داغ شدن کف پا یکی از مشکلاتی است که شاید در نگاه اول چندان سخت به نظر نرسد اما افرادی که به آن مبتلا می‌شوند، سختی زیادی تحمل می‌کنند. علاوه بر داغ شدن، بروز درد در کف پا هم سختی آن را تشدید کرده و حتی می‌تواند زندگی عادی فرد را مختل کند. در این مقاله از سایت کلینیک نیاوران به بررسی علت داغ شدن کف پا در شب پرداخته‌ایم.
علت داغ شدن کف پا چیست؟
داغ شدن احساسی شبیه سوزش کف پا است که بیشتر در شب‌ها اتفاق می‌افتد، این سوزش در مواردی خفیف بوده و در مواردی هم می‌تواند شدید باشد. عوامل متعددی می‌توانند باعث بروز داغ شدن کف پا شوند، در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم:
کمبود مواد مغذی در بدن: عصب‌ها برای آنکه بتوانند عملکرد طبیعی خود را انجام دهند، نیاز به برخی مواد مغذی دارند. در صورتی که این مواد به بدن نرسد، احتمال آسیب‌های عصبی و داغ شدن کف پا وجود دارد. کمبود موادی مثل ویتامین B6 و B12 در بروز این مشکلات مؤثر است. توجه داشته باشید که کمبود مواد مغذی برای افرادی که در وضعیت اقتصادی مناسبی نیستند، کسانی که الکل مصرف می‌کنند، افرادی که اختلالات اشتها دارند یا افراد باردار و مسن بیشتر رخ می‌دهد.
نوروپاتی دیابتی: نوروپاتی دیابتی یکی از اصلی‌ترین دلایل داغ شدن کف پا است که در اثر آسیب به عصب‌ها اتفاق می‌افتد. این مشکل از عوارض هر دو نوع یک و دو دیابت است و علائمی مثل درد، سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی در دست‌ها و پاها را نشان می‌دهد.
بارداری: زنان باردار در اثر تغییرات هورمونی ممکن است افزایش دمای بدن و کف پای داغ را تجربه کنند. افزایش وزن بدن در دوره بارداری و زیادشدن مایعات بدن هم می‌تواند در افزایش دمای بدن زنان باردار تأثیر داشته باشد.
یائسگی: زنان در دوران یائسگی هم تغییرات هورمونی را تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث افزایش دمای بدن و داغ شدن کف پا شود. این حالت بیشتر در سنین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد.
عفونت قارچی: نوعی عفونت قارچی وجود دارد که می‌تواند باعث داغ شدن کف پا شود. در صورت ابتلا به این نوع عفونت باید سریع برای درمان آن اقدام کنید، زیرا امکان سرایت آن به دیگر قسمت‌های بدن و افراد دیگر وجود دارد.
قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین: قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مثل آرسنیک، سرب یا جیوه می‌تواند عامل داغ شدن کف پا یا دست‌ها شود. اگر تجمع این مواد در بدن زیاد شود، می‌تواند به سطوح سمی رسیده و عملکرد عصبی بدن را مختل کند.
شیمی درمانی: کسانی که تحت شیمی درمانی برای درمان سرطان قرار دارند، ممکن است داغ شدن و مورمور پاها و دست‌ها را تجربه کنند.
نارسایی مزمن کلیه: وقتی کلیه آسیب می‌بیند از تصفیه سموم خون ناتوان می‌شود. این سموم می‌توانند باعث نوروپاتی در بدن شوند.
کم کاری تیروئید: کمبود تیروئید در بدن می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به عصب‌ها و ایجاد درد، مورمور و بی‌حسی در پاها و دست‌ها شود.
ایدز و اچ‌آی‌وی: یکی از علائم ایدز یا اچ‌آی وی در مراحل آخر آن، نوروپاتی محیطی یا داغ شدن و سوزش کف پاها است. گفته می‌شود یک سوم مبتلایان به ایدز، آسیب به عصب‌ها را تجربه می‌کنند. همچنین برخی داروهایی که این افراد مصرف می‌کنند، باعث بروز نوروپاتی می‌شوند.
سومصرف الکل: یکی دیگر از دلایل شایع داغ شدن کف پا مصرف الکل است که بر توانایی بدن در جذب برخی مواد مغذی تأثیر گذاشته و به اصطلاح باعث نوروپاتی الکلی می‌شود.
بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌های زمینه‌ای مثل سندرم گلین باره، پلی نوروپاتی دمیلینه‌کننده التهابی مزمن، اریتروملالژیا، واسکولیت، سندرم تونل تارسال و سارکوئیدوز، هرکدام می‌توانند باعث داغ شدن کف پا شوند.
عادت‌های غلط: پوشیدن کفش نامناسب و ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت به خصوص روی سطوح داغ می‌تواند باعث داغ شدن یا سوزش کف پاها شود.
