زمانی می‌گوییم ناباروری، که زوجین پس از داشتن رابطه جنسی منظم و محافظت نشده، بعد از گذشت یک سال موفق به بارداری نشده‌اند.
ممکن است تنها یکی از زوجین در عدم باروری نقش داشته باشد یا فردی پس از بارداری موفق به پایان رساندن دوره بارداری نباشد.
اغلب به افرادی که پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم، بدون جلوگیری، موفق به بارداری نشده‌اند، نابارور می‌گویند.
دلایل ناباروری در آقایان
مایع منی و اسپرم
منی مایع شیری رنگی است که از آلت تناسلی هنگام ارگاسم آزاد می‌شود. منی از مایع و اسپرم تشکیل شده است. این مایع از غده پروستات، وزیکول منی و دیگر غدد جنسی می‌آید.
اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود. زمانی که آقا به انزال می‌رسد، منی از آلت تناسلی آزاد می‌شود، مایع منی کمک می‌کند تا اسپرم به سمت تخمک حرکت کند.
ممکن است چنین مشکلاتی در این مواقع وجود داشته باشد:
تعداد کم اسپرم
در صورت عدم باروری از سوی مرد، تعداد کمی از اسپرم هنگام انزال خارج می‌شود. اگر اسپرم زیر ۱۵ میلیون باشد، کم در نظر گرفته می‌شود. حدود یک سوم زوجین به دلیل کم بودن تعداد اسپرم در بارداری مشکل دارند.
تحرک کم اسپرم
در این مواقع اسپرم آنطور که باید تحرک کافی برای رسیدن به تخمک ندارد.
اسپرم غیر طبیعی
گاهی اسپرم شکل غیر طبیعی دارد، حرکت اسپرم و بارور کردن تخمک نیز در این مواقع دشوار می‌شود.
به‌طور کلی اگر اسپرم‌ها شکل مناسبی نداشته باشند یا نتوانند به سرعت و دقت به سمت تخمک حرکت کنند ممکن در لقاح مشکل ایجاد شود. همچنین منی غیر طبیعی ممکن است قادر نباشد اسپرم را به سمت تخمک ببرد.
این مشکل می‌تواند ناشی از این موارد باشد:
یک وضعیت پزشکی
این شرایط می‌تواند به دلیل عفونت بیضه، سرطان یا جراحی باشد.
گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها
علل این شرایط به دلیل نزول بیضه، واریکوسل یا واریس در کیسه بیضه، رفتن به سونا یا جکوزی، پوشیدن لباس‌های تنگ و کار در محیط گرم است.
اختلال در انزال
اگر مجاری انزال مسدود شده است، ممکن است منی به داخل مثانه برود.
عدم تعادل هورمون
کمبود هورمون تستوسترون در بروز این مشکل نقش اساسی دارد. به‌طور مثال هیپوگنادیسم می‌تواند منجر به کمبود تستوسترون شود.
عوامل ژنتیکی
آقایان باید کروموزوم x و y داشته باشند. اگر دو کروموزوم x و یک کروموزوم y داشته باشند، همانند سندرم کلاین فلتر بیضه‌ها به‌صورت غیر طبیعی رشد می‌کنند و تعداد تستوسترون کاهش می‌یابد، تعداد اسپرم کم می‌شود یا به‌طور کلی هیچ اسپرمی وجود نخواهد داشت.
اوریون
اگر این بیماری پس از بلوغ ایجاد شود، التهاب بیضه‌ها ممکن است بر تولید اسپرم تاثیر بگذارد.
هیپوسپادیاس
سوراخ مجرای ادرار به جای آنکه در نوک آلت باشد، در زیر آلت قرار گرفته است. معمولا چنین مشکلاتی که به صورت مادرزادی وجود دارد، در همان نوزادی نیز تحت عمل جراحی برطرف می‌شود. در صورت عدم درمان، ممکن است رسیدن اسپرم به دهانه رحم بسیار دشوارتر باشد.
فیبروز کیستیک
این بیماری مزمن باعث ایجاد موکوس چسبنده می‌شود. مجرای دفران اسپرم را از اپیدیدیم به مجرای انزال و مجرای ادرار می‌برد.
