(breast cancer) زمانی شروع میشود که سلولها شروع به رشد خارج از کنترل میکنند.
سرطان سینه (breast cancer) تقریباً به طور کامل در زنان رخ میدهد اما مردان نیز ممکن است به سرطان سینه مبتلا شوند.درک این نکته مهم است که اکثر تودههای سینه خوش خیم بوده و سرطانی (بدخیم) نیستند. تومورهای غیر سرطانی سینه، رشد توده ای غیر طبیعی هستند اما در خارج از سینه منتشر نمیشوند. آنها تهدیدی برای زندگی نیستند اما برخی از انواع تودههای خوش خیم پستان میتوانند خطر ابتلا به سرطان سینه (breast cancer) را در زنان افزایش دهند. هر توده یا تغییر در پستان باید توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی و پزشکی بررسی شود تا مشخص شود که آیا این تغییر خوش خیم یا بدخیم (سرطانی) است و آیا ممکن است بر خطر ابتلا شما به سرطان در آینده تأثیر بگذارد.
جایی که سرطان سینه (breast cancer) شروع میشود
سرطان سینه میتواند از قسمتهای مختلف سینه شروع شود. سینه (breast) اندامی است که در بالای دندههای فوقانی و ماهیچههای سینه قرار دارد. یک سینه چپ و راست وجود دارد و هر کدام عمدتاً غدد، مجاری و بافت چربی دارند. در زنان، پستان برای تغذیه نوزادان و نوزادان شیر میسازد و به داخل مجاری میفرستد. میزان بافت چربی موجود در سینه اندازه هر سینه را تعیین میکند.
سینه قسمتهای مختلفی دارد:
- لوبولها (Lobules) غدههایی هستند که شیر مادر را میسازند. سرطانهایی که از این جا شروع میشوند، سرطان لوبولار (lobular cancers) نامیده میشوند.
- مجاری (Ducts) کانالهای کوچکی هستند که از لوبولها خارج میشوند و شیر را به نوک پستان میبرند. این قسمت رایج ترین مکان برای شروع سرطان سینه است. سرطانهایی که از اینجا شروع میشوند سرطان مجرایی (ductal cancers) نامیده میشوند.
- نوک پستان (nipple) منفذی در پوست پستان است که در آن مجاری به هم میرسند و به مجاری بزرگتری تبدیل میشوند تا شیر بتواند از سینه خارج شود. نوک پستان با پوست ضخیم تر و کمی تیره تر به نام آرئول (areola) احاطه شده است. نوع کمتر شایع سرطان سینه به نام بیماری پاژه پستان (Paget disease of the breast) میتواند از نوک پستان شروع شود.
- چربی و بافت همبند (استروما یا stroma) مجاری و لوبولها را احاطه کرده و به نگه داشتن آنها در جای خود کمک میکند. نوع کمتر شایع سرطان سینه به نام تومور فیلود (phyllodes tumor) میتواند در استروما شروع شود.
- رگهای خونی و رگهای لنفاوی نیز در هر سینه یافت میشوند. آنژیوسارکوم (Angiosarcoma) نوع کمتر شایع سرطان سینه است که میتواند در پوشش این رگها شروع شود. سیستم لنفاوی در زیر توضیح داده شده است.
تعداد کمی از سرطانها در سایر بافتهای سینه شروع میشوند. این سرطانها سارکوم (sarcomas) و لنفوم (lymphomas) نامیده میشوند و در واقع به عنوان سرطان سینه در نظر گرفته نمیشوند.
نحوه انتشار سرطان سینه (breast cancer)
سرطان سینه (breast cancer) زمانی میتواند گسترش یابد که سلولهای سرطانی وارد خون یا سیستم لنفاوی شده و سپس به سایر قسمتهای بدن منتقل شوند.
سیستم لنفاوی (یا lymphatic) بخشی از سیستم ایمنی بدن شما است. این سیستم، شبکه ای از غدد لنفاوی (lymph nodes، غدد کوچک به اندازه لوبیا)، مجاری یا رگها و اندامهایی است که با هم کار میکنند تا مایع لنفاوی شفاف را از طریق بافتهای بدن جمع آوری کرده و به خون حمل کنند. مایع لنفاوی (lymph fluid) شفاف داخل عروق لنفاوی (lymph vessels) حاوی محصولات جانبی بافتی و مواد زائد و همچنین سلولهای سیستم ایمنی است.
رگهای لنفاوی مایع لنفاوی را از سینه دور میکنند. در مورد سرطان سینه، سلولهای سرطانی میتوانند وارد آن رگهای لنفاوی شده و در غدد لنفاوی شروع به رشد کنند. بیشتر عروق لنفاوی پستان به مناطق زیر تخلیه میشوند:
- غدد لنفاوی زیر بازو (گرههای لنفاوی زیر بغل)
- غدد لنفاوی داخل قفسه سینه نزدیک استخوان سینه (غدد لنفاوی پستانی داخلی)
- غدد لنفاوی اطراف استخوان یقه (غدد لنفاوی فوق ترقوه [بالای استخوان یقه] و زیر ترقوه [زیر استخوان ترقوه])
اگر سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی شما گسترش یافته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که سلولها از طریق سیستم لنفاوی انتقال پیدا کرده و به سایر قسمتهای بدن شما گسترش یابند (متاستاز یا metastasized). با این حال، همه زنانی که سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی خود دارند، متاستاز ایجاد نمیکنند و برخی از زنان بدون سلول سرطانی در غدد لنفاوی خود نیز ممکن است بعداً متاستاز ایجاد کنند.
انواع سرطان سینه
انواع مختلفی از سرطان سینه وجود دارد. نوع آن بر اساس نوع خاصی از سلولهای سینه که تحت تأثیر قرار گرفته اند، تعیین میشود. بیشتر سرطانهای سینه سارکینوما هستند. شایع ترین سرطانهای پستان مانند کارسینوم مجرایی در محل (DCIS یا ductal carcinoma in situ) و کارسینوم مهاجم، آدنوکارسینوم هستند زیرا سرطانها از سلولهای غده در مجاری شیر یا لوبولها (غدد تولید کننده شیر) شروع میشوند. انواع دیگر سرطانها مانند آنژیوسارکوما یا سارکوم میتوانند در پستان رشد کنند اما سرطان سینه محسوب نمیشوند زیرا در سلولهای مختلف پستان شروع میشوند.
سرطانهای سینه (breast cancer) نیز بر اساس انواع خاصی از پروتئینها یا ژنهایی که هر سرطان ممکن است داشته باشد، طبقه بندی میشوند. پس از انجام بیوپسی، سلولهای سرطان سینه (breast cancer) برای بررسی وجود پروتئینهایی به نام گیرندههای استروژن و گیرندههای پروژسترون و ژن یا پروتئین HER2 مورد آزمایش قرار میگیرند. سلولهای توموری نیز در آزمایشگاه به دقت بررسی میشوند تا مشخص شود درجه آنها چقدر است. پروتئینهای خاص یافت شده و درجه تومور میتوانند به تصمیم گیری در مورد مرحله سرطان و گزینههای درمانی مناسب بیمار کمک کنند.
سرطان سینه چقدر شایع است؟
سرطان سینه شایع ترین سرطان در بین زنان – به جز سرطانهای پوست – در ایالات متحده است. موارد ابتلا به این سرطان حدود ۳۰ درصد (یا ۱ مورد از ۳ مورد) از سرطانهای جدید زنان در هر سال است.
برآوردهای انجمن سرطان آمریکا برای سرطان سینه در ایالات متحده برای سال ۲۰۲۲ عبارتند از:
- حدود ۲۸۷۸۵۰ مورد جدید سرطان سینه مهاجم در زنان تشخیص داده خواهد شد.
- حدود 51400 مورد جدید کارسینوم مجرایی در محل (DCIS) تشخیص داده خواهد شد.
- حدود ۴۳۲۵۰ زن بر اثر سرطان سینه خواهند مرد.
سرطان سینه عمدتاً در زنان میان سال و مسن رخ میدهد. میانگین سنی در زمان تشخیص سرطان سینه ۶۲ سال است. این به این معنی است که نیمی از زنانی که به سرطان سینه مبتلا شده اند، ۶۲ سال یا کمتر سن دارند. تعداد بسیار کمی از زنانی که به سرطان سینه مبتلا میشوند، جوان تر از ۴۵ سال هستند.
احتمال ابتلا به سرطان سینه مادام العمر
به طور کلی، میانگین خطر ابتلای یک زن در ایالات متحده به سرطان سینه در طول زندگی خود حدود ۱۳ درصد است. این بدان معناست که از هر ۸ مورد احتمال ابتلای فرد به سرطان سینه، ۱ است. این همچنین به این معنی است که در ۷ مورد از ۸ مورد احتمال دارد که او هرگز به این بیماری مبتلا نشود.
روند بروز سرطان سینه
در سالهای اخیر، میزان بروز این بیماری ۰.۵ درصد در سال افزایش یافته است.
روند مرگ و میر ناشی از سرطان سینه
سرطان سینه دومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان است. (فقط سرطان ریه سالانه زنان بیشتری را میکشد.) احتمال مرگ یک زن بر اثر سرطان سینه حدود ۱ در ۳۹ (حدود ۲.۶ درصد) است.
از سال ۲۰۰۷، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در زنان کمتر از ۵۰ سال ثابت بوده است اما در زنان مسنتر کاهش یافته است. از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸، میزان مرگ و میر سالانه ۱ درصد کاهش یافته است.
اعتقاد بر این است که این کاهشها نتیجه یافتن و تشخیص زود هنگام سرطان سینه از طریق غربالگری و افزایش آگاهی و همچنین روشهای درمانی بهتر است.
تفاوت بر اساس نژاد و قومیت
برخی از تغییرات سرطان سینه را میتوان بین گروههای نژادی و قومی مشاهده کرد. مثلا:
- سن متوسط تشخیص برای زنان سیاه پوست (۶۰ سال) در مقایسه با زنان سفید پوست ۶۳ ساله کمی کمتر است.
- زنان سیاه پوست بالا ترین میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه را دارند. تصور میشود که این پدیده تا حدی به این دلیل است که از هر ۵ زن سیاه پوست مبتلا به سرطان سینه، ۱ نفر به سرطان سینه سه گانه منفی مبتلا هستند – بیش از هر گروه نژادی یا قومی دیگری.
- زنان سیاه پوست در مقایسه با زنان سفید پوست احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه قبل از ۴۰ سالگی دارند.
- در هر سنی، زنان سیاه پوست بیش از هر نژاد یا گروه قومی دیگری در معرض خطر مرگ ناشی از سرطان سینه هستند.
- زنان سفید پوست و ساکن جزایر آسیایی یا اقیانوس آرام بیشتر از زنان سیاه پوست، اسپانیایی تبار و سرخ پوستان آمریکایی و بومی آلاسکا در معرض ابتلا به سرطان پستان موضعی هستند.
- ساکنان جزایر آسیایی یا اقیانوس آرام کم ترین میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه را دارند.
- سرخپوستان آمریکایی یا بومیان آلاسکا کمترین میزان ابتلا به سرطان سینه را دارند.
نجات یافتگان از سرطان سینه
در حال حاضر بیش از ۳.۸ میلیون نفر از سرطان سینه در ایالات متحده جان سالم به در برده اند. این عدد شامل زنانی میشود که هنوز تحت درمان هستند و یا روند درمان خود را کامل کرده اند.
علائم و نشانههای سرطان سینه
دانستن اینکه پستانهای شما به طور معمول چگونه به نظر میرسند و بافت آنها چگونه احساس میشوند، بخش مهمی از سلامت سینه شما است. اگرچه انجام آزمایشهای غربالگری منظم برای سرطان سینه (breast cancer) مهم است اما ماموگرافی (mammograms) همه موارد ابتلا به سرطانهای سینه را پیدا نمیکند. این بدان معناست که برای شما نیز مهم است که بدانید سینههایتان به طور معمول چه شکلی هستند و چگونه به نظر میرسند، بنابراین از هرگونه تغییر در سینههای خود آگاه خواهید بود.
شایع ترین علامت سرطان سینه (breast cancer) رشد یک توده یا وجود توده جدید است (اگرچه بیشتر تودههای موجود در (breast cancer) نیستند). تودهای سفت و بدون درد که لبههای نامنظمی دارد بیشتر احتمال دارد سرطان باشد اما سرطان سینه میتواند نرم، گرد، حساس و یا حتی دردناک نیز باشد.
سایر علائم احتمالی سرطان سینه (breast cancer) عبارتند از:
- تورم در تمام یا بخشی از سینه (حتی اگر توده ای احساس نشود)
- فرو رفتگی پوست (گاهی شبیه پوست پرتقال است)
- درد سینه یا نوک پستان
- جمع شدن نوک پستان (چرخش به داخل)
- پوست نوک پستان یا سینه قرمز، خشک، پوسته پوسته یا ضخیم شده است.
