فیبروم رحم تومورهای خوش خیم (غیرسرطانی) بافت عضلانی رحم است که به آنها میوم یا لیومیوم نیز گفته می شود. فیبروم ها زمانی اتفاق می افتند که سلول های عضلانی در دیواره رحم تکثیر و رشد یافته و نهایتا فیبروم را ایجاد می‌کنند. فیبروم ها می توانند شکل یا اندازه رحم و گاهی اوقات حتی دهانه رحم را تغییر دهند. معمولا زنان بیش از یک فیبروم دارند اما گاهی بیماران فقط یک فیبروم دارند. بر اساس محل، اندازه و تعداد فیبروم ها پزشک تعیین می کند که میوم باید درمان دارویی شود یا برای جراحی تصمیم‌گیری کند. فیبروم‌ها معمولاً در بدنه رحم یا خارج از بافت رحم دیده می‌شوند، اما گاهی اوقات فیبروم ها در دهانه رحم قرار دارند.
بر اساس محل قرار گیری، فیبروم‌ها به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
- فیبروم ساب سروزال: 55% فیبروم ها در خارج از دیواره رحم قرار دارند.
- فیبروم اینترامورال: 40% فیبروم ها در بافت عضلانی رحم قرار دارند.
- فیبروم ساب موکوزال یا زیرمخاطی: در 5% موارد وجود دارند و در داخل حفره رحم قرار دارند.
- فیبروم‌ها همچنین می‌توانند خارج از رحم باشند و با یک جزء به رحم متصل شوند، یا به رباط‌ها یا اندام‌های اطراف مانند مثانه و روده متصل شوند. فیبروم به ندرت در خارج از حفره لگن یافت می‌شوند.
فیبروم چقدر شایع است؟
فیبروم در 20٪ زنان در سنین باروری یافت می‌شود، اما بیشتر در زنان با نژاد آفریقایی-آمریکایی شایع‌تر است (50٪ -80٪). علت دقیق ایجاد فیبروم رحم مشخص نیست، اما ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی در ایجاد فیبروم نقش داشته باشد.
آیا فیبروم ها می توانند ناباروری ایجاد کنند؟
تقریباً 5٪ -10٪ زنان نابارور فیبروم دارند. اندازه و موقعیت فیبروم ها تعیین می‌کند که آیا ناباروری ایجاد می‌شود یا خیر؟ به عنوان مثال فیبروم‌هایی که درون حفره رحم (زیر مخاط) قرار دارند یا بسیار بزرگ (بیشتر از شش سانتیمتر) هستند و در در بافت عضلانی و دیواره رحم قرار دارند در باروری اختلال ایجاد می کنند. اغلب زنانی که فیبروم دارند نازایی ندارند.
کدام فیبروم‌ها نازایی ایجاد می‌کنند؟
فیبروم‌های رحمی در صورتی باروری را کاهش می‌دهد که:
- تغییر شکل دهانه رحم به دلیل فیبروم، می‌تواند بر ورود اسپرم به رحم تاثیر منفی بگذارد.
- تغییر در شکل رحم می‌تواند در جایگزینی جنین اختلال ایجاد کند.
- لوله‌های رحمی می‌توانند توسط فیبروم مسدود شوند.
- فیبروم‌ها می‌توانند اندازه حفره رحم را تحت تأثیر قرار دهند و سایز رحم به دلیل فیبروم کوچکتر شود.
- به دلیل وجود فیبروم‌ها، جریان خون حفره رحم می‌تواند تحت تأثیر قرار گیرد که در این حالت جایگزینی جنین به دیواره رحم کاهش می‌یابد.
فیبروم‌ها در طی حاملگی چه تغییراتی می‌کنند؟
فیبروم در 2 تا 12 درصد از زنان باردار یافت می‌شود، اما همه فیبروم‌ها در طول حاملگی بزرگ نمی‌شوند و بر حاملگی تاثیر نامطلوب ندارند. معمولا فیبروم‌ها در 12 هفته اول بارداری رشد می‌کنند.
با وجود فیبروم؛ عاقبت حاملگی چه می شود؟
مهم‌ترین نگرانی در بارداری این است که آیا فیبروم احتمال زایمان زودرس یا سقط جنین را افزایش می‌دهد؟ در بعضی موارد، فیبروم می‌تواند در داخل خود توده خونریزی کند و درد شدیدی ایجاد کند که ممکن است پزشک مجبور به بستری خانم حامله در بیمارستان شود. همچنین، فیبروم می‌تواند موقعیت جنین را در داخل رحم تغییر دهد که این مساله می‌تواند خطر سقط جنین، زایمان زودرس و سزارین را افزایش دهد. که در این حالت، مدیریت فیبروم به مهارت و دانش پزشک بستگی دارد. جراحی فیبروم بندرت در طول حاملگی ضرورت دارد. اگر خانمی زنی بعد از جراحی فیبروم باردار شد، باید این موضوع را حتما با متخصص زنان و زایمان در میان بگذارد. چرا که ممکن است لازم باشد که خانم حامله تحت سزارین قرار گیرد.