Glucose Tolerance (GT) , Oral glucose tolerance test (OGTT)
این تست به تشخیص دیابت بارداری و دیابت تیپ یک و ۲ کمک می‌کند. این تست ۲ مرحله دارد. در مرحله اول باید ناشتا باشید و خون دهید. پس از آن یک محلول گلوکز باید بخورید که آزمایشگاه در اختیار شما قرار می‌دهد. سپس در بازه‌های زمانی مشخص که معمولا ۳۰ دقیقه، یک ساعته، یک و نیم ساعته، ۲ و سه ساعته است، دوباره از شما نمونه خون گرفته می‌شود. این بازه‌های زمانی توسط پزشک معالج تعیین می‌شود.
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
آزمایش تحمل گلوکز (GTT) که به عنوان تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) هم شناخته می‌شود، پاسخ بدن فرد نسبت به قند (گلوکز) را اندازه‌گیری می‌کند.
این آزمایش برای کمک به تشخیص شرایط پیش دیابت و دیابت درخواست داده می‌شود. در برخی از موارد ممکن است آزمایش GTT نیز به عنوان بخشی از آزمایش‌های غربالگری دیابت انجام شود (اگرچه آزمایش های قند خون ناشتا (FBS) و هموگلوبین A1c آزمایش های پایه غربالگری دیابت هستند).
با وجود آنکه انجام تست تحمل گلوکز نسبت به آزمایش‌های FBS و هموگلوبین A1c، پیچیده‌تر است، اما بسیار حساس‌تر از آنها عمل کرده و دیابت را زودتر تشخیص می‌دهد. از این رو، در شرایط خاصی مانند بیماران کاندید پیوند کلیه، GTT به منظور غربالگری دقیق‌تر دیابت درخواست داده می‌شود.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
آزمایش تحمل گلوکز معمولاً هنگامی که نتایج آزمایش قند خون ناشتا یا هموگلوبین A1c غیرطبیعی (خارج از محدوده مرجع) یا مرزی (بالاترین مقدار محدوده نرمال) باشند انجام می‌شود. علاوه بر این، در برخی از شرایط مانند پیوند کلیه ممکن است پزشک آزمایش GTT را به عنوان یک تست حساس‌تر برای غربالگری دیابت درخواست دهد.
شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟
– ناشتا بودن فرد الزامی است و نباید از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی به جز آب خورده باشد.
– برای تست دوم مایعی حاوی ۷۵ گرم گلوکز (برای کودکان مقدار ۱/۷۵ گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن) برای نوشیدن به فرد داده می‌شود. سپس بعد از ۲ ساعت نمونه خون بعدی گرفته می‌شود. در طول این ۲ ساعت فرد مجاز به خوردن چیز دیگری بجز مقدار کمی آب نمی‌باشد.
– برخی از داروها می‌توانند سطح گلوکز خون فرد را افزایش یا کاهش دهند. در مورد مصرف هرگونه دارو یا مکمل های مصرفی باید با پزشک خود مشورت شود.
چه چیزهای در این تست بررسی میشوند؟
گلوکز منبع اصلی انرژی سلول‌های بدن و تنها منبع انرژی کوتاه مدت مغز و سیستم عصبی است. در واقع سلول‌ها از گلوکز برای تولید انرژی استفاده می کنند. برای استفاده از گلوکز لازم است که یک منبع پایدار وجود داشته باشد و سطح نسبتاً ثابت آن در خون حفظ شود. در آزمایش تحمل گلوکز سطح گلوکز خون در دو حالت ناشتا و ۲ ساعت پس از نوشیدن مایعی حاوی مقدار مشخصی از گلوکز اندازه‌گیری می‌شود.
در زمان هضم مواد غذایی، کربوهیدرات‌ها به گلوکز و مواد مغذی دیگر شکسته میشوند. آنها توسط دستگاه گوارش جذب شده و به جریان خون منتقل و در سراسر بدن گردش می‌کنند. به طور معمول، سطح گلوکز خون بعد از صرف هر وعده غذایی کمی افزایش می‌یابد. در پاسخ به افزایش گلوکز خون، لوزالمعده هورمون انسولین را در خون آزاد می‌کند. مقدار انسولین ترشح شده با مقدار و محتوای وعده غذایی مصرف شده مطابقت دارد. انسولین به انتقال گلوکز به درون سلول‌های بدن کمک می‌کند. با ورود گلوکز به درون سلول‌ها و تجزیه آن، سطح گلوکز خون کاهش می‌یابد و پانکراس در پاسخ، ترشح انسولین را کاهش می‌دهد. در آزمایش GTT یا تحمل گلوکز نیازی به شکستن کربوهیدرات ها به گلوکز نمی‌باشد زیرا در نوشیدنی که به فرد داده می‌شود گلوکز وجود دارد.
جدول مقایسه انواع تست قند خون و نتایج آنها
| نتایج | تست A1C یا HbA1c | آزمایش FBS | آزمایش تحمل گلوکز OGTT | آزمایش قند خون تصادفی |
| نرمال | کمتر از ۵.۷درصد | ۹۹ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) یا کمتر | ۱۴۰ mg/dL یا کمتر | — |
| پیش دیابت | ۵.۷ تا ۶.۴ درصد | ۱۰۰ تا ۱۲۵ mg/dL | ۱۴۰- ۱۹۹ mg/dL | — |
| دیابت | ۶.۵ درصد و بالاتر | ۱۲۶ mg/dL و بالاتر | ۲۰۰ mg/dL و بالاتر | ۲۰۰ mg/dL و بالاتر |
دلایل افزایش
آکرومگالی، DM، به دنبال گاسترکتومی، پاسخ سوموگی به هایپوگلیسمی، میکسدم، پاسخ استرسی حاد، سندرم کوشینگ، فئوکروموسیتوما، نارسایی مزمن کلیوی، گلوکاگونوما، پانکراتیت حاد، درمان با کورتیکواستروئید ها و درمان با دیورتیک ها موجب هایپرگلیسمی می شوند.
داروها و عوامل مداخله گر
داروهایی مثل : دیورتیک های تیازید، ضد فشار خون بالا، استروئیدها، داروهای اعصاب و روان، فنوتیازین ها، قرص های ضد بارداری، ضد التهاب، آسپیرین، مهارکننده های بتا، فوروزماید و نیکوتین امکان دارد باعث عدم تحمل گلوکز شوند همچنین کاهش مصرف کالری و یا روزه داری قبل از آزمایش GT نیز می تواند عدم تحمل گلوکز را موجب شود. در مقابل استرس و سیگار کشیدن سبب افزایش سطوح گلوکز می شوند.
مقادیر نرمال
- سرم
- ناشتا: کمتر از 110 mg/dL
- 30 دقیقه: کمتر از 200 mg/dL
- 1 ساعته: کمتر از 200 mg/dL
- 2 ساعته: کمتر از 140 mg/dL
- 3 ساعته: 70-115 mg/dL
- 4 ساعته: 70-115 mg/dL
- ادرار: در ادرار منفی می باشد.
مقادیر بحرانی
مقادیر خارج از محدوده نرمال