- ترشح از نوک پستان (به غیر از شیر مادر)
- تورم غدد لنفاوی زیر بازو یا نزدیک استخوان یقه (گاهی اوقات این پدیده میتواند نشانه ای از گسترش سرطان سینه حتی قبل از اینکه تومور اصلی در سینه به اندازه کافی بزرگ شود که قابل احساس باشد) باشد.
بسیاری از این علائم همچنین میتواند ناشی از شرایط خوش خیم (غیر سرطانی) پستان باشد. با این حال، مهم است که هر گونه توده، تجمع یا تغییرات دیگر پستانی جدید توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی و پزشکی با تجربه بررسی شود تا بتوان علت را پیدا کرده و در صورت نیاز آن را درمان کرد.
به یاد داشته باشید که دانستن اینکه باید به دنبال چه چیزی باشید جای غربالگری منظم سرطان سینه را نمیگیرد. ماموگرافی غربالگری (Screening mammography) اغلب میتواند به تشخیص زود هنگام سرطان سینه، قبل از ظاهر شدن علائم کمک کند. یافتن زود هنگام سرطان سینه به شما شانس بیشتری برای داشتن روند درمانی موفقیت آمیز میدهد.
چه چیزی باعث سرطان سینه میشود؟
ما نمیدانیم علت هر مورد از ابتلا به سرطان سینه چیست. اما ما بسیاری از عوامل خطرزای این سرطانها را میشناسیم (به مبحث عوامل خطرزا سرطان سینه مرتبط با سبک زندگی و عوامل خطرزا سرطان سینه که نمیتوانید آنها را تغییر دهید، مراجعه کنید).
به عنوان مثال، عوامل خطرزا مرتبط با سبک زندگی، مانند آن چه میخورید و میزان ورزش، میتواند شانس ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد اما هنوز دقیقاً مشخص نیست که چگونه برخی از این عوامل خطرزا باعث میشوند سلولهای طبیعی به سرطانی تبدیل شوند. به نظر میرسد هورمونها نیز در بسیاری از موارد سرطان سینه نقش دارند اما اینکه چگونه این اتفاق میافتد به طور کامل شناخته نشده است.
ما میدانیم که سلولهای طبیعی پستان به دلیل تغییرات یا جهش در ژنها میتوانند به (breast cancer) تبدیل شوند. اما تنها حدود 1 مورد از هر 10 مورد سرطان سینه (10 درصد) با ژنهای غیر طبیعی شناخته شده ای مرتبط است که از والدین به فرزندان منتقل میشود (به ارث رسیده است). بسیاری از ژنها هنوز کشف نشده اند، بنابراین زنان با سابقه خانوادگی سرطان سینه ممکن است یک ژن غیر طبیعی را به ارث برده باشند که در آزمایش ژنتیکی نشان داده نمیشود. بیشتر سرطانهای سینه (حدود ۹۰ درصد) از تغییرات ژنی اکتسابی (نه ارثی) که هنوز شناسایی نشده اند، ایجاد میشوند.
چگونه تغییرات ژنی میتواند منجر به سرطان سینه شود؟
ژنها نحوه عملکرد سلولهای ما را کنترل میکنند. آنها از یک ماده شیمیایی به نام DNA ساخته شده اند که از هر دو والدین ما منشا میگیرند. DNA چیزی بیش از ظاهر ما را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین میتواند بر خطر ابتلا به برخی بیماریها، از جمله برخی از انواع سرطان نیز تأثیر بگذارد.
سلولهای طبیعی دارای ژنهایی به نام پروتوآنکوژن (proto-oncogenes) هستند که به کنترل زمان رشد سلولها، تقسیم برای ساخت سلولهای جدید یا زنده ماندن کمک میکند. اگر یک پروتوآنکوژن به روش خاصی جهش (تغییر) پیدا کند، تبدیل به انکوژن (oncogene) میشود. سلولهایی که دارای این انکوژنهای جهش یافته هستند میتوانند به سرطان تبدیل شوند.
سلولهای طبیعی همچنین دارای ژنهایی به نام ژنهای سرکوبکننده تومور (tumor suppressor genes) هستند که به کنترل تعداد دفعات تقسیم سلولهای طبیعی به دو قسمت، ترمیم اشتباهات DNA یا مرگ سلولها در زمان مناسب کمک میکنند. اگر سلولی دارای ژن سرکوبگر تومور جهش یافته باشد، سلول میتواند به سرطان تبدیل شود.
سرطانها میتوانند ناشی از تغییرات ژنی باشند که انکوژنها را فعال میکنند یا ژنهای سرکوب کننده تومور را خاموش میکنند. تغییرات در بسیاری از ژنهای مختلف معمولاً برای ایجاد سرطان سینه لازم است.
تغییرات ژنی ارثی
برخی از تغییرات ژنی (جهش) به ارث رسیده یا از والدینتان به شما منتقل میشود. این به این معنی است که جهشها در تمام سلولهای شما در هنگام تولد وجود دارند.
برخی تغییرات ژنی ارثی میتوانند خطر ابتلا به سرطانهای خاص را تا حد زیادی افزایش دهد و با بسیاری از سرطانهایی که در برخی خانوادهها وجود دارند، مرتبط باشند. به عنوان مثال، ژنهای BRCA (BRCA1 و BRCA2) ژنهای سرکوب کننده تومور هستند. هنگامی که یکی از این ژنها تغییر میکند، دیگر رشد غیر طبیعی سلول را سرکوب نمیکند و احتمال ایجاد سرطان بیشتر میشود. تغییر در یکی از این ژنها میتواند از والدین به فرزندان منتقل شود.
زنان در حال حاضر شروع به بهره مندی از پیشرفتهایی در درک اساس ژنتیکی سرطان سینه کرده اند. آزمایش ژنتیکی میتواند برخی از زنانی را که دارای جهشهای ارثی در ژنهای سرکوب کننده تومور BRCA1 یا BRCA2 و همچنین ژنهای کمتر رایج مانند PALB2، ATM یا CHEK2 هستند، شناسایی کند. سپس این زنان میتوانند با افزایش آگاهی از وضعیت پستانهای خود و پیروی از توصیههای غربالگری مناسب برای کمک به یافتن سرطان در مراحل اولیه و قابل درمانتر، گامهایی را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه بردارند. از آن جایی که این جهشها اغلب با سرطانهای دیگر (به جز پستان) نیز مرتبط هستند، زنان مبتلا به این جهشها ممکن است غربالگری زود هنگام و اقدامات پیشگیرانه را برای سایر سرطانها نیز در نظر بگیرند.
جهش در ژنهای سرکوب کننده تومور مانند ژنهای BRCA “نفوذ بالا یا high penetrance” در نظر گرفته میشوند زیرا اغلب منجر به ایجاد سرطان میشوند. اگرچه بسیاری از زنان با جهش با نفوذ بالا به سرطان مبتلا میشوند اما بیشتر موارد سرطان (از جمله سرطان سینه) ناشی از این نوع جهش نیست.
اغلب، جهشهای با نفوذ کم یا تغییرات ژنی، عاملی در ایجاد سرطان هستند. هر یک از اینها ممکن است تأثیر کوچکی بر روی بروز سرطان در هر فرد داشته باشد اما تأثیر کلی بر جمعیت میتواند زیاد باشد زیرا جهشها رایج هستند و افراد اغلب بیش از یک جهش را به طور همزمان دارند. ژنهای درگیر میتوانند بر مواردی مانند سطح هورمون، متابولیسم یا سایر عواملی که میتوانند بر خطر سرطان سینه موثر باشند، تأثیر بگذارند. این ژنها همچنین ممکن است باعث ایجاد و بروز بیشتر احتمال ابتلا به سرطان سینه ای شوند که در خانوادهها وجود دارد.
تغییرات ژن اکتسابی
بیشتر جهشهای ژنی مرتبط با سرطان سینه اکتسابی هستند. این بدان معناست که این تغییر در سلولهای پستان در طول زندگی فرد اتفاق میافتد تا اینکه به صورت ارثی به وی رسیده یا فرد با آنها متولد شده باشد. جهشهای DNA اکتسابی در طول زمان اتفاق میافتند و فقط در سلولهای سرطان پستان وجود دارند.
این جهشهای اکتسابی انکوژنها و یا ژنهای سرکوبکننده تومور ممکن است ناشی از عوامل دیگری مانند تشعشع یا مواد شیمیایی سرطانزا باشند. اما برخی تغییرات ژنی ممکن است فقط رویدادهای تصادفی باشند که گاهی اوقات در داخل سلول اتفاق میافتند، بدون اینکه علت خارجی داشته باشند. تاکنون، علل بروز اغلب جهشهای اکتسابی که میتواند منجر به سرطان سینه شود، هنوز ناشناخته است. اکثر سرطانهای سینه دارای چندین جهش ژنی اکتسابی هستند.
انواع سرطان سینه
انواع مختلفی از سرطان سینه و روشهای مختلفی برای توصیف آنها وجود دارد. سردرگمی برای فهم این موضوع مسئله ای رایج است.
نوع سرطان سینه توسط سلولهای خاصی در سینه که تبدیل به سرطان میشوند، تعیین میشود.
کارسینوم مجرایی (Ductal) یا لوبولار (lobular)
بیشتر سرطانهای سینه، کارسینوم هستند که تومورهایی میباشند که از سلولهای اپیتلیالی (epithelial cells) که اندامها و بافتهای سراسر بدن را پوشانده اند، شروع میشوند. هنگامی که کارسینومها در پستان تشکیل میشوند، معمولاً نوع خاصی به نام آدنوکارسینوم (adenocarcinoma) هستند که در سلولهای مجاری (مجرای شیر) یا لوبولها (غدد سینه که شیر میسازند) شروع میشود.
سرطان سینه مهاجم در مقابل سرطان سینه در محل
نوع سرطان سینه همچنین میتواند به گسترش یا عدم گسترش سرطان اشاره داشته باشد. سرطان سینه در محل (کارسینوم مجرایی در محل یا DCIS) یک حالت پیش سرطانی است که از مجرای شیر شروع میشود و یا به بقیه بافت پستان رشد کرده یا نکرده است. اصطلاح سرطان سینه مهاجم (یا نفوذی) برای توصیف هر نوع سرطان پستان که به بافت سینه اطراف گسترش (تهاجم) کرده است، استفاده میشود.
کارسینوم مجرایی در جا یا در محل (DCIS)
کارسینوم مجرایی درجا (DCIS؛ همچنین به عنوان کارسینوم داخل مجاری شناخته میشود) یک سرطان پستان غیر تهاجمی یا پیش تهاجمی است.
سرطان سینه مهاجم (ILC یا IDC)
سرطان سینه مهاجم (یا نفوذی) به بافت سینه اطراف گسترش یافته است. شایع ترین أنواع آن کارسینوم مجرای مهاجم (invasive ductal carcinoma) و کارسینوم لوبولار مهاجم (invasive lobular carcinoma) است. کارسینوم مجرای مهاجم حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از موارد سرطانهای سینه را تشکیل میدهد.
انواع خاصی از سرطانهای مهاجم سینه
برخی از سرطانهای تهاجمی پستان ویژگیهای خاصی دارند یا به روشهای متفاوتی ایجاد میشوند که بر روش درمان و چشم انداز آنها تأثیر میگذارد. این سرطانها کمتر شایع هستند اما میتوانند جدی تر از انواع دیگر سرطان سینه باشند.
سرطان سینه سه گانه منفی (Triple-negative breast cancer)
سرطان سینه سه گانه منفی یک نوع تهاجمی از سرطان تهاجمی پستان است که در آن سلولهای سرطانی گیرندههای استروژن یا پروژسترون (ER یا PR) ندارند و همچنین پروتئینی به نام HER2 را بیش از حد تولید نمیکنند. (بررسی سلولها در هر ۳ آزمایش “منفی” است.) این نوع از سرطان حدود ۱۵ درصد از کل سرطانهای سینه را تشکیل میدهد و میتواند سرطانی دشوار برای درمان باشد.
سرطان سینه التهابی (Inflammatory breast cancer)
سرطان سینه التهابی یک نوع تهاجمی از سرطان تهاجمی پستان است که در آن سلولهای سرطانی، عروق لنفاوی پوست را مسدود میکنند و باعث میشوند پستان “ملتهب” به نظر برسد. این سرطان نادر است و حدود ۱ تا ۵ درصد از تمام موارد سرطانهای سینه را تشکیل میدهد.
انواع کمتر شایع سرطان سینه
انواع دیگری از سرطان سینه وجود دارد که در انواع دیگر سلولهای سینه شروع به رشد میکنند. این سرطانها بسیار کمتر شایع هستند و گاهی اوقات به انواع مختلفی از روشهای درمانی نیاز دارند.
بیماری پاژه پستان (Paget disease of the breast)
بیماری پاژه پستان نادر است و تنها حدود ۱-۳ درصد از کل موارد سرطان پستان را تشکیل میدهد. این بیماری از مجاری سینه شروع میشود و به پوست نوک پستان و سپس به آرئول (دایره تیره اطراف نوک پستان) گسترش مییابد.
