کلوتریمازول یک داروی ضد قارچ است که اغلب به صورت پماد، محلول، لوسیون، قرص واژینال و… تولید میشود. این دارو با عفونت‌های ناشی از قارچ مبارزه کرده و عفونت را ریشه‌کن می‌کند. عفونت‌های ناشی از قارچ یا مخمر می‌توانند قسمت‌های مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار دهند بنابراین باید مانع از گسترش آنها شد. کلوتریمازول عامل عفونت‌زا را از بین برده و سلامت بدن یا پوست را بهبود می‌بخشد. به منظور درمان عفونت‌های پوستی مثل پای ورزشکاران، خارش ژوک (خارش کشاله ران)، عفونت قارچی کرم حلقوی و بسیاری مشکلات دیگر از Clotrimazole می‌توان استفاده نمود.
مکانیسم اثر پماد کلوتریمازول
کلوتریمازول قارچ را با ایجاد سوراخ‌هایی در غشای سلولی آن و نشت محتویات به داخل از بین می‌برد. استفاده از این دارو به صورت موضعی موجب مهار بیوسنتز ارگوسترول که یکی از اجزای تشکیل‌دهنده غشای سلولی قارچی است، میشود. در این حالت دیگر سلول توانایی ساخت غشای سلولی سالم و فعال را نخواهد داشت و در نتیجه قارچ از بین می‌رود. علائم عفونت قارچی مثل خارش یا درد، طی چند روز پس از مصرف پماد کلوتریمازول باید کاهش یافته و رو به بهبود برود. البته دقت داشته باشید که قرمزی پوست و پوسته پوسته شدن آن ممکن است جهت بهبودی کامل نیاز به مدت زمان بیشتری داشته باشد.
چه کسانی نباید کلوتریمازول استفاده کنند؟
اکثر کودکان و بزرگسالان بدون هیچ مشکل یا خطری می‌توانند از پماد، اسپری و محلول کلوتریمازول استفاده کنند. تنها در یک صورت است که این دارو منع مصرف دارد؛ آن هم اینکه فرد قبلا نسبت به آن واکنش آلرژیک از خود نشان داده باشد. در این حالت می‌توان پزشک را در جریان قرار داد تا یک داروی جایگزین دیگر به جای آن تجویز نماید.
نام های رایج و اشکال دارویی Clotrimazole
در کشور ما کلوتریمازول، نام‌های رایج دیگری هم دارد. از جمله: آفی تریمازول، کانازول، کلوژین و کاندیزول. همه این نام‌ها به کلوتریمازول ۱% اشاره دارند. رایج‌ترین اشکال کلوتریمازول به شرح زیر است:
- پماد موضعی یک درصد
- کرم واژینال ۲%
- قرص واژینال ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم
- شیاف واژینال ۱۰۰ میلی‌گرم
- لوسیون ۱%
- محلول ۱%
طریقه مصرف پماد کلوتریمازول ۱ درصد
بهتر است نحوه مصرف این پماد را پزشک متخصص تعیین کند. اما به طور کلی از پماد کلوتریمازول ۲ تا ۳ بار در روز باید استفاده شود. معمولا اگر روزی ۳ بار از آن استفاده کنید، نتیجه بهتری کسب خواهید کرد. اگر ناحیه آسیب‌دیده وسیع یا مودار باشد، بهتر است به جای پماد از محلول یا اسپری استفاده کنید. چنانچه در قسمت پاهای خود از کلوتریمازول استفاده می‌کنید، قبل از استفاده حتما پاها (به‌ویژه لای انگشتان) را شسسته و کاملا خشک نمایید.
مدت زمان استفاده از پماد کلوتریمازول به نوع عفونت و وسعت آن بستگی دارد. بهتر است حداقل ۲ هفته از کلوتریمازول استفاده کنید. حتی اگر کلیه علائم عفونت از بین رفته باشد لازم است جهت جلوگیری از عود مجدد آن، این پماد را بزنید. در صورت نیاز تا ۴ هفته نیز می‌توان مصرف را ادامه داد. البته تاکید می‌کنیم که تجویز پزشک بر هر دستور دیگری مقدم است.