15 دلیل برای گرم شدن پاها
دلایل زیادی برای گرم شدن پاها وجود دارد و باید دلیل پنهان را شناسایی کرد تا بتوان آن را درمان کرد. گاهی اوقات دلایلی مثل قارچ پا یا کفش های تنگ را به راحتی می توان درمان کرد. گاهی اوقات هم علت آن ناشناخته است.
1. نوروتراپی دیابتی
سالیان زیاد بی توجهی به میزان قند خون باعث آسیب دیدن رگ های خونی و عصب ها می شود. با بالا رفتن قند خون، انتقال سیگنال ها از عصب ها کم می شود و بر قسمت های مختلف بدن، مثل پاها، تاثیر می گذارد. علاوه بر این، فشار خون بالا باعث ضعیف شدن دیواره رگ های خونی که اکسیژن و مواد مغذی به عصب ها را برعهده دارند، می شود.
عصب های هرجای بدن ممکن است آسیب ببینند. با توجه به موسسه ملی دیابت و بیماری گوارشی و کلیوی، حدود 60 تا 70 درصد از بیماران دیابتی عصب های شان آسیب می بیند. اگر هر کدام از شرایط زیر را داشته باشید، خطر آسیب دیدن عصب ها در شما بیشتر خواهد شد:
- چاقی مفرط؛
- فشار خون بالا؛
- سیگار کشیدن؛
- نوشیدن مشروبات الکلی.
در نوروتراپی ترجیحی، عصب های پاها و انگشتان آسیب می بیند. این نوع از نوروتراپی منجر به گرم شدن پاها می شود. کم پیش می آید که نوروتراپی بر بازوها و دست ها تاثیری بگذارد.
علائم دیگر نوروتراپی ترجیحی عبارت اند از:
- بی حس یا سوزن سوزن شدن دست ها یا انگستان پا؛
- حسی شبیه به پوشیدن جوراب تنگ؛
- دردهای شدید و مثل سوراخ کردن؛
- احساس ضعف تا سنگینی در قسمت بازوها و پاها؛
- تعریق شدید.
در صورتی که هر کدام از علائم بالا را در خود مشاهده کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. کنترل فشار خون در پیشگیری از آسیب دیدن عصب ها تاثیر دارد.
2. نوروتراپی فیبر کوچک حسی {SFSN}
SFSN نوعی نوروتراپی دردناک است که در نتیجه آن، سوزش زیادی در قسمت پاها احساس می شود. سایر علائم این نوروتراپی، بی حس شدن پاها و انفجارهای کوتاه درد است. زمانی که غشاء میلین، که فیبرهای عصبی را پوشانده و از آن ها محافظت می کند، از بین برود، ان نوروتراپی اتفاق می افتد. باوجود این که علت اصلی آن را در بیشتر بیماران نمی توان تشخیص داد، ممکن است دیابت هم باعث این عارضه شود.
3. مصرف بالای مشروبات الکلی
با مصرف زیاد مشروبات الکلی نوع دیگری از نوروتراپی، به نام نوروتراپی الکلی برای بدن اتفاق می افتد. در این زمان علاوه بر احساس گرم شدن پاها این علائم هم مشاهده می شود:
- ضعف، انقباض و ناتوان شدن ماهیچه ها؛
- درست عمل نکردن مجرای ادراری و روده؛
- سرگیجه؛
- سخن های اشتباه.
با توقف مصرف الکل این علائم هم از بین می روند.
4. بیماری کارکوت ماری توس {CMT}
این بیماری شایع ترین بیماری عصبی ارثی است. CMT بر عصب ها کنترل کننده ماهیچه ها تاثیر می گذارد و به مرور زمان بدتر می شود. اولین علامت آن، گرم شدن یا حس فرو کردن سوزن در دست ها و پاها است. علامت دیگر آن، تحلیل رفتن ماهیچه ها ساست.
نام این بیماری از نام سه دکتر گرفته شده است که برای اولین بار آن را توضیح دادند.
5.سندرم درد موضعی پیچیده {CPRS}
دست و پاها به این عارضه مبتلا می شوند و بیشتر پس از عمل جراحی یا آسیب دیدن بدن به وجود می آید. در این نوع سندرم، عصب هایی که وظیفه انتقال سیگنال از مغز و ستون فقرات را برعهده دارند، آسیب می بینند علائم این سندرم شامل:
- درد ناشی از سوزش؛
- التهاب؛ تغییر رنگ یا زمینه پوست
CPRS ممکن است که بر سیستم دفاعی بدن تاثیر بگذارد عوامل ژنتیکی در آن نقش دارند.