آنژیوسارکوم (Angiosarcoma)
سارکومهای پستان به حدی نادر هستند که کمتر از ۱ درصد از کل موارد سرطانهای سینه را تشکیل میدهند. آنژیوسارکوم در سلولهایی که رگهای خونی یا رگهای لنفاوی را میپوشانند، شروع میشود. این نوع میتواند بافت سینه یا پوست سینه را درگیر کند. در برخی از موارد ممکن است این بیماری مربوط به انجام پرتو درمانی قبلی در آن ناحیه باشد.
تومور فیلود (Phyllodes tumor)
تومورهای فیلود تومورهای نادر پستان هستند. آنها در بافت همبند (استروما) پستان ایجاد میشوند، برخلاف کارسینومها که در مجاری یا لوبولها ایجاد میشوند. بیشتر آنها خوش خیم هستند اما موارد دیگری نیز بدخیم (سرطان) میباشند.
کارسینوم مجرایی درجا (DCIS)
از هر ۵ مورد سرطان سینه، ۱ مورد سرطان مجرای درجا (DCIS) خواهد بود. تقریباً تمام زنان مبتلا به این مرحله اولیه از سرطان سینه قابل درمان هستند.
DCIS همچنین سرطان داخل مجاری یا مرحله صفر سرطان پستان نامیده میشود. DCIS یک سرطان پستان غیر تهاجمی یا پیش تهاجمی است. این بدان معناست که سلولهایی که مجاری را میپوشانند به سلولهای سرطانی تبدیل شده اما از طریق دیوارههای مجاری به بافت سینه نزدیک منتشر نشده اند.
از آن جایی که DCIS در بافت سینه اطراف خود گسترش نیافته است، نمیتواند فراتر از سینه به سایر قسمتهای بدن انتقال پیدا کند (متاستاز).
با این حال، DCIS گاهی اوقات میتواند به یک سرطان مهاجم تبدیل شود. در آن زمان، سرطان از مجرا به بافت مجاور گسترش یافته و از آن جا میتواند به سایر قسمتهای بدن متاستاز دهد.
در حال حاضر، هیچ راه خوبی برای اطمینان از اینکه کدام یک به سرطان تهاجمی تبدیل میشود و کدام یک نمیشود، وجود ندارد، بنابراین تقریباً همه زنان مبتلا به DCIS تحت دوره درمانی قرار خواهند گرفت.
روش درمان DCIS
در بیشتر موارد، یک زن مبتلا به DCIS میتواند بین جراحی حفظ پستان (breast-conserving surgery یا BCS) و ماستکتومی ساده (simple mastectomy) یکی را انتخاب کند. پرتو درمانی معمولاً بعد از BCS به فرد داده میشود. اگر DCIS گیرنده هورمونی مثبت باشد، تجویز تاموکسیفن (Tamoxifen) یا یک مهار کننده آروماتاز (aromatase inhibitor) پس از جراحی نیز ممکن است یک گزینه باشد.
سرطان مهاجم سینه (IDC یا ILC)
سرطان سینه ای که به بافت سینه اطراف گسترش یافته است به عنوان سرطان سینه مهاجم (invasive breast cancers) شناخته میشود.
بیشتر سرطانهای سینه تهاجمی هستند اما انواع مختلفی از سرطان مهاجم سینه وجود دارد. دو مورد از رایج ترین آنها کارسینوم مجرایی مهاجم و کارسینوم لوبولار مهاجم است.
سرطان سینه التهابی نیز نوعی سرطان تهاجمی پستان است.
کارسینوم مجرای مهاجم (نفوذی) (IDC)
این سرطان شایع ترین نوع سرطان سینه است. حدود ۸ مورد از هر ۱۰ سرطان مهاجم سینه، سرطان مجرای مهاجم (یا نفوذی) (IDC) هستند.
IDC در سلولهایی که مجرای شیر در سینه را پوشانده اند، شروع میشود.
از آن جا، سرطان از دیواره مجرا عبور کرده و به بافتهای سینه نزدیک رشد میکند. در این مرحله، سرطان ممکن است بتواند از طریق سیستم لنفاوی و جریان خون به سایر نقاط بدن گسترش یابد (متاستاز).
کارسینوم لوبولار مهاجم (ILC)
از هر ۱۰ سرطان تهاجمی پستان، ۱ مورد سرطان لوبولار مهاجم (ILC) است.
ILC در غدد پستانی که شیر میسازند (لوبول) شروع میشود. این نوع مانند IDC، میتواند به سایر قسمتهای بدن گسترش یابد (متاستاز). تشخیص کارسینوم لوبولار مهاجم در معاینه فیزیکی و تصویر برداری، مانند ماموگرافی، دشوارتر از کارسینوم مجرای مهاجم است و در مقایسه با انواع دیگر سرطان مهاجم، احتمال ابتلا به هر دو سینه به این نوع سرطان بیشتر است. حدود ۱ نفر از هر ۵ زن مبتلا به ILC ممکن است در زمان تشخیص سرطان، در هر دو سینه خود آن را داشته باشند.
انواع کمتر شایع سرطان مهاجم سینه (breast cancer)
انواع خاصی از سرطان سینه (breast cancer) وجود دارد که زیر انواع سرطان مهاجم هستند. آنها کمتر از سرطانهای سینه (breast cancer) ذکر شده در بالا شایع اند و هر کدام معمولاً کمتر از 5 درصد از همه موارد سرطانهای سینه را تشکیل میدهند. این سرطانها اغلب بر اساس ویژگیهای سلولهای سرطانی، مانند شیوههای چیدمان سلولها، نام گذاری میشوند.
برخی از اینها ممکن است وضعیت آتی بهتری نسبت به IDC معمولی داشته باشند. این انواع شامل موارد زیر میشوند:
- کارسینوم کیستیک آدنوئید (Adenoid cystic carcinoma یا آدنوسیستیک)
- کارسینوم آدنوسکواموس درجه پایین (Low-grade adenosquamous carcinoma، این مورد یک نوع کارسینوم متاپلاستیک است)
- کارسینوم مدولاری (Medullary carcinoma)
- کارسینوم موسینوز (Mucinous carcinoma یا کلوئید)
- کارسینوم پاپیلاری (Papillary carcinoma)
- کارسینوم توبولار (Tubular carcinoma)
برخی از انواع فرعی دارای چشم انداز مشابه یا شاید بدتر از IDC هستند. این موارد شامل:
- کارسینوم متاپلاستیک (Metaplastic carcinoma، اکثر أنواع آن از جمله سلول دوکی و سنگفرشی، به جز کارسینوم آدنوسکواموس درجه پایین)
- کارسینوم میکروپاپیلاری (Micropapillary carcinoma)
- کارسینوم مختلط (Mixed carcinoma، دارای ویژگیهای مجرای مهاجم و لوبولار مهاجم)
به طور کلی، همه این زیر مجموعهها هنوز مانند IDC درمان میشوند.
روند درمان سرطان سینه مهاجم
روند درمان سرطان مهاجم پستان به میزان پیشرفت سرطان (مرحله سرطان) و عوامل دیگر بستگی دارد. اکثر زنان نوعی جراحی برای برداشتن تومور خواهند داشت. بسته به نوع سرطان سینه و میزان پیشرفته بودن آن، ممکن است به انواع دیگری از روشهای درمانی – قبل یا بعد از جراحی و یا گاهی اوقات در هر دو حالت – نیز نیاز داشته باشید،.
سرطان سینه سه گانه منفی (Triple-negative Breast Cancer)
سرطان پستان سه گانه منفی (TNBC) حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از کل موارد سرطانهای سینه را تشکیل میدهد. اصطلاح سرطان سینه سه گانه منفی به این واقعیت اشاره دارد که سلولهای سرطانی گیرندههای استروژن یا پروژسترون (ER یا PR) ندارند و همچنین پروتئینی به نام HER2 را بیش از حد تولید نمیکنند. (جواب آزمایش سلولها در هر ۳ آزمایش “منفی” است.) این سرطانها در زنان کمتر از ۴۰ سال، سیاه پوست یا دارای جهش BRCA1 شایع تر هستند.
تفاوت TNBC با سایر انواع سرطان تهاجمی پستان در این است که تمایل به رشد و گسترش سریعتر، گزینههای درمانی کمتر و چشم انداز (نتیجه) بدتری نیز به همراه دارد.
علائم و نشانههای سرطان سینه سه گانه منفی
سرطان سینه سه گانه منفی میتواند علائم و نشانههای مشابهی با سایر انواع رایج سرطان سینه داشته باشد.
سرطان سینه سه گانه منفی چگونه تشخیص داده میشود؟
هنگامی که تشخیص سرطان سینه با استفاده از تستهای تصویر برداری و بیوپسی (biopsy) انجام شد، سلولهای سرطانی برای وجود پروتئینهای خاصی بررسی میشوند. اگر سلولها گیرندههای استروژن یا پروژسترون (ER یا PR) نداشته باشند و همچنین پروتئین HER2 را بیش از حد تولید نکنند، سرطان به عنوان سرطان پستان سهگانه منفی در نظر گرفته میشود.
میزان بقا و زنده مانی برای سرطان سینه سه گانه منفی
سرطان سینه سه گانه منفی (TNBC) به عنوان یک سرطان تهاجمی در نظر گرفته میشود زیرا به سرعت رشد میکند، احتمال شیوع آن در زمان تشخیص بیشتر است و همچنین احتمال بازگشت آن پس از درمان نیز بیشتر از انواع دیگر سرطان سینه است. چشم انداز این نوع عموماً به خوبی سایر انواع سرطان سینه نیست.
میزان بقا میتواند به شما ایده دهد که چند درصد از افراد مبتلا به همان نوع و مرحله سرطان در مدت زمان معینی (معمولاً ۵ سال) پس از تشخیص هنوز زنده هستند. این اعداد نمیتوانند به شما بگویند که چقدر زنده خواهید ماند اما ممکن است به شما کمک کنند تا درک بهتری از احتمال موفقیت روند درمان خود داشته باشید.
به خاطر داشته باشید که میزان بقا یک عدد تخمینی است و اغلب بر اساس نتایج قبلی تعداد زیادی از افرادی است که سرطان خاصی داشته اند اما این آمار نمیتوانند پیش بینی کنند که در مورد فرد خاصی چه اتفاقی خواهد افتاد. این آمار میتوانند گیج کننده باشند و ممکن است شما را به پرسیدن سوالات بیشتری نیز سوق دهند. با پزشک خود در مورد نحوه اعمال این اعداد برای خود صحبت کنید زیرا آنها با شرایط شما آشنا هستند.
نرخ بقای نسبی ۵ ساله چیست؟
نرخ بقای نسبی، زنان دارای همان نوع و مرحله سرطان سینه را با زنان موجود در کل جمعیت مقایسه میکند.
به عنوان مثال، اگر نرخ بقای نسبی ۵ ساله برای مرحله خاصی از سرطان سینه ۹۰ درصد باشد، این عدد به این معنی است که زنانی که به آن سرطان مبتلا هستند، به طور متوسط حدود ۹۰ درصد احتمال دارند که تا ۵ سال آینده پس از تشخیص ابتلا به بیماری زنده بمانند.
این اعداد از کجا میآیند؟
انجمن سرطان آمریکا برای ارائه آمار بقای انواع مختلف سرطان به اطلاعات پایگاه داده برنامه نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی (SEER) که توسط موسسه ملی سرطان (NCI) نگهداری میشود، متکی است.
پایگاه داده SEER نرخ بقای نسبی 5 ساله سرطان سینه در ایالات متحده را بر اساس میزان گسترش سرطان دنبال میکند. با این حال، پایگاه داده SEER سرطانها را بر اساس مراحل AJCC TNM (مرحله 1، مرحله 2، مرحله 3 و غیره) گروه بندی نمیکند. در عوض، سرطانها را به مراحل موضعی، منطقه ای و دور دسته بندی میکند:
- موضعی (Localized): هیچ نشانه ای از گسترش سرطان به خارج از سینه وجود ندارد.
- منطقه ای (Regional): سرطان در خارج از پستان به ساختارها یا غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
- دور (Distant): سرطان به قسمتهای دورتر بدن مانند ریهها، کبد یا استخوانها گسترش یافته است.
نرخ بقای نسبی ۵ ساله برای سرطان سینه سه گانه منفی
این اعداد بر اساس اطلاعات زنانی است که بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ به سرطان سینه سه گانه منفی مبتلا شده اند.
درک اعداد
- زنانی که اکنون مبتلا به TNBC تشخیص داده میشوند، ممکن است چشم انداز بهتری نسبت به این اعداد داشته باشند. روشهای درمانی با گذشت زمان بهبود مییابند و این اعداد بر اساس اطلاعات زنانی است که حداقل چهار تا پنج سال زودتر تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گرفته اند.
- این اعداد فقط برای مرحله سرطان در هنگام اولین تشخیص صدق میکنند. اگر سرطان رشد کند، گسترش یابد یا پس از درمان عود کند، دیگر اعمال نمیشوند.
- این اعداد همه چیز را در نظر نمیگیرند. میزان بقا بر اساس میزان گسترش سرطان گروه بندی میشود اما سن، سلامت کلی، میزان واکنش سرطان به درمان، درجه تومور و سایر عوامل نیز میتوانند بر روی دیدگاه و وضعیت شما تأثیر بگذارند.