برای استفاده از پماد کلوتریمازول بعد از شستن و خشک کردن دست‌ها حدود ۰.۵ سانتی‌متر از آن را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید. از مالیدن این پماد نزدیک لب، دهان و چشم بپرهیزید. ناحیه‌ای از پوست را که تحت درمان است سعی کنید نپوشانید و اجازه گردش هوا را بدهید. کرم کلوتریمازول را در دمای اتاق، دور از گرما و رطوبت نگهداری کنید.
اگر بیش از حد به پوست کلوتریمازول بزنیم چه می شود؟
چنانچه از کرم، اسپری یا محلول کلوتریمازول بیش از حد مجاز استفاده کنید، ممکن است پوست شما تحریک شده و قرمز شود. اگر این اتفاق افتاد سعی کنید در نوبت بعدی این محصول را کمتر مورد استفاده قرار دهید.
استفاده از Clotrimazole در دوران بارداری و شیردهی
به طور کلی استفاده از کلوتریمازول در دوران بارداری کاملا بی‌خطر است. هیچ مدرک علمی دال بر اینکه نباید از این دارو در دوران حاملگی استفاده نمود، وجود ندارد. همچنین در دوران شیردهی نیز می‌توان از داروی کلوتریمازول استفاده کرد. اگر کودک شیرخوار به دلیل برفک دهان تحت درمان است، می‌توانید همچنان که به شیردهی ادامه می‌دهید، تحت درمان هم قرار گرفته و پس از هر بار شیردهی به نوک پستان و اطراف آن کرم کلوتریمازول بزنید.
عوارض پماد کلوتریمازول
مانند هر داروی دیگری کلوترومازول نیز می‌تواند در برخی از افراد عوارضی را به دنبال داشته باشد. شایع‌ترین عوارض جانبی کرم موضعی کلوترومازول به شرح زیر است:
- تحریک شدن پوست و قرمز شدن آن
- احساس سوزش یا کمی درد
چنانچه این عوارض از بین نرفت، سعی کنید مقدار کمتری از کرم را به کار ببرید یا به طور کلی درمان را متوقف کرده و با پزشک مشورت نمایید.
در موارد بسیار نادر بعضی از افراد ممکن است بعد از استفاده از کلوتریمازول واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) از خود نشان دهند. علائم حساسیت به این دارو شامل این موارد است: بثورات پوستی همراه با خارش، قرمزی، تورم یا تاول، خس خس سینه، گرفتگی گلو، مشکل در تنفس و تورم در ناحیه صورت و دهان. در این موارد بلافاصله باید با اورژانس تماس حاصل شود.
تداخل دارویی کلوتریمازول
بعید است که سایر داروهایی که به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف می‌کنید، روی کلوتریمازول که به صورت موضعی استفاده میشود، اثری داشته باشند. اما از آنجایی که به طور کلی بسیاری از داروها می‌توانند تاثیر یکدیگر را خنثی کرده و روی جذب یکدیگر اثر بگذارند، چنانچه داروی خاصی استفاده می‌کنید در مورد مصرف Clotrimazole با پزشک مشورت کنید.
از مصرف سایر داروهای پوستی در مناطقی که با کلوتریمازول موضعی درمان می‌کنید، خودداری نمایید؛ مگر آنکه پزشک این کار را به شما توصیه کرده باشد
کلوتریمازول واژینال چیست و چه کاربردی دارد؟
کلوتریمازول واژینال برای درمان عفونت‌های قارچی واژن در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال قابل استفاده است. این دارو در دسته‌ای از داروهای ضد قارچی به نام ایمیدازول‌ها جای می‌گیرد. این دارو با متوقف کردن رشد قارچ‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، عملکرد خود را انجام می‌دهد.
- خارش، درد، سوزش و التهاب در واژن
- ترشحات سفید رنگ، غلیظ و شبیه به پنیر
- سوزش هنگام ادرار
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی
پزشک با بررسی ترشحات واژن می‌تواند به خوبی تشخیص دهد که عامل عفونت قارچی است یا خیر. سپس در صورت لزوم کرم واژینال کلوتریمازول را تجویز می‌کند. اغلب توصیه میشود که روزانه ۱ اپلیکاتور استفاده شود. اگر نیازی نباشد که این کرم حتما داخل ناحیه واژینال استفاده شود، می‌توان از پماد واژینال کلوتریمازول ۲ درصد استفاده کرده و سوزش و خارش را تسکین داد.
