسیب به گلبول‌های قرمز خون
- آسیب به کلیه‌ها
- مصرف بیش‌ازاندازه استامینوفن
- چرب شدن کبد
- مصرف برخی داروهای مسکن، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای قلبی عروقی و داروهای ضد افسردگی از نوع سه حلقه‌ای
علائم و عوارض بالا بودن ALT در آزمایش خون
در بسیاری از افراد بالا بودن آنزیم alt هیچ علائم خاصی در فرد ایجاد نمی‌کند. اما بسیاری از افراد نیز ممکن است با بالا رفتن این آنزیم در بدن علائم خاصی مثل درد شکم، تیره شدن رنگ ادرار، احساس خستگی مفرط، خارش پوست، زردی پوست و سفیدی چشم، کم شدت اشتها، روشن شدن رنگ مدفوع و حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنند. بالا بودن میزان alt در آزمایش بدن می‌تواند منجر به بیماری‌های کبدی شود و یا نشانه وجود یک بیماری کبدی در بدن باشد.
درمان بالا بودن ALT در آزمایش خون
به‌طورکلی درمان بالا بودن alt در آزمایش خون به روش‌های مختلفی انجام میشود. قبل از هر چیزی فرد باید سبک زندگی خود را کمی تغییر دهد و از غذاهای سالم‌تری استفاده کنید و در صورت مصرف الکل، استفاده از آن را قطع کند. در کنار آن معمولا نوع درمان با توجه به شدت و علت بروز این مشکل انجام میشود. در بسیاری از افراد تغییر سبک زندگی با مصرف غذاهای سالم، فعالیت بدنی و کاهش وزن به کاهش این آنزیم در بدن کمک می‌کند. در برخی افراد نیز پزشک پس از انجام آزمایش‌های تکمیلی علت بروز این مشکل را پیدا می‌کند و اقدامات لازم برای درمان را انجام می‌دهد.