روند درمان سرطان سینه سه گانه منفی
سرطان سینه سه گانه منفی گزینههای درمانی کمتری نسبت به سایر انواع سرطان سینه مهاجم دارد. این موضوع به این دلیل است که سلولهای سرطانی گیرندههای استروژن یا پروژسترون یا پروتئین HER2 کافی برای عملکرد هورمون درمانی یا داروهای هدفمند HER2 ندارند. از آن جایی که هورمون درمانی و داروهای ضد HER2 برای زنان مبتلا به سرطان سینه سه گانه منفی انتخاب نمیشوند، اغلب از شیمی درمانی برای این بیماران استفاده میشود.
اگر سرطان به نقاط دور گسترش نیافته باشد، جراحی یک گزینه است. ممکن است ابتدا شیمی درمانی برای کوچک کردن یک تومور بزرگ و سپس جراحی انجام شود. شیمی درمانی اغلب پس از جراحی توصیه میشود تا احتمال عود سرطان کاهش یابد. بسته به ویژگیهای خاص تومور و نوع جراحی که انجام داده اید، پرتو درمانی نیز ممکن است یک گزینه باشد.
در مواردی که سرطان به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته است (مرحله چهارم)، شیمی درمانی پلاتین، داروهای هدفمند مانند مهارکنندههای PARP، یا ترکیب آنتیبادی-دارو یا ایمونوتراپی (immunotherapy) با شیمی درمانی ممکن است در نظر گرفته شود.
برای جزئیات بیشتر، به مبحث درمان سرطان سینه (breast cancer) سه گانه منفی مراجعه کنید.
آنژیوسارکوم پستان (Angiosarcoma of the Breast)
آنژیوسارکوم یک سرطان نادر است که در سلولهای رگهای خونی یا رگهای لنفاوی شروع میشود. اغلب اوقات این عارضه ناشی از پرتو درمانی قبلی در پستان است. این بیماری ممکن است ۸ تا ۱۰ سال پس از پرتو درمانی در پستان اتفاق بیفتد.
علائم و نشانههای آنژیوسارکوم
آنژیوسارکوم میتواند باعث تغییرات پوستی مانند ندولهای (nodules) بنفش رنگ و یا ایجاد توده در سینه شود. همچنین میتواند در بازوهای آسیب دیده زنان مبتلا به ادم لنف نیز رخ دهد اما این حالت شایع نیست. (ادم لنف (Lymphedema) تورمی است که میتواند پس از جراحی یا پرتو درمانی برای درمان سرطان سینه ایجاد شود.)
آنژیوسارکوم پستان چگونه تشخیص داده میشود؟
یک یا چند مورد از تستهای تصویر برداری زیر ممکن است برای بررسی تغییرات سینه انجام شود:
- ماموگرافی تشخیصی (Diagnostic mammogram)
- سونوگرافی پستان (Breast ultrasound)
- اسکن MRI پستان (تصویر برداری رزونانس مغناطیسی یا magnetic resonance imaging)
آنژیوسارکوم با بیوپسی – برداشتن یک قطعه کوچک از بافت پستان و مشاهده دقیق آن در آزمایشگاه – تشخیص داده میشود. فقط با بیوپسی میتوان با اطمینان مشخص کرد که بیماری در واقع یک سرطان است.
روند درمان آنژیوسارکوم
آنژیوسارکومها تمایل به رشد و گسترش سریعی دارند. روند درمان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن پستان (ماستکتومی یا mastectomy) است. در این حالت غدد لنفاوی زیر بغل معمولاً برداشته نمیشوند. ممکن است در موارد خاصی از آنژیوسارکوم که به تابش قبلی به پستان مربوط نیست، پرتو درمانی نیز داده شود.
سرطان سینه التهابی
سرطان سینه التهابی (IBC) یک بیماری نادر است و تنها 1 تا 5 درصد از کل سرطانهای سینه را تشکیل میدهد. اگرچه این بیماری یک نوع کارسینوم مجرای مهاجم است اما علائم، چشم انداز و روش درمان آن متفاوت است. IBC باعث علائم التهاب سینه مانند تورم و قرمزی میشود که به دلیل مسدود شدن رگهای لنفاوی پوست توسط سلولهای سرطانی بوجود میآید و باعث میشود تا پستان “ملتهب” به نظر برسد.
سرطان سینه التهابی (IBC) از بسیاری جهات با انواع دیگر سرطان سینه متفاوت است:
- IBC شبیه سرطان پستان معمولی به نظر نمیرسد.
اغلب باعث ایجاد توده سینه نمیشود و ممکن است در ماموگرافی نیز ظاهر نشود. این امر تشخیص را دشوارتر میکند.
- IBC تمایل دارد در زنان جوان تر (کمتر از 40 سال) رخ دهد.
- به نظر میرسد زنان سیاه پوست بیشتر از زنان سفید پوست به IBC مبتلا میشوند.
- IBC در بین زنان دارای اضافه وزن یا چاقی شایع تر است.
- IBC نسبت به انواع رایج سرطان سینه، تهاجمی تر است – به سرعت رشد میکند و سریعتر گسترش مییابد.
- همیشه زمانی که IBC برای اولین بار تشخیص داده میشود، در مرحله پیشرفته محلی قرار دارد زیرا سلولهای سرطان سینه در پوست رشد کرده اند. (این بدان معناست که سرطان حداقل در مرحله III است.)
- در حدود 1 مورد از هر 3 مورد، IBC در زمان تشخیص به نقاط دور دست بدن گسترش یافته است (متاستاز). این امر درمان موفقیت آمیز را سخت تر میکند.
- زنان مبتلا به IBC نسبت به زنان مبتلا به سایر انواع شایع سرطان سینه، وضعیت آتی (نتیجه) بدتری دارند.
علائم و نشانههای سرطان سینه التهابی
سرطان سینه التهابی (IBC) باعث بروز تعدادی از علائم و نشانهها میشود که بیشتر آنها به سرعت (در عرض ۳ تا ۶ ماه) ایجاد میشوند، از جمله:
- تورم (ادم) پوست پستان
- قرمزی بیش از یک سوم پستان
- ایجاد حفره یا ضخیم شدن پوست سینه به طوری که ممکن است شبیه پوست پرتقال به نظر برسد.
- یک نوک سینه جمع شده یا برعکس شده
- یک سینه به دلیل تورم بزرگتر از دیگری به نظر میرسد.
- إحساس کردن این پدیده که یک سینه گرم تر و سنگین تر از دیگری است.
- سینه ای که ممکن است حساس، دردناک یا خارش دار باشد.
- تورم غدد لنفاوی زیر بازو یا نزدیک استخوان ترقوه
اگر هر یک از این علائم را دارید به این معنی نیست که IBC دارید اما باید فورا به پزشک مراجعه کنید. حساسیت، قرمزی، گرمی و خارش نیز از علائم شایع عفونت یا التهاب پستان هستند، مانند ورم پستان در صورت بارداری یا شیر دهی. از آن جایی که این مشکلات بسیار شایع تر از IBC هستند، ممکن است پزشک در ابتدا به عفونت به عنوان یک علت مشکوک شود و شما را با آنتی بیوتیک درمان کند.
درمان با آنتی بیوتیکها ممکن است برای اولین قدم خوب باشد اما اگر علائم شما طی 7 تا 10 روز بهتر نشد، باید آزمایشهای بیشتری برای بررسی سرطان انجام شود. اگر این داروها کمکی نکردند، به پزشک خود اطلاع دهید، به خصوص اگر علائم بدتر شوند یا ناحیه آسیب دیده بزرگتر شود. اگر شما این علائم را دارید و باردار یا شیرده نیستید یا در دوران یائسگی قرار نگرفته اید، باید احتمال IBC را با شدت بیشتری در نظر گرفت. اگر نگران هستید به یک متخصص (مانند جراح سینه) مراجعه کنید.
IBC به سرعت رشد کرده و گسترش مییابد، بنابراین سرطان ممکن است تا زمان مشاهده علائم به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده باشد. این گسترش میتواند باعث تورم در غدد لنفاوی زیر بازو یا بالای استخوان یقه شود. اگر تشخیص به تعویق بیفتد، سرطان میتواند به نقاط دور نیز گسترش یابد.
سرطان التهابی سینه چگونه تشخیص داده میشود؟
تستهای تصویر برداری
اگر فرد مشکوک به سرطان سینه التهابی (IBC) باشد، ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشهای تصویر برداری زیر انجام شود:
- ماموگرافی
- سونوگرافی پستان
- اسکن MRI پستان (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
اغلب برای کمک به ثبت میزان قرمزی و تورم قبل از شروع درمان، عکسی از پستان گرفته میشود.
بیوپسی (Biopsy)
سرطان سینه التهابی با بیوپسی – برداشتن یک قطعه کوچک از بافت پستان و مشاهده آن در آزمایشگاه – تشخیص داده میشود. این روش ممکن است به معنای بیوپسی پانچ (punch biopsy) از پوست پستانی باشد که غیر طبیعی است. معاینه فیزیکی و سایر آزمایشها ممکن است یافتههایی را نشان دهند که به ابتلا به IBC «مشکوک» هستند اما فقط یک نمونه برداری میتواند به طور قطع بگوید که بیماری در واقع یک سرطان است.
آزمایشات روی نمونههای بیوپسی
سلولهای سرطانی موجود در بیوپسی در آزمایشگاه برای تعیین درجه آنها مورد بررسی قرار میگیرند.
آنها همچنین برای بررسی وجود پروتئینهای خاصی که به تصمیم گیری در مورد این که کدام روش درمانی مفید خواهند بود، آزمایش خواهند شد. زنانی که سلولهای سرطان سینهشان گیرندههای هورمونی دارند، احتمالاً از درمان با داروهای هورمون درمانی سود میبرند.
سلولهای سرطانی که بیش از حد پروتئینی به نام HER2 یا کپیهای بیش از حد از ژن آن پروتئین را میسازند، ممکن است با داروهای خاصی که HER2 را هدف قرار میدهند، درمان شوند.
در موارد خاص، سایر جهشهای ژنی (تغییرات) یا پروتئینها ممکن است برای بررسی اینکه آیا داروهای خاص ممکن است مفید باشند یا خیر، آزمایش شوند.
مراحل سرطان سینه التهابی
همه سرطانهای التهابی سینه به عنوان مرحله III (T4dNXM0) شروع میشوند زیرا پوست را درگیر میکنند. اگر سرطان در خارج از پستان و به نواحی دور گسترش یافته باشد، سرطان در مرحله چهارم است.
برای اطلاعات بیشتر، مبحث مرحله بندی سرطان سینه را مطالعه کنید.
میزان بقا یا زنده مانی برای سرطان التهابی سینه
سرطان سینه التهابی (IBC) به عنوان یک سرطان تهاجمی در نظر گرفته میشود زیرا به سرعت رشد میکند، احتمال شیوع آن در زمان پیدایش بیشتر بوده و احتمال بازگشت آن پس از درمان بیشتر از انواع دیگر سرطان سینه است. چشم انداز این نوع از سرطان عموماً به خوبی سایر انواع سرطان سینه نیست.
درمان سرطان سینه التهابی
سرطان سینه التهابی (IBC) که به خارج از سینه گسترش نیافته است در مرحله سوم قرار دارد. در بیشتر موارد، روند درمان ابتدا شامل شیمی درمانی برای کوچک کردن تومور و سپس جراحی برای برداشتن سرطان است. پرتو درمانی و اغلب روشهای درمانی دیگر، مانند شیمی درمانی برای مدت زمان بیشتر یا درمان دارویی هدفمند، پس از جراحی انجام میشود. از آن جایی که IBC بسیار تهاجمی است، جراحی حفظ پستان (لومپکتومی یا lumpectomy) و بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان معمولاً بخشی از روند درمان نیستند.
IBC که به سایر نقاط بدن گسترش یافته است (مرحله IV) ممکن است با شیمی درمانی، هورمون درمانی و یا داروهای هدفمند درمان شود.
بیماری پاژه پستان
بیماری پاژه پستان یک نوع نادر از سرطان سینه است که پوست نوک پستان و آرئول (دایره تیره اطراف نوک پستان) را درگیر میکند. بیماری پاژه معمولاً فقط یک سینه را درگیر میکند. این بیماری در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد، معمولاً همراه با کارسینوم مجرایی درجا (DCIS) یا کارسینوم مجرایی نفوذی (سرطان مهاجم سینه) دیده میشود.
علائم و نشانههای بیماری پاژه پستان
پوست نوک پستان و آرئول اغلب پوسته پوسته، زخم مانند و قرمز به نظر میرسد. ممکن است خون یا مایع زرد رنگی از نوک پستان خارج شود. گاهی اوقات نوک پستان صاف یا برعکس شده به نظر میرسد. نوک پستان همچنین ممکن است بسوزد یا خارش داشته باشد. پزشک شما ممکن است سعی کند ابتدا آن را به عنوان یک اگزما (eczema) درمان کند و اگر بهبود نیافت، بیوپسی را توصیه کند.