نحوه استفاده از کلوتریمازول واژینال
برای استفاده از این کرم طبق مراحل زیر پیش بروید:
- اپلیکاتوری را که همراه با کرم خریداری کرده‌اید، تا سطحی که مشخص شده با کرم پر کنید.
- دراز کشیده، پاها را از هم باز کرده و بالا ببرید. زانوها را خم کنید.
- اپلیکاتور را به آرامی وارد واژن گرده، پیستون را فشار دهید تا کرم وارد واژن شود.
- اگر اپلیکاتور یکبار مصرف است آن را دور بیندازید و اگر قابلیت استفاده مجدد دارد، آن را با آب و صابون بشویید.
- بسته به دستور پزشک به مدت ۳ تا ۷ روز متوالی باید درمان را ادامه دهید تا به نتیجه برسید.
قطره کلوتریمازول برای قارچ ناخن
به منظور درمان قارچ ناخن می‌توانید از قطره، محلول یا کرم کلوتریمازول استفاده کنید. علائم قارچ ناخن شامل موارد زیر است:
- زرد شدن رنگ ناخن
- نقطه سفید روی ناخن (که کم‌کم بزرگ‌تر میشود)
- شل شدن ناخن از بستر
قطره کلوتریمازول برای درمان عفونت گوش
محلول کلوتریمازول ۱ درصد برای درمان عفونت‌های قارچی در گوش استفاده میشود. ۲ تا ۳ قطره از محلول را ۲ تا ۳ بار در روز باید مورد استفاده قرار دهید. حداقل ۱۴ روز درمان را باید ادامه دهید تا عفونت گوش به طور کامل از بین برود. البته باز هم تاکید می‌کنیم که دستور پزشک مقدم است.
دوز مصرف Clotrimazole
دوز مصرف کرم، قطره یا پماد کلوتریمازول در بیماران مختلف متفاوت است. برای آگاهی از مقدار مصرف حتما باید نظر پزشک را در نظر بگیرید اما به طور کلی مقادیر زیر قید میشود:
- دوز، تعداد دفعات و زمان مصرف این دارو دقیقا به مشکلی که دارید، بستگی دارد.
- کرم، لوسیون و محلول کلوتریمازول برای درمان عفونت‌های قارچی در بزرگسالان و کودکان ۲ بار در روز (صبح و عصر) باید مورد استفاده قرار گیرد.
احتیاط های لازم هنگام مصرف پماد کلوتریمازول
به موارد زیر دقت کنید:
- استفاده بیش از حد از کلوتریمازول منجر به بهبودی سریع‌تر نمی‌شود. پس خودسرانه دوز استفاده را افزایش ندهید.
- کرم کلوتریمازول نباید با چشم و دهان تماس پیدا کند. اگر این اتفاق بیفتد بلافاصله با آب فراوان شستشو انجام دهید.
- از کلوتریمازول واژینال در کنار تامپون استفاده نکنید.
- اگر عفونت قارچی بعد از ۴ هفته که از مصرف این دارو گذشت، بهبود پیدا نکرد یا بدتر شد، حتما دوباره به پزشک مراجعه نمایید.
- از کلوتریمازول در برابر یخ‌زدگی محافظت کنید.
- از قطره کلوتریمازول همزمان با قطره دیگر نباید در گوش خود استفاده کنید.
- در مورد استفاده همزمان از کلوتریمازول و دیگر داروهای گیاهی با پزشک مشورت کنید.