6. بیماری اریتروملالژیا
کمتر فردی به این بیماری دچار می شود و در ان پاها قرمز و گرم می شوند و درد می گیرند که هیچ علت شناخته شده ای ندارد. شدت این بیماری در هر فردی متفاوت است. بعد از ورزش کردن، راه رفتن، ایستادن و در معرض گرما بودن این درد هم بیشتر می شود.
7.کمبود مواد مغذی
در گذشته بسیار شایع بوده است که کسی به خاطر کمبود مواد مغذی بدن اش از گرم شدن پاهایش رنج ببرد اما امروزه هم همچنان ادامه دارد.
در میان جمعیت امروزه جهان و مخصوصا در میان جوانان، کم شدن هر کدام از فاکتورهای زیر ممکن است به آسیب دیدن عصب ها مربوط باشد:
- ویتامین B12؛
- ویتامین B6؛
- ویتامین B9 {فولات}.
با کم شدن مقدار این دسته از ویتامین های B، فرد گرم شدن پاهایش را احساس می کند و از مشکلات هماهنگی عضلات رنج می برد.
علت کم شدن تعداد گلبول های قرمز سالم خون هم همان کم شدن میزان این ویتامین ها است. تنگی نفس، خستگی و سرگیجه از دیگر علائم کم خونی ناشی از کم شدن میزان ویتامین بدن است.
8. هیپوتیروئیدیسم
کم شدنمیزان فعالیت های غده تیروئید باعث به هم خوردن تعادل هورمون ها در بدن می شود و باعث التهاب و در نتیجه فشار روی عصب ها می شود. علاوه بر گرم شدن پاها، خستگی، زیاد شدن وزن و خشک شدن پوست هم از دیگر علائم هیپوتیروئیدیسم هستند.
9. بیماری های عفونی
گرم شدن پاها می تواند علامت بسیاری از بیماری های عفونی، از جمله موارد زیر باشد:
- بیماری لایم؛
- HIV؛
- سفلیس؛
- زونا.
اگر پاهای تان گرم می شوند و در عین حال عفنت هم گرفته اید، با پزشک خود صحبت کنید.
10. بیماری پا ورزشکاران
بیماری پا ورزشکاران نوعی بیماری عفونی قارچی است که بیشتر در ورزشکاران مشاهده می شود که ممکن است در قسمت دست ناخن های پا هم مشاهده شود.
یکی از رایج ترین علائم این بیماری، همان گرم شدن پا، سوزن سوزن شدن یا خارش میان انگشتان پا یا کف پا است. به احتمال زیاد بیمار مبتلا شده علائم زیر را هم مشاهده می کند:
- جوش هایی روی پا که می خارند؛
- پوست پوسته شدن بین انگشتان یا کف پا؛
- خشکی پوست در طرفین یا کف پا؛
- مرطوب شدن پوست انگشتان پا؛
- جدا شدن، رنگ پریدن و ضخیم شدن ناخن انگشتان پا.
11. بیماری کلیوی
زمانی که کلیه فعالیت های خود را متوقف کند، سموم در خون انباشته می شوند که منجر به التهاب و خارش پا می شود. بیماری کلیوی منجر به ایجاد شرایط زیر هم می شود:
- کم شدن ادرار؛
- تنگی نفس بدون هیچ دلیلی؛
- سرگیجه؛
- پریشانی؛
- حمله ناگهانی؛
- خستگی؛
- کما.
12. بیماری شریان ترجیحی {PAD}
در بیماری PAD شریان هایی که مسئول آوردن خون به پاها و انگشتان پا هستند، تنگ می شوند. علائم این بیماری با بیماری نوروتراپی ترجیحی مشابه است. درد ناشی بر اثر راه رفتن یا ورزش کردن بیشتر می شود.
13. سندرم تونل تارسال
در سندرم تونل تارسال، عصب هایی که در مسیر زانو تا انگشتان پا قرار گرفته اند، فشرده می شوند و علت آن هم التهاب یا آسیب دیدن است؛ درنتیجه منجر به درد و سوزش پاها می شود.
توجه کنید که این شرایط باید به موقع درمان شود در غیر اینصورت، آسیب وارد شده به عصب ها همیشگی خواهد شد.
14. سموم
زمانی که فرد برای مدت طولانی در معرض فلزات سنگین یا سایر مواد شیمیایی صنعتی قرار بگیرد، علائم بیماری نوروتراپی ترجیحی خود را نشان می دهند. خوردن یک سری از داروها که برای درمان بیماری های خاص، مثل HIV یا حمله ناگهانی، مصرف می شود ممکن است باعث آسیب دیدن عصب ها شود.
15. شیمی درمانی
بی شک مواد درمانی شیمیایی که برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود، عوارض جانبی، مثل نوروتراپی ترجیحی، دارد. دیگر عوارض جانبی شیمی درمانی شامل موارد زیر است:
- احساس خستگی، درد و لرزش ماهیچه ها؛
- دیر عکس العمل نشان دادن؛
- مشکل تعادل و هماهنگی بدن؛
- ضعف ماهیچه ها؛
- درد.