بیماری پستان پاژه چگونه تشخیص داده میشود؟
اکثر افراد مبتلا به بیماری پاژه سینه تومورهایی را نیز در همان سینه دارند. یک یا چند مورد از تستهای تصویر برداری زیر ممکن است برای بررسی سایر تغییرات سینه انجام شود:
- ماموگرافی تشخیصی
- سونوگرافی پستان
- اسکن MRI پستان (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
بیماری پاژه پستان با بیوپسی – برداشتن یک قطعه کوچک از بافت پستان و مشاهده دقیق آن در آزمایشگاه – تشخیص داده میشود. در برخی موارد ممکن است کل نوک پستان برداشته شود. فقط بیوپسی میتواند به طور قطع نشان دهد که بیماری در واقع یک سرطان است.
درمان بیماری پاژه پستان
بیماری پاژه را میتوان با برداشتن کل پستان (ماستکتومی) یا جراحی حفظ پستان (BCS) و به دنبال آن پرتو درمانی کل سینه درمان کرد. اگر BCS انجام شود، کل نوک پستان و ناحیه آرئول نیز باید برداشته شود. در صورت یافتن سرطان مهاجم، غدد لنفاوی زیر بازو از نظر وجود سرطان بررسی میشوند.
اگر تودهای در بافت پستان احساس نشود و نتایج بیوپسی نشان دهد که سرطان در بافت پستان گسترش نیافته است، چشم انداز (وضعیت آتی بیمار) عالی است.
اگر سرطان در بافت پستان گسترش یافته باشد (تهاجمی باشد)، چشم انداز به همان خوبی نیست و سرطان مانند هر کارسینوم مجرای مهاجم دیگری مرحله بندی و درمان میشود.
عوامل خطرزای سرطان پستان مرتبط با سبک زندگی
عامل خطرزا هر چیزی است که شانس ابتلا به یک بیماری مانند سرطان سینه را افزایش دهد. اما داشتن یک عامل خطر یا حتی تعداد زیادی از آنها به این معنی نیست که مطمئناً به این بیماری مبتلا خواهید شد.
برخی از عوامل خطرزا سرطان سینه با رفتارهای شخصی مانند رژیم غذایی و فعالیت بدنی مرتبط هستند. سایر عوامل خطرزا مرتبط با سبک زندگی شامل تصمیم گیری در مورد بچه دار شدن و مصرف داروهای حاوی هورمون است.
برای دریافت اطلاعات در مورد سایر عوامل خطرزا سرطان سینه شناخته شده و احتمالی، به مباحث زیر مراجعه کنید:
- عوامل خطرزا سرطان سینه که نمیتوانید آنها را تغییر دهید.
- عوامل با اثرات نامشخص بر خطر ابتلا به سرطان پستان
- عوامل خطرساز سرطان پستان رد شده یا بحث برانگیز
نوشیدن الکل
نوشیدن الکل به وضوح با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط است. این خطر با میزان مصرف الکل افزایش مییابد. خطر ابتلا برای زنانی که ۱ نوشیدنی الکلی در روز مینوشند در مقایسه با افرادی که الکل نمینوشند، به مقدار کمی (حدود ۷ تا ۱۰ درصد) افزایش مییابد، در حالی که زنانی که ۲ الی ۳ نوشیدنی در روز مینوشند، حدود ۲۰ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند. مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان نیز مرتبط است.
بهتر است الکل مصرف نکنید. زنانی هم که الکل مصرف میکنند نباید بیش از ۱ نوشیدنی در روز بنوشند.
اضافه وزن یا چاق بودن
اضافه وزن یا چاقی پس از یائسگی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد.
قبل از یائسگی، تخمدانهای زن بیشتر استروژن او را میسازند و بافت چربی تنها بخش کوچکی از مقدار کل آن را تشکیل میدهد. پس از یائسگی (زمانی که تخمدانها تولید استروژن را متوقف میکنند)، بیشتر استروژن از بافت چربی تولید میشود. داشتن بافت چربی بیشتر پس از یائسگی میتواند سطح استروژن را افزایش داده و در نتیجه شانس ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
سطح انسولین خون زنانی که اضافه وزن دارند نیز بالاتر است. سطوح بالاتر انسولین با برخی سرطانها از جمله سرطان سینه مرتبط است.
با این حال، ارتباط بین وزن و خطر ابتلا به سرطان سینه پیچیده است. مثلا:
- خطر ابتلا به سرطان سینه پس از یائسگی برای زنانی که در بزرگسالی وزن اضافه پیدا کردند، بیشتر است.
- برای زنانی که قبل از یائسگی دارای اضافه وزن یا چاقی هستند، این خطر در واقع کمتر است.
دلایل این امر دقیقاً مشخص نیست.
وزن همچنین ممکن است اثرات متفاوتی بر انواع مختلف سرطان سینه داشته باشد. مثلا:
- اضافه وزن پس از یائسگی به شدت با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان گیرنده هورمونی مثبت مرتبط است.
- برخی تحقیقات نشان میدهند که اضافه وزن قبل از یائسگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان سه گانه منفی که کمتر شایع است را افزایش دهد.
انجمن سرطان آمریکا به شما توصیه میکند که در طول زندگی خود در وزن سالم بمانید و با متعادل کردن مصرف غذا و نوشیدنی خود با فعالیت بدنی از اضافه وزن خودداری کنید.
عدم تحرک بدنی
شواهد نشان میدهد که فعالیت بدنی منظم خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد، به ویژه در زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند. سوال اصلی این است که چقدر فعالیت لازم است. برخی از مطالعات نشان داده اند که حتی داشتن فعالیت بدنی به مدت چند ساعت در هفته ممکن است مفید باشد، اگرچه به نظر میرسد مقدار بیشتر مفید تر است.
این که فعالیت بدنی دقیقاً چگونه میتواند خطر سرطان سینه را کاهش دهد، مشخص نیست اما ممکن است به دلیل اثرات آن بر وزن بدن، التهاب و سطوح هورمونی باشد.
انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند که بزرگسالان هر هفته ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط یا ۷۵ تا ۱۵۰ دقیقه فعالیت شدید (یا ترکیبی از این دو را) داشته باشند. رسیدن به مقدار بالای ۳۰۰ دقیقه یا فراتر از آن ایده آل است.
بچه دار نشدن
برای زنانی که بچه دار نشده اند یا اولین فرزندشان را بعد از ۳۰ سالگی به دنیا آورده اند، به طور کلی خطر ابتلا به سرطان سینه کمی بالاتر است. حاملگیهای زیاد و باردار شدن در سنین پایین خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد.
با این حال، تأثیر بارداری بر خطر سرطان سینه پیچیده است. به عنوان مثال، خطر ابتلا به سرطان سینه در دهه اول پس از بچه دار شدن بیشتر است. سپس خطر ابتلا با گذشت زمان کمتر میشود.
شیر ندادن
بیشتر مطالعات نشان میدهند که تغذیه با شیر مادر ممکن است کمی خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهد، به خصوص اگر برای یک سال یا بیشتر ادامه یابد. اما مطالعه این موضوع سخت بوده است، به خصوص در کشورهایی مانند ایالات متحده که در آن شیردهی برای این مدت طولانی غیر معمول است.
توضیح احتمالی برای این اثر این است که شیردهی تعداد کل دورههای قاعدگی زن را کاهش میدهد (همانند شروع دورههای قاعدگی در سنین بالاتر یا یائسگی زودرس).
کنترل تولد
برخی از روشهای کنترل بارداری از هورمونهایی استفاده میکنند که ممکن است خطر سرطان سینه را افزایش دهند.
قرصهای ضد بارداری خوراکی: بیشتر مطالعات نشان دادهاند که زنانی که از قرصهای ضد بارداری خوراکی استفاده میکنند، نسبت به زنانی که هرگز از آنها استفاده نکردهاند، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. پس از قطع قرصها، به نظر میرسد این خطر در عرض حدود ۱۰ سال به حالت عادی باز میگردد.
واکسنهای ضد بارداری: برخی مطالعات نشان دادهاند که دریافت واکسنهای پروژسترون طولانی اثر (مانند Depo-Provera) هر ۳ ماه یک بار برای پیشگیری از بارداری ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد اما همه مطالعات این نتیجه را نشان نداده اند.
ایمپلنتهای پیشگیری از بارداری، دستگاههای داخل رحمی (IUD یا intrauterine devices)، چسبهای پوستی، حلقههای واژینال: این اشکال پیشگیری از بارداری همچنین از هورمونهایی استفاده میکنند که در تئوری میتوانند رشد سرطان سینه را تقویت کنند. برخی از مطالعات ارتباط بین استفاده از IUDهای آزاد کننده هورمون و خطر ابتلا به سرطان سینه را پیشنهاد کرده اند اما مطالعات کمی در مورد استفاده از ایمپلنتها، چسبها و حلقههای ضد بارداری و خطر ابتلا به سرطان سینه بررسی شده اند.
هورمون درمانی یائسگی (Menopausal hormone therapy)
هورمون درمانی یائسگی (MHT) با استروژن (اغلب با پروژسترون) برای کمک به تسکین علائم یائسگی و کمک به جلوگیری از پوکی استخوان (نازک شدن استخوانها) استفاده میشود. این روش درمانی با نامهای دیگری مانند هورمون درمانی پس از یائسگی (PHT یا post-menopausal hormone therapy) و درمان جایگزینی هورمونی (HRT یا hormone replacement therapy) نیز شناخته میشود.
۲ نوع اصلی هورمون درمانی وجود دارد:
- برای زنانی که هنوز رحم (uterus) دارند، پزشکان عموماً استروژن و پروژسترون (که به عنوان هورمون درمانی ترکیبی یا فقط HT شناخته میشود) تجویز میکنند. پروژسترون مورد نیاز است زیرا استروژن به تنهایی میتواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد.
- برای زنانی که هیسترکتومی کرده اند (و دیگر رحم ندارند)، میتوان از استروژن به تنهایی استفاده کرد. این به عنوان درمان جایگزینی استروژن (estrogen replacement therapy یا ERT) یا فقط درمان با استروژن (ET) شناخته میشود.
هورمون درمانی ترکیبی (Combined hormone therapy یا HT): استفاده از هورمون درمانی ترکیبی پس از یائسگی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد. این افزایش خطر معمولاً پس از حدود ۴ سال استفاده مشاهده میشود. HT ترکیبی همچنین احتمال یافتن سرطان را در مراحل پیشرفتهتر نیز افزایش میدهد.
به نظر میرسد افزایش خطر ناشی از HT ترکیبی عمدتاً برای کاربران فعلی و گذشته نزدیک اعمال میشود. به نظر میرسد خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان در عرض حدود ۵ سال پس از توقف درمان کاهش مییابد، اگرچه افزایش خطر به طور کامل از بین نمیرود.
هورمون درمانی بیو همسان (Bioidentical hormone therapy): گاهی اوقات از کلمه بیویدیکال (bioidentical) برای توصیف نسخههایی از استروژن و پروژسترون با همان ساختار شیمیایی که به طور طبیعی در افراد یافت میشود، استفاده میشود (بر خلاف نسخههای کمی متفاوت که در اکثر داروها یافت میشود). استفاده از این هورمونها به عنوان راهی مطمئن برای درمان علائم یائسگی به بازار عرضه شده است. اما از آن جایی که مطالعات زیادی برای مقایسه هورمونهای «بیو همسان یا مشابه زیستی» یا «طبیعی» با نسخههای مصنوعی هورمونها وجود ندارد، هیچ مدرکی مبنی بر ایمنتر یا مؤثرتر بودن آنها نیز یافت نشده است. برای اطمینان بیشتر به مطالعات بیشتری نیاز است. تا آن زمان، استفاده از این هورمونهای مشابه زیستی باید مانند هر نوع هورمون درمانی دیگری خطرات سلامتی را به همراه داشته باشد.
استروژن درمانی (ET): مطالعات مربوط به استفاده از استروژن به تنهایی پس از یائسگی نتایج متفاوتی داشته اند. برخی خطر کمی بالاتری را یافته اند، در حالی که برخی دیگر هیچ افزایشی در خطر یا حتی کاهش جزئی در خطر پیدا نکرده اند. اگر ET خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد، این افزایش خیلی زیاد نیست.
در حال حاضر دلایل قوی زیادی برای استفاده از هورمون درمانی پس از یائسگی (اعم از HT یا ET ترکیبی)، به جز احتمالاً برای تسکین کوتاه مدت علائم یائسگی وجود ندارد. همچنین به نظر میرسد که HT ترکیبی همراه با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه خطر بیماری قلبی، لخته شدن خون و سکته را نیز افزایش میدهد. همچنین خطر ابتلا به سرطان کولورکتال و پوکی استخوان را کاهش میدهد اما باید همراه با مضرات احتمالی آن سنجیده شود، به خصوص که راههای دیگری برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان وجود دارد و غربالگری گاهی اوقات میتواند از ابتلا به سرطان روده بزرگ جلوگیری کند. در حالی که مشخص نیست آیا ET خطر سرطان سینه را افزایش میدهد اما مشخص شده است که خطر بروز سکته را افزایش میدهد.