کلوتریمازول برای بیماری پای ورزشکار
بیماری پای ورزشکار یک عفونت قارچی مسری است که پوست پا را تحت تاثیر قرار داده و مشکلاتی را ایجاد می‌کند. همچنین می‌تواند به ناخن‌های دست و پا سرایت نماید. از آنجایی که این عفونت قارچی بیشتر در پای ورزشکاران دیده میشود به آن بیماری پای ورزشکار می‌گویند. این بیماری خطرناک و جدی نیست اما گاهی اوقات درمان آن سخت میشود؛ به خصوص اگر ورزشکار دیابت داشته یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد. نشانه‌های بیماری پای ورزشکار به این شرح است:
- خارش یا سوزش بین انگشتان پا یا کف پا
- وجود تاول روی پا که خارش ایجاد می‌کند.
- ترک خوردگی و کنده شدن پوست روی پا (معمولا بین انگشت‌های پا)
- خشکی پوست کف پا
- تغییر رنگ ناخن‌های پا و ضخیم و شکننده شدن آنها
- جدا شدن ناخن‌ها از بستر ناخن
یکی از درمان‌های موثر برای مقابله با بیماری پای ورزشکار، استفاده از پماد کلوتریماوزل است. این پماد دارای ترکیبات ضد قارچ بوده و عامل بیماری را خنثی می‌کند. Clotrimazole خاصیت آنتی باکتریال نیز داشته و باکتری‌هایی را که عامل بوی بد پا هستند، نابود می‌کند.
نحوه استفاده از کرم کلوتریمازول برای درمان بیماری پای ورزشکاران
جهت استفاده از این کرم ابتدا ناحیه مربوطه را خوب شسته و خشک نمایید. سپس مقداری از کرم را روی ناحیه آسیب دیده مالیده تا آن قسمت از پوست به طور کامل با یک لایه از کرم پوشانده شود. معمولا ۷ روز طول می‌کشد تا عفونت قارچی بهبود یابد. کلوتریمازول را ۲ یا ۳ بار در روز به مدت حداقل ۲ هفته روی ناحیه مورد نظر خوب بمالید تا اثر مطلوبی داشته باشد. اگر پزشک دستور دهد استفاده از این کرم را حتی تا ۴ هفته نیز می‌توانید ادامه دهید.
کلوتریمازول برای عفونت قارچی کرم حلقوی
کرم حلقوی یک عفونت شایع پوست و ناخن بوده که عامل ایجاد آن قارچ به حساب می‌آید. از آنجایی که این عفونت می‌تواند باعث ایجاد بثورات خارش‌دار، قرمز و دایره‌ای شکل (کرم مانند) شود، آن را به نام کرم حلقوی می‌شناسند. کرم حلقوی را “تینیا” یا “درماتوفیتوز” نیز می‌گویند. از جمله علائم این بیماری می‌توان به خارش پوست، قرمزی، پوسته پوسته شدن، ترک خورن پوست و ریزش موها اشاره کرد. به منظور درمان این بیماری اغلب از داروهای موضعی نظیر کلوتریمازول استفاده میشود. پماد کلوتریمازول سوراخ‌هایی را در غشای سلولی قارچ ایجاد کرده و از طریق خارج کردن محتویات درون آن، باعث از بین رفتن قارچ میشود. در این صورت عفونت به طور کامل مداوا میشود. البته گاهی هم نیاز است تا بیمار از داروهای خوراکی نیز کمک بگیرد تا درمان به طور کامل انجام شود.
کلوتریمازول برای کودکان بی خطر است؟
بله؛ در اکثر موارد به راحتی می‌توانید از کرم، پماد یا قطره کلوتریمازول به منظور رفع مشکلات قارچی در کودکان استفاده کنید. این داروی موضعی اغلب هیچ نوع خطری ایجاد نکرده و ایمن است.
علائم اوردوز با کلوتریمازول
در اکثر موارد حتی اگر کمی بیش از مقدار توصیه شده از پماد کلوتریمازول استفاده کنید، هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید. اما اگر فردی به طور تصادفی مقداری از این کرم را ببلعد، فورا باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه شود. علائم استفاده بیش از حد از کلوتریمازول روی پوست شامل قرمزی و تحریک پوست است.
نحوه نگهداری از clotrimazole
این دارو را در شرایط زیر نگهداری کنید:
- در دمای اتاق
- در ظرف دربسته خود محصول
- دمای اتاق
- دور از حرارت، رطوبت و نور مستقیم
از قرار دادن این دارو در فریزر بپرهیزید.