تشخیص گرم شدن پاها
در صورتی که پاهای تان گرم می شوند و درد می کنند باید به پزشک خود مراجعه کنید.
پزشک ابتدا معاینه بدنی می کند. در این معاینه شرایط زیر مشخص می شود:
- مشکلات ساختاری پا یا زانوها؛
- عفونت های قارچی؛
- قرمز شدن یا رنگ پریدن پوست؛
- عکس العمل های بدن؛
- بی حس شدن.
در قدم بعد پزشک درباره سابقه بیماری، مثلا داروهایی که مصرف می کنید، زمان شروع علائم و مدت ادامه داشتن سئوال می کند.
در این شرایط احتمال پزشک می گوید که آزمایش دیابت را هم انجام دهید زیرا دیابت یکی از دلایل معمول گرم شدن پاها است. در قدم بعدی درباره میزان مصرف نوشیدنی های الکلی سئوال می پرسد زیرا دومین دلیل هم مشروبات الکلی هستند. شاید پزشک بگوید که برای موارد زیر هم آزمایش خون انجام دهید:
- هورمون تیروئید؛
- عملکرد کلیه؛
- کمبود ویتامین؛
- HIV؛
- عفونت های دیگر.
اگر پزشک احتمال دهد که بیمارش به سندرم تونل تارسال مبتلا شده است، آزمایش تصویری را توصیه می کند. او به کفش ها و طرز راه رفتن تان هم توجه می کند.
علاوه بر این، علائم دیگری هم که مشاهده کردید بسیار مهم هستند.
در صورتی که بیماری دیابت تشخیص داده شود بایستی رژیم غذایی یا داروهای تان تغییر کنند. پزشک برای تسکین درد عصب هم داروهایی تجویز می کند0
در موارد دردهای عصبی شدید، روش تحریک عصب ها هم ممکن است مفید باشد. مثل روش های زیر:
- تحریک الکترونیکی عصب ها؛
- مغناطیس درمانی؛
- لیزر درمانی؛
علائم و نشانه‌های سوزش کف پا
افرادی که داغ شدن کف پا را تجربه می‌کنند، ممکن است علائمی مثل مورمور شدن، بی‌حسی، خارش را هم در کف پا احساس کنند. همچنین معمولاً داغ شدن کف پا هنگام خواب بیشتر می‌شود.
تشخیص علت داغ شدن کف پا
در صورتی که احساس داغ شدن کف پا یا درد در این ناحیه دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا اقدام به ارزیابی فیزیکی پای شما برای تشخیص علت داغ شدن کف پا می‌کند. ارزیابی فیزیکی می‌تواند مشکلات زیر را به پزشک نشان دهد:
- ناهنجاری‌های ساختاری در ساق یا کف پا
- عفونت قارچی
- رنگ‌پریدگی یا قرمزی پوست
- بروز رفلکس در کف پا
- بی‌حسی در کف پا
پس از آن پزشک سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی شما و داروهایی که مصرف کرده‌اید، می‌پرسد. پزشک همچنین درمورد زمان شروع علائم و مدتی که طول کشیده‌اند، می‌پرسد. پزشک شما همچنین احتمال بروز دیابت را بررسی می‌کند، زیرا یکی از مهمترین دلایل داغ شدن کف پا است. سابقه سوءمصرف الکل هم یکی دیگر از مواردی است که پزشک درمورد آن سؤال می‌پرسد. علاوه بر اینها احتمالاً آزمایش خون برای بررسی موارد زیر تجویز می‌شود:
- سطح هورمون تیروئید
- عملکرد کلیه‌ها
- کمبود ویتامین
- بروز اچ‌آی‌وی
- بروز انواع عفونت در بدن
در صورتی که پزشک شما نسبت به بروز سندرم تونل تارسال مشکوک باشد، آزمایش‌های تصویربرداری مثل رادیولوژی را تجویز خواهد کرد. همچنین کفش‌ها و نحوه راه رفتن شما بررسی می‌شود. علاوه بر همه اینها پزشک درمورد علائم دیگر و احتمال بروز عفونت یا آسیب‌های دیگر از شما سؤال می‌پرسد.
راه‌های پیشگیری از داغ شدن کف پا
از آنجا که داغ شدن کف پا معمولاً در اثر بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد می‌شود، باید بیش از همه از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کنید. عادت‌های تغذیه‌ای غلط و نرساندن ویتامین‌ها به بدن از مهمترین دلایل داغ شدن کف پا است. همچنین از سوءمصرف الکل خودداری کنید. پوشیدن کفش راحت و استاندارد هم از فشار به عصب‌های پا و داغ شدن آن جلوگیری می‌کند.