تصمیم به استفاده از HT باید توسط یک زن و پزشکش پس از سنجش خطرات و مزایای احتمالی (از جمله شدت علائم یائسگی) و در نظر گرفتن سایر عوامل خطرزا برای بیماری قلبی، سرطان سینه و پوکی استخوان گرفته شود. اگر آنها تصمیم گرفتند که او باید HT را برای علائم یائسگی امتحان کند، معمولاً بهتر است از آن در کمترین دوزی که برای او مؤثر است و برای هر مدت کوتاهی که ممکن است، استفاده شود.
ایمپلنتهای پستان (Breast implants)
ایمپلنت سینه با افزایش خطر شایع ترین انواع سرطان سینه مرتبط نیست. با این حال، آنها با نوع نادری از لنفوم غیر هوچکین (non-Hodgkin lymphoma) به نام لنفوم سلول بزرگ آناپلاستیک مرتبط با ایمپلنت پستان (BIA-ALCL یا breast implant-associated anaplastic large cell lymphoma) مرتبط هستند که میتواند در بافت اسکار (زخم مانند) اطراف ایمپلنت ایجاد شود. به نظر میرسد این لنفوم بیشتر در زنانی اتفاق میافتد که ایمپلنتهایی با سطوح بافت دار (زمخت) دارند تا سطوح صاف. اگر BIA-ALCL بعد از استفاده از ایمپلنت اتفاق بیفتد، میتواند به صورت یک توده، مجموعه ای از مایع، تورم یا درد در نزدیکی ایمپلنت یا به صورت تغییر در اندازه یا شکل سینه ظاهر شود.
عوامل خطرزا سرطان سینه که نمیتوانید آنها را تغییر دهید
برخی از عوامل خطرزا سرطان سینه چیزهایی هستند که نمیتوانید آنها را تغییر دهید، مانند افزایش سن یا به ارث بردن برخی تغییرات ژنی. این عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهند.
زن به دنیا آمدن
این عامل اصلی خطر ابتلا به سرطان سینه است. مردان نیز ممکن است به سرطان سینه مبتلا شوند اما این بیماری در زنان بسیار بیشتر از مردان است.
پیر شدن
با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش مییابد. بیشتر سرطانهای سینه در زنان ۵۵ ساله و مسن تر دیده میشود.
به ارث بردن تغییرات ژنی خاص
تصور میشود که حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد سرطان سینه ارثی هستند، به این معنی که مستقیماً از تغییرات ژنی (جهش) منتقل شده از والدین ناشی میشوند.
BRCA1 و BRCA2: شایع ترین علت سرطان پستان ارثی، جهش ارثی در ژن BRCA1 یا BRCA2 است. در سلولهای طبیعی، این ژنها به ساخت پروتئینهایی کمک میکنند که DNA آسیب دیده را ترمیم میکنند. نسخههای جهش یافته این ژنها میتوانند منجر به رشد غیر طبیعی سلول شوند که همین امر میتواند منجر به بروز سرطان شود.
- اگر یک نسخه جهش یافته از هر یک از ژنها را از والدین به ارث برده اید، خطر ابتلا به سرطان سینه در شما بیشتر است.
- به طور متوسط، یک زن با جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 تا ۸۰ سالگی به نسبت ۷ در ۱۰ شانس ابتلا به سرطان سینه را دارد. این خطر همچنین تحت تأثیر تعداد دیگر اعضای خانواده مبتلا به سرطان پستان نیز است. (اگر تعداد بیشتری از اعضای خانواده تحت تأثیر قرار گیرند، میزان خطر افزایش مییابد.)
- زنانی که یکی از این جهشها را دارند بیشتر در سنین پایینتر به سرطان سینه و همچنین سرطانی که در هر دو سینه وجود دارد، مبتلا میشوند.
- زنان دارای یکی از این تغییرات ژنی نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان تخمدان و برخی سرطانهای دیگر هستند. (مردانی که یکی از این تغییرات ژنی را به ارث میبرند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه و برخی دیگر از سرطانها هستند.)
- در ایالات متحده، جهشهای BRCA در یهودیان اشکنازی (اروپا شرقی) بیشتر از سایر گروههای نژادی و قومی است اما هر کسی میتواند آن را داشته باشد.
سایر ژنها: سایر جهشهای ژنی نیز میتوانند منجر به سرطان سینه ارثی شوند. این جهشهای ژنی بسیار کمتر شایع هستند و بیشتر آنها خطر ابتلا به سرطان سینه را به اندازه ژنهای BRCA افزایش نمیدهند.
- ATM: ژن ATM به طور معمول به ترمیم DNA آسیب دیده کمک میکند (یا اگر سلول آسیب دیده قابل ترمیم نباشد، به کشتن سلول کمک میکند). به ارث بردن ۲ نسخه غیر طبیعی از این ژن باعث بیماری آتاکسی – تلانژکتازی (ataxia-telangiectasia) میشود. به ارث بردن یک کپی غیر طبیعی از این ژن با نرخ بالای سرطان سینه در برخی خانوادهها مرتبط است.
- PALB2: ژن PALB2 پروتئینی را میسازد که با پروتئین ساخته شده توسط ژن BRCA2 تعامل و برهمکنش دارد. جهش در این ژن میتواند منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه شود.
- TP53: ژن TP53 به توقف رشد سلولهای دارای DNA آسیب دیده کمک میکند. جهشهای ارثی این ژن باعث ایجاد سندرم Li-Fraumeni میشود. افراد مبتلا به این سندرم خطر ابتلا به سرطان سینه و همچنین برخی سرطانهای دیگر مانند سرطان خون، تومورهای مغزی و سارکوم (sarcomas، سرطان استخوان یا بافت همبند) را افزایش میدهند. این جهش یک علت نادر برای سرطان سینه است.
- CHEK2: ژن CHEK2 ژن دیگری است که به طور معمول به ترمیم DNA کمک میکند. جهش CHEK2 خطر سرطان سینه را افزایش میدهد.
- PTEN: ژن PTEN به طور معمول به تنظیم رشد سلول کمک میکند. جهشهای ارثی در این ژن میتواند باعث سندرم کاودن (Cowden syndrome) شود، یک اختلال نادر که افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان و تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی) در سینهها و همچنین رشد در دستگاه گوارش، تیروئید، رحم و تخمدانها قرار میدهد.
- CDH1: جهشهای ارثی در این ژن باعث سرطان معده منتشره ارثی میشود، سندرمی که در آن افراد به نوع نادری از سرطان معده مبتلا میشوند. زنان دارای جهش در این ژن نیز در معرض خطر ابتلا به سرطان مهاجم سینه لوبولار هستند.
- STK11: نقص در این ژن میتواند منجر به سندرم Peutz-Jeghers شود. افراد مبتلا به این اختلال دارای لکههای رنگدانهای روی لبها و دهان، پولیپها (تودههای غیر طبیعی) در دستگاه ادراری و گوارشی هستند و خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان سینه در آنها بیشتر است.
جهشهای ارثی در چندین ژن دیگر نیز با سرطان سینه مرتبط است اما این عوامل تنها تعداد کمی از موارد ابتلا را تشکیل میدهند.
مشاوره و آزمایش ژنتیک: آزمایش ژنتیکی را میتوان برای جستجوی جهشهای ارثی در ژنهای BRCA1 و BRCA2 (یا به طور معمول در ژنهایی مانند PTEN، TP53 یا سایر موارد ذکر شده در بالا) انجام داد. این روش ممکن است برای برخی از زنانی که سرطان سینه در آنها تشخیص داده شده است و همچنین برای برخی از زنان با عواملی که آنها را در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان سینه قرار میدهند، مانند سابقه خانوادگی قوی، گزینه مناسبی باشد. در حالی که آزمایش ژنتیکی میتواند در برخی موارد مفید باشد اما لازم نیست هر خانمی مورد آزمایش قرار گیرد و مزایا و معایب آن باید به دقت در نظر گرفته شود.
داشتن سابقه خانوادگی سرطان سینه
توجه به این نکته مهم است که اکثر زنانی که به سرطان سینه مبتلا میشوند، سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را ندارند.
اما زنانی که خویشاوندان خونی آنها مبتلا به سرطان سینه هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند:
- داشتن یک خویشاوند درجه یک (مادر، خواهر یا دختر) مبتلا به سرطان سینه، خطر ابتلا به سرطان سینه را تقریباً دو برابر میکند. داشتن ۲ فامیل درجه یک خطر ابتلا را حدود ۳ برابر افزایش میدهد.
- زنان دارای پدر یا برادری که سرطان سینه داشته اند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه هستند.
داشتن سابقه شخصی سرطان سینه
زن مبتلا به سرطان در یک سینه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان جدید در سینه دیگر یا در قسمت دیگری از همان پستان است. (این پدیده با عود یا بازگشت سرطان اولیه متفاوت است.) اگرچه خطر بروز این پدیده به طور کلی کم است اما برای زنان جوان مبتلا به سرطان سینه حتی بیشتر نیز میشود.
نژاد و قومیت
به طور کلی، زنان سفید پوست کمی بیشتر از زنان آفریقایی آمریکایی در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند، اگرچه این شکاف در بین آنها در سالهای اخیر کاهش یافته است. در زنان زیر ۴۰ سال، سرطان سینه در زنان آفریقایی آمریکایی شایع تر است. همچنین در زنان آفریقایی آمریکایی در هر سنی احتمال مرگ ناشی از سرطان سینه بیشتر است. زنان آسیایی، اسپانیایی و بومی آمریکا کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه و مرگ ناشی از آن هستند.
خطر ابتلا به این سرطان در گروههای مختلف بسته به نوع سرطان سینه نیز متفاوت است. به عنوان مثال، زنان آفریقایی-آمریکایی به احتمال زیاد احتمال ابتلا به سرطان سینه سه گانه منفی کمتری دارند.
قد بلندتر بودن
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که زنان قد بلندتر نسبت به زنان کوتاه قد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه هستند. دلایل این امر دقیقاً مشخص نیست، اما ممکن است به عواملی مرتبط باشد که بر رشد اولیه تأثیر میگذارند، مانند تغذیه در اوایل زندگی و همچنین عوامل هورمونی یا ژنتیکی.
داشتن بافت سینه متراکم
سینهها از بافت چربی، بافت فیبری و بافت غده ای تشکیل شده اند. هنگامی که سینهها دارای بافت غده ای و فیبری بیشتر و بافت چربی کمتری باشند، در ماموگرافی متراکم تر به نظر میرسند. زنان با سینههای متراکم در ماموگرافی نسبت به زنان با تراکم پستان متوسط در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه هستند. متأسفانه، بافت متراکم پستان نیز میتواند مشاهده سرطان در ماموگرافی را دشوارتر کند.
تعدادی از عوامل مانند سن، وضعیت یائسگی، استفاده از برخی داروها (از جمله هورمون درمانی یائسگی)، بارداری و ژنتیک میتوانند بر تراکم سینه تأثیر بگذارند.
داشتن برخی حالات خوش خیم در پستان
زنانی که مبتلا به انواع خاصی از بیماریهای خوش خیم (غیر سرطانی) پستان تشخیص داده میشوند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. برخی از این شرایط بیشتر از سایرین با خطر سرطان سینه مرتبط هستند. پزشکان اغلب بیماریهای خوش خیم سینه را بسته به اینکه چگونه بر این خطر تأثیر میگذارند به گروههای مختلفی تقسیم میکنند.
ضایعات غیر پرولیفراتیو (Non-proliferative lesions): به نظر نمیرسد که این شرایط بر خطر ابتلا به سرطان سینه تأثیر بگذارند یا اگر تأثیر بگذارند، افزایش خطر بسیار ناچیز است. این شرایط عبارتند از:
- فیبروز و یا کیستهای ساده (که گاهی اوقات تغییرات فیبروکیستیک – fibrocystic changes – نامیده میشود)
- هیپرپلازی خفیف (Mild hyperplasia)
- آدنوز (Adenosis، از نوع غیر اسکلروز کننده یا non-sclerosing)
- تومور فیلود (Phyllodes tumor، از نوع خوش خیم)
- پاپیلوم منفرد (single papilloma)
- نکروز چربی (Fat necrosis)
- اکتازی مجرایی (Duct ectasia)
- فیبروز پری مجاری (Periductal fibrosis)
- متاپلازی سنگفرشی (Squamous metaplasia) و آپوکرین (apocrine metaplasia)
- کلسیفیکاسیونهای مربوط به اپیتلیال (Epithelial-related calcifications)
- سایر تومورها (لیپوم یا lipoma، هامارتوم یا hamartoma، همانژیوم یا hemangioma، نوروفیبروم یا neurofibroma، آدنومیواپیتلیوما یا adenomyoepithelioma)
ماستیت (Mastitis، عفونت پستان) تومور نیست و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمیدهد.