پرتو درمانی
این شرایط می‌تواند تولید اسپرم را مختل کند.
بیماری‌های زمینه‌ای
گاهی برخی از شرایط منجر به کاهش باروری در آقایان می‌شود که این شرایط شامل کم خونی، سندرم کوشینگ، دیابت و بیماری تیروئید است.
برخی از داروها و عمل خطرساز
مصرف برخی از داروها و موارد خطرساز می‌تواند منجر به ناباروری در آقایان شود که این موارد به شرح زیر است:
- سولفاسالازین
- استروئیدهای آنابولیک
- شیمی‌درمانی
- افزایش سن ( بالای ۴۰ سال)
- مصرف زیاد الکل
- اضافه وزن و چاقی
- استرس
دلایل ناباروری در خانم‌ها
ناباروری در خانم‌ها می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد که این موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد.
عوامل خطر ساز
- مصرف سیگار
- افزایش سن (بالای ۳۰ الی ۳۲ سال)
- مصرف الکل
- چاقی و اضافه وزن
- رژیم غذایی (کمبود آهن، اسید فولیک، روی، ویتامین B12)
- ورزش (فعالیت بیش از حد یا عدم تحرک)
- عفونت‌های مقاربتی (STI)
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- استرس
شرایط پزشکی و تاثیر آن در ناباروری خانم‌ها
اینگونه به نظر می‌رسد که اختلالات تخمک گذاری از شایع‌ترین علل باروری در خانم‌هاست. منظور از تخمک گذاری آزاد شدن ماهانه تخمک است. گاهی ممکن است تخمک‌ها به هیچ وجه آزاد نشوند یا تنها در برخی از چرخه‌ها آزاد شوند.
اختلالات تخمک گذاری می‌تواند به چنین دلایلی باشد:
نارسایی زودرس تخمدان
در این حالت تخمدان‌ها قبل از ۴۰ سالگی کارایی خود را از دست می‌دهند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
تخمدان‌ها در این مواقع به‌صورت غیر طبیعی عمل می‌کنند و ممکن است تخمک گذاری صورت نگیرد.
هیپرولاکتینمی
اگر سطح پرولاکتین بالا باشد و خانم باردار یا شیرده نباشد، ممکن است بر تخمک گذاری و باروری تاثیرگذار باشد.
کیفیت پایین تخمک
تخمک‌هایی که آسیب دیده‌اند یا دچار ناهنجاری ژنتیکی می‌شوند، قادر به حفظ و ادامه بارداری نیستند. هرچه سن خانم‌ها بیشتر باشد، این خطر نیز بیشتر خواهد شد.
مشکلات تیروئید
پرکاری یا کم کاری غده تیروئید منجر به عدم تعادل هورمون می‌شود.
بیماری‌های مزمن
بیماری‌هایی از جمله ایدز و سرطان چنین مشکلی را در پی دارد.
ایجاد مشکلاتی در رحم یا لوله‌های فالوپ مانع از حرکت تخمک از تخمدان به رحم می‌شود. اگر تخمک حرکت نکند، بارداری به‌طور طبیعی دشوارتر می‌شود.
عدم حرکت تخمدان می‌تواند به چنین دلایلی باشد:
جراحی
جراحی لگن گاهی اوقات می‌تواند باعث ایجاد اسکار یا آسیب به لوله‌های فالوپ شود، جراحی دهانه رحم گاهی اوقات باعث ایجاد زخم یا کوتاه شدن دهانه رحم می‌شود.
فیبروم زیر مخاطی
تومورهای خوش‌خیم یا غیرسرطانی در دیواره عضلانی رحم ایجاد می‌شود. چنین شرایطی می‌تواند در لانه گزینی اختلال ایجاد کرده یا لوله فالوپ را مسدود کند و از بارور شدن تخمک توسط اسپرم جلوگیری کنند.
آندومتریوز
موارد تاثیرگذار دیگر در ناباروری خانم‌ها
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- شیمی‌درمانی
- پرتو درمانی
- کلسترول بالا