ضایعات پرولیفراتیو بدون آتیپی (Proliferative lesions without atypia، ناهنجاریهای سلولی): در این شرایط رشد بیش از حد سلولها در مجاری یا لوبولهای پستان وجود دارد اما سلولها خیلی غیر طبیعی به نظر نمیرسند. به نظر میرسد این شرایط خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان کمی افزایش میدهد. این حالات عبارتند از:
- هیپرپلازی مجرای معمول (Usual ductal hyperplasia، بدون آتیپی)
- فیبروآدنوما (Fibroadenoma)
- آدنوز اسکلروزان (Sclerosing adenosis)
- وجود چندین پاپیلوم (به نام پاپیلوماتوز یا papillomatosis)
- اسکار (زخمهای) شعاعی (Radial scar)
ضایعات پرولیفراتیو همراه با آتیپی: در این شرایط سلولهای مجاری یا لوبولهای بافت پستان بیش از حد رشد میکنند و برخی از آنها دیگر طبیعی به نظر نمیرسند. این نوع ضایعات عبارتند از:
- هیپرپلازی مجرای آتیپیک (ADH یا Atypical ductal hyperplasia)
- هیپرپلازی لوبولار آتیپیک (ALH یا Atypical lobular hyperplasia)
خطر سرطان سینه در زنان با این تغییرات حدود ۴ تا ۵ برابر بیشتر از حد طبیعی است. اگر زنی سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه و هیپرپلازی یا هیپرپلازی آتیپیک را نیز داشته باشد، خطر ابتلا به سرطان سینه در او حتی بیشتر نیز میشود.
کارسینوم لوبولار در محل (Lobular carcinoma in situ یا LCIS)
در LCIS، سلولهایی که شبیه سلولهای سرطانی هستند در لوبولهای غدد تولید کننده شیر پستان رشد میکنند اما به دیواره لوبولها رشد نمیکنند. LCIS به عنوان سرطان در نظر گرفته نمیشود و معمولاً در صورت عدم درمان به خارج از لوبول گسترش نمییابد (یعنی به سرطان سینه مهاجم تبدیل نمیشود). اما زنان مبتلا به LCIS ، ۷ تا ۱۲ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه (که میتواند در هر دو پستان وجود داشته باشد) قرار دارند.
شروع زود هنگام قاعدگی
زنانی که چرخههای قاعدگی بیشتری داشته اند زیرا عادت ماهانهشان زودتر شروع شده است (مخصوصاً قبل از ۱۲ سالگی)، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
این افزایش خطر ممکن است به دلیل قرار گرفتن طولانی تر با هورمونهای استروژن و پروژسترون در طول عمر باشد.
یائسگی دیرتر
زنانی که به دلیل یائسگی دیرتر (معمولاً بعد از ۵۵ سالگی) دورههای قاعدگی بیشتری داشته اند، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. افزایش خطر ممکن است به این دلیل باشد که آنها در طول عمر خود در مدت زمان یطولانی تری در معرض هورمونهای استروژن و پروژسترون قرار دارند.
قرار گرفتن قفسه سینه تحت تشعشع
در زنانی که در جوانی با پرتو درمانی قفسه سینه به دلیل سرطان دیگری (مانند لنفوم هوچکین یا غیر هوچکین) تحت درمان قرار گرفتند، خطر ابتلا به سرطان سینه به میزان قابل توجهی افزایش مییابد. این خطر بستگی به سن آنها در زمانی دارد که در آن تشعشع دریافت کردند. این خطر برای زنانی که در نوجوانی یا بزرگسالی و جوانی – زمانی که سینهها هنوز در حال رشد بودند – پرتو درمانی داشتند، بیشتر است. به نظر نمیرسد پرتو درمانی در زنان مسن (بعد از سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی) خطر سرطان سینه را افزایش دهد.
قرار گرفتن در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES یا diethylstilbestrol)
از دهه ۱۹۴۰ تا اوایل دهه ۱۹۷۰ به برخی از زنان باردار دارویی شبیه استروژن به نام DES داده شد زیرا تصور میشد احتمال از دست دادن نوزاد (سقط جنین) آنها را کاهش میدهد. خطر ابتلا به سرطان سینه در این زنان کمی افزایش مییابد. زنانی که مادران آنها در دوران بارداری از DES استفاده کرده اند نیز ممکن است کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه باشند.
عوامل با اثرات نامشخص بر میزان خطر ابتلا به سرطان پستان
مواردی وجود دارد که ممکن است عوامل خطرزای سرطان سینه باشند اما تحقیقات هنوز در مورد اینکه آیا این عوامل واقعاً بر خطر ابتلا به سرطان سینه تأثیر میگذارند، به نتیجه نرسیده اند.
رژیم غذایی و ویتامینها
در حالی که اضافه وزن یا چاقی و عدم تحرک فیزیکی با خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط است، ارتباط احتمالی بین رژیم غذایی و خطر ابتلا به سرطان سینه چندان واضح نیست. نتایج برخی از مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی ممکن است در این امر نقشی داشته باشد، در حالی که برخی دیگر مشخص نکرده اند که رژیم غذایی بر خطر ابتلا به سرطان سینه تأثیر میگذارد یا خیر.
مطالعات انجام شده بر روی زنان در ایالات متحده ارتباط ثابتی بین رژیمهای غذایی پرچرب و ابتلا به سرطان سینه پیدا نکرده است، اگرچه برخی از مطالعات ارتباط احتمالی بین رژیمهای غذایی پرچرب و خطر بالاتر مرگ ناشی از سرطان سینه را یافته اند. مطالعات همچنین نشان داده اند که سرطان سینه در کشورهایی که رژیم غذایی معمولی آن دارای چربی کل کم، چربی اشباع نشده چندگانه و چربی اشباع کم است، کمتر شایع است. محققان هنوز مطمئن نیستند که چگونه باید این پدیده را توضیح دهند. مطالعاتی که رژیم غذایی و خطر ابتلا به سرطان سینه را در کشورهای مختلف مقایسه میکنند، با تفاوتهای دیگری (مانند سطح فعالیت، دریافت سایر مواد مغذی و عوامل ژنتیکی) که ممکن است بر خطر سرطان سینه نیز تأثیر بگذارد، در هم آمیخته اند.
ما میدانیم که رژیمهای غذایی پرچرب میتوانند منجر به اضافه وزن یا چاقی شوند که یک عامل خطرزای شناخته شده سرطان سینه است. رژیم غذایی پرچرب نیز یک عامل خطرزا برای برخی دیگر از انواع سرطان است و خوردن انواع خاصی از چربی به وضوح با خطر بالاتر بیماری قلبی مرتبط است.
برخی مطالعات همچنین نشان داده اند که رژیمهای غذایی سرشار از میوهها و سبزیجات و محصولات لبنی غنی از کلسیم اما حاوی مقادیر کم گوشتهای قرمز و فرآوری شده ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند. این موضوع یک حوزه تحقیقاتی فعال است.
مطالعات متعددی که بر روی زنان در کشورهای آسیایی انجام شده است نشان داده اند که رژیمهای غذایی سرشار از محصولات سویا ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند اما این ارتباط در مطالعاتی که در مورد زنان در کشورهای غربی انجام شده است، واضح نبوده است. این امر ممکن است به این دلیل باشد که زنان آسیایی معمولاً بیشتر از زنان غربی محصولات سویا میخورند (و در سنین پایینتری نیز خوردن آنها را شروع میکنند).
مطالعاتی که بر روی سطوح ویتامین در بدن انجام شده است، نتایج متناقضی داشته اند. تاکنون شواهد قوی مبنی بر اینکه مصرف ویتامینها (یا هر نوع مکمل غذایی دیگر) خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد، وجود ندارد.
عدم وجود ارتباط قوی بین رژیم غذایی و سرطان سینه در مطالعات انجام گرفته تاکنون به این معنا نیست که خوردن یک رژیم غذایی سالم فایده ای ندارد. رژیم غذایی کم چرب و حاوی مقادیر کم گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده و میوه و سبزیجات زیاد میتواند فواید سلامتی زیادی را داشته باشد، از جمله کاهش خطر ابتلا به برخی دیگر از انواع سرطان.
مواد شیمیایی موجود در محیط
تحقیقات زیادی گزارش شده است و بیشتر برای درک تأثیرات محیطی احتمالی بر خطر سرطان سینه در حال انجام است.
مواد شیمیایی موجود در محیط که دارای خواص استروژن مانند هستند، مورد توجه ویژه قرار دارند. به عنوان مثال، به نظر میرسد مواد موجود در برخی از پلاستیکها، برخی از لوازم آرایشی و بهداشتی و محصولات مراقبت شخصی، آفت کشها و PCBها (بی فنیلهای پلی کلره یا polychlorinated biphenyls) دارای چنین خواصی باشند. در تئوری، اینها میتوانند بر خطر سرطان سینه تأثیر بگذارند.
در حال حاضر تحقیقات ارتباط واضحی را بین خطر ابتلا به سرطان سینه و قرار گرفتن در معرض این مواد نشان نمیدهند اما مطالعه چنین اثراتی در انسان دشوار است. مطالعات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
دود تنباکو
برخی از مطالعات نشان داده اند که سیگار کشیدن طولانی مدت ممکن است با خطر کمی بالاتر سرطان سینه مرتبط باشد.
در برخی از مطالعات، این خطر در گروههای خاصی مانند زنانی که قبل از به دنیا آوردن اولین فرزندشان سیگار کشیدن را شروع کرده اند، بالاترین میزان را داشته است. گزارش سال ۲۰۱۴ جراح عمومی ایالات متحده در مورد سیگار کشیدن به این نتیجه رسید که شواهد “موضوعی اما کافی” وجود دارد که سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد.
محققان همچنین در حال بررسی این موضوع هستند که آیا دود سیگار خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد یا خیر. هم دود اصلی و هم دود دست دوم (دود ناشی از سیگار کشیدن فرد دیگر) حاوی مواد شیمیایی است که در غلظتهای بالا باعث سرطان سینه در جوندگان میشوند. مطالعات روی جوندگان نشان داده است که مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو به بافت سینه رسیده و در شیر مادر یافت میشود. در مطالعات انسانی، شواهدی در مورد دود سیگار و خطر ابتلا به سرطان سینه مشخص نیست. بیشتر مطالعات ارتباطی را پیدا نکرده اند اما برخی مطالعات نشان داده اند که این عامل ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد، به ویژه در زنان قرار گرفته در دوره پیش از یائسگی. گزارش سال ۲۰۱۴ جراح عمومی ایالات متحده به این نتیجه رسید که در این مرحله شواهد “موضوعی اما غیر کافی” وجود دارد. در هر صورت، این ارتباط احتمالی با سرطان سینه دلیل دیگری برای اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار است.
کار در شیفت شب
زنانی که در شب کار میکنند، مانند پرستاران در شیفت شب، ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. این موضوع نیز یک حوزه تحقیقاتی فعال است. این اثر ممکن است به دلیل تغییرات در سطوح ملاتونین باشد – هورمونی که با قرار گرفتن بدن در معرض نور تحت تاثیر قرار میگیرد – اما هورمونهای دیگر نیز در حال مطالعه هستند.
عوامل خطرساز سرطان سینه رد شده یا بحث برانگیز
برخی از عوامل وجود دارند که در تحقیقات نشان داده شده است با سرطان سینه مرتبط نیستند. ممکن است اطلاعاتی را به صورت اینترنتی دریافت کنید یا در مورد این عوامل خطرزای رد شده یا بحث برانگیز اطلاعاتی را بشنوید اما یادگیری حقایق مهم است.
مواد ضد تعریق
شایعات اینترنتی و رسانههای اجتماعی حاکی از آن است که مواد شیمیایی موجود در ضد تعریقهای زیر بغل از طریق پوست جذب میشود، در گردش لنفاوی اختلال ایجاد میکند و باعث تجمع سموم در سینه میشود و در نهایت سرطان سینه بوجود میآورد.
بر اساس شواهد موجود (از جمله آن چه ما در مورد نحوه عملکرد بدن میدانیم)، دلیل کمی وجود دارد که باور کنیم مواد ضد تعریق خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهند.
پوشیدن سوتین
شایعات اینترنتی و رسانههای اجتماعی و حداقل یک کتاب حاکی از آن است که سوتینها با مسدود کردن جریان لنفاوی باعث سرطان سینه میشوند. هیچ مبنای علمی یا بالینی برای این ادعا وجود ندارد و مطالعه ای در سال ۲۰۱۴ روی بیش از ۱۵۰۰ زن هیچ ارتباطی بین پوشیدن سوتین و خطر ابتلا به سرطان سینه پیدا نکرد.
سقط جنین القایی
چندین مطالعه دادههای بسیار قوی ارائه کرده اند مبنی بر اینکه نه سقط جنین القایی و نه سقط جنین خود به خودی (miscarriages) تأثیر کلی بر میزان خطر سرطان سینه ندارند.
آیا میتوانیم خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهیم؟
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان سینه وجود ندارد. اما کارهایی وجود دارد که میتوانید انجام دهید که میتوانند خطر ابتلای شما را کاهش دهند. بسیاری از عوامل خطرزا خارج از کنترل شما هستند، مانند زن متولد شدن و افزایش سن. اما سایر عوامل خطرزا را میتوان تغییر داد که میتوانند میزان خطر ابتلا شما را کاهش دهند.
برای زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند، اقدامات دیگری وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند.
برای همه خانمها
به وزن سالم برسید و آن را حفظ کنید: هم افزایش وزن بدن و هم دچار اضافه وزن شدن در بزرگسالی با خطر بالاتر سرطان سینه بعد از یائسگی مرتبط است. انجمن سرطان آمریکا به شما توصیه میکند که در طول زندگی خود در وزن سالم بمانید و با متعادل کردن میزان مصرف غذا و فعالیت بدنی از بروز اضافه وزن خودداری کنید.
از نظر بدنی و فیزیکی فعال باشید: بسیاری از مطالعات نشان داده اند که فعالیت بدنی متوسط تا شدید با کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط است، بنابراین انجام فعالیت بدنی منظم مهم است. انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند که بزرگسالان حداقل ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط یا ۷۵ تا ۱۵۰ دقیقه فعالیت شدید در هفته (یا ترکیبی از این دو مورد) را ترجیحاً در طول روزهای هفته انجام دهند. مدت زمان فراتر از این حد و بالای ۳۰۰ دقیقه ایده آل است.
فعالیت متوسط هر چیزی است که باعث شود شما در حین یک پیاده روی تند به سختی نفس بکشید. این نوع فعالیت بدنی باعث افزایش جزئی ضربان قلب و تنفس میشود. شما باید بتوانید صحبت کنید اما در طول فعالیت آواز و آهنگ نخوانید.
فعالیتهای شدید با شدت بالاتر انجام میشوند. آنها باعث افزایش ضربان قلب، تعریق و افزایش سرعت تنفس میشوند.
از مصرف الکل بپرهیزید یا آن را محدود کنید: الکل خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد. حتی نوشیدن مقادیر کم الکل با افزایش خطر مرتبط است. بهتر است به هیچ وجه الکل ننوشید. زنانی که الکل مصرف میکنند، نباید بیش از ۱ نوشیدنی الکلی در روز مصرف کنند. مقدار یک نوشیدنی عبارت است از ۱۲ اونس آبجو، ۵ اونس شراب یا ۱/۵ اونس از الکلهای تقطیر شده ۸۰ درصدی (الکل سخت).
آیا ارتباطی بین رژیم غذایی یا ویتامینها و خطر ابتلا به سرطان سینه وجود دارد؟
ارتباط احتمالی بین رژیم غذایی و خطر ابتلا به سرطان سینه مشخص نیست اما این یک حوزه مطالعاتی فعال است. برخی (و نه همه) مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوهها و محصولات لبنی غنی از کلسیم اما حاوی گوشت قرمز و فرآوری شده کم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه کمک کند. همچنین مشخص نیست که آیا سبزیجات، میوهها یا سایر غذاها میتوانند خطر ابتلا را کاهش دهند یا خیر و همچنین اکثر مطالعات نشان نداده اند که کاهش مصرف چربی تاثیر زیادی بر میزان خطر سرطان سینه دارد (اگرچه برخی پیشنهاد کرده اند که ممکن است به کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان سینه کمک کند).
اما فقط به این دلیل که علم در این مورد روشن نیست نمیتوان گفت که خوردن یک رژیم غذایی سالم هیچ فایده ای ندارد. رژیم غذایی کم چرب، حاوی مقادیر کم گوشت قرمز فرآوری شده و نوشیدنیهای شیرین اما میوهها و سبزیجات زیاد میتواند فواید سلامتی زیادی داشته باشد، از جمله کاهش خطر ابتلا به برخی دیگر از انواع سرطان.
تاکنون شواهد محکمی مبنی بر اینکه مصرف ویتامینها یا هر نوع مکمل غذایی دیگری خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد، وجود ندارد.
سایر عواملی که ممکن است میزان خطر ابتلا را کاهش دهند: زنانی که ترجیح میدهند حداقل چند ماه پس از زایمان شیردهی داشته باشند، ممکن است از کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه بهره مند شوند.
استفاده از هورمون درمانی پس از یائسگی میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. برای جلوگیری از این امر، با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و پزشکی خود در مورد گزینههای غیر هورمونی برای درمان علائم یائسگی صحبت کنید.
برای زنان قرار گرفته در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه
اگر شما در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستید (به عنوان مثال، به دلیل داشتن سابقه خانوادگی قوی سرطان سینه، یک جهش ژنی شناخته شده ارثی که خطر سرطان سینه را افزایش میدهد، مانند ژن BRCA1 یا BRCA2 یا اینکه DCIS یا LCIS داشته اید)، مواردی وجود دارد که میتوانید در نظر بگیرید که ممکن است به کاهش شانس ابتلا به سرطان سینه کمک کند (یا به یافتن زود هنگام آن):
- مشاوره ژنتیک و بررسی میزان خطر ابتلا به سرطان سینه (اگر قبلا انجام نشده باشد)
- داروهایی برای کاهش خطر سرطان سینه
- جراحی پیشگیرانه (prophylactic)
- مشاهده دقیق برای جستجوی علائم اولیه سرطان سینه
ارائه دهنده مراقبتهای پزشکی میتواند به شما در تعیین خطر ابتلا به سرطان سینه و همچنین در صورت وجود، این که کدام یک از این گزینهها ممکن است برای شما مناسب باشد، کمک کند.
مشاوره و آزمایش ژنتیک
اگر دلایلی وجود دارد که فکر میکنید ممکن است یک تغییر ژنی را به ارث برده باشید که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد (مانند داشتن سابقه خانوادگی قوی سرطان سینه یا یکی از اعضای خانواده با جهش ژنی شناخته شده)، ممکن است بخواهید درباره این که آیا باید مشاوره ژنتیک انجام دهید با خیر با پزشکتان صحبت کنید.
اگر تصمیم دارید آزمایش شوید و تغییر ژنی پیدا شد، این نتیجه ممکن است بر تصمیم شما در مورد استفاده از گزینههای زیر برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه (یا یافتن زود هنگام آن) تأثیر بگذارد.
داروهایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
داروهای تجویزی را میتوان برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان خاصی که در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند، استفاده کرد.
داروهایی مانند تاموکسیفن (tamoxifen) و رالوکسیفن (raloxifene) از عملکرد استروژن در بافت سینه جلوگیری میکنند. تاموکسیفن ممکن است یک گزینه باشد حتی اگر شما یائسه نشده باشید، در حالی که رالوکسیفن فقط برای زنانی استفاده میشود که یائسه شده اند. داروهای دیگری که مهار کنندههای آروماتاز نامیده میشوند نیز ممکن است گزینهای برای زنان پس از یائسگی باشند. همه این داروها میتوانند عوارض جانبی نیز داشته باشند، بنابراین درک فواید و خطرات احتمالی مصرف هر یک از آنها مهم است.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مباحث بعدی را مطالعه فرمایید.
جراحی پیشگیرانه (Preventive surgery) برای زنان با خطر سرطان سینه بسیار بالا
برای بخش کوچکی از زنانی که در معرض خطر بسیار بالای سرطان سینه هستند، مانند جهش ژن BRCA، جراحی برای برداشتن سینهها (ماستکتومی پیشگیرانه) ممکن است یک گزینه باشد. گزینه دیگر ممکن است برداشتن تخمدانها باشد که منبع اصلی استروژن در بدن هستند. در حالی که جراحی میتواند خطر سرطان سینه را کاهش دهد، نمیتواند آن را به طور کامل از بین ببرد و میتواند عوارض جانبی خاص خود را داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع، به مبحث جراحی پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه مراجعه کنید.
قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا هر یک از این گزینهها ممکن است برای شما مناسب باشند یا خیر، با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و پزشکی خود صحبت کنید تا درک کنید که خطر ابتلا به سرطان سینه در شما چقدر است و این رویکردها چقدر ممکن است بر میزان خطر ابتلای شما تأثیر بگذارند.
نظارت دقیق (Close observation)
برای زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند و نمیخواهند دارو مصرف کرده یا جراحی کنند، برخی از پزشکان ممکن است نظارت دقیق را توصیه کنند. این رویکرد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مراجعه مکرر به پزشک (مانند هر ۶ تا ۱۲ ماه) برای معاینه پستان و ارزیابی مستمر میزان خطر
- شروع غربالگری سرطان سینه با ماموگرافی سالانه در سنین پایین تر
- احتمالاً یک آزمایش غربالگری دیگر مانند MRI سینه نیز اضافه شود.
اگرچه این روش خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش نمیدهد اما ممکن است به یافتن زود هنگام آن کمک کند، زمانی که احتمالاً درمان آن آسان تر است.
مشاوره و آزمایش ژنتیک برای تعیین خطر ابتلا به سرطان پستان
برخی از افراد تغییرات (جهش) در ژنهای خاصی را به ارث میبرند که خطر ابتلا به سرطان سینه (و احتمالاً سایر سرطانها) را در آنها افزایش میدهد. آزمایش ژنتیکی میتواند به دنبال جهش در برخی از این ژنها باشد. در حالی که این کار در برخی موارد میتواند مفید باشد، همه افراد نیازی به آزمایش ندارند و هر فرد باید به دقت مزایا و معایب آزمایش را در نظر بگیرد. این بسیار مهم است که قبل از انجام این آزمایشات بدانید آزمایش ژنتیکی چه چیزی را میتواند به شما بگوید و چه چیزی را نمیتواند مشخص کند.
تغییرات ژنی ارثی که میتواند خطر سرطان سینه را افزایش دهد
جهشهای ژن BRCA1 و BRCA2
وقتی صحبت از خطر ابتلا به سرطان سینه میشود، مهمترین تغییرات ژنی ارثی در ژنهای BRCA1 و BRCA2 است. گفته میشود زنان (و مردان) با یکی از این تغییرات ژنی دارای سندرم ارثی سینه و سرطان تخمدان (Hereditary Breast and Ovarian Cancer یا HBOC) هستند.
- زنان با تغییر ژن BRCA خطر ابتلا به سرطان سینه و همچنین خطر ابتلا به سرطان تخمدان، سرطان پانکراس و احتمالاً برخی از سرطانهای دیگر را افزایش میدهند.
- مردان دارای تغییر ژن BRCA در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه (اگرچه این خطر در ابتدا کمتر از میزان آن در زنان است)، سرطان پروستات، سرطان لوزالمعده و احتمالاً برخی از سرطانهای دیگر قرار دارند.
اگر سابقه خانوادگی سرطان سینه دارید، خطر ابتلا به سرطان سینه در شما بیشتر است. اکثر زنانی که سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند، تغییر ژنی ارثی ندارند که بر میزان خطر آنها تأثیر زیادی بگذارد. با این حال، تغییر ژن ارثی در زنان با سابقه خانوادگی قوی سرطان سینه بیشتر محتمل است، به خصوص اگر سابقه خانوادگی سرطانهای دیگری مانند سرطان تخمدان، لوزالمعده یا پروستات را نیز شامل شود. میزان خطر ابتلا به سندرم ارثی نیز تحت تأثیر موارد زیر است:
- کدام یک از اعضای خانواده تحت تأثیر قرار میگیرند (سرطان در بستگان نزدیک مانند مادر یا خواهر بیشتر از سرطان در بستگان دورتر نگران کننده است.)
- تعداد اعضای خانواده که تحت تأثیر قرار گرفته اند.
- سنی که در آن بستگان شما مبتلا به این بیماریها تشخیص داده شدند (سرطان در سنین پایینتر بیشتر نگران کننده است.)
سایر جهشهای ژنی ارثی
تغییرات ارثی در برخی از ژنهای دیگر نیز میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد، از جمله این ژنها:
- PALB2
- CHEK2
- ATM
- CDH1 (مرتبط با سرطان معده منتشره ارثی)
- PTEN (مرتبط با سندرم کاودن)
- TP53 (مرتبط با سندرم Li-Fraumeni)
در نظر گرفتن مشاوره ژنتیک و آزمایش برای بررسی خطر ابتلا به سرطان سینه
اگر به دلیل سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان سینه نگران میزان خطر ابتلای خود هستید، با پزشک خود صحبت کنید. به عنوان اولین قدم، پزشک شما ممکن است از یکی از چندین ابزار ارزیابی میزان خطر که اکنون در دسترس است، استفاده کند. این مدلهای ریاضی، از سابقه خانوادگی و عوامل دیگر استفاده میکنند تا به شما و پزشکتان کمک کنند تا در مورد خطر ابتلا به جهش ژنی ارثی BRCA تصور بهتری داشته باشید. اما این ابزارهای ارزیابی کامل نیستند و هر یک ممکن است نتایج متفاوتی را به همراه داشته باشند، بنابراین پزشکان هنوز در تلاش هستند تا بهترین روش استفاده از آنها را بیابند.
صرف نظر از اینکه یکی از این ابزارها استفاده میشود، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که میتوانید از صحبت با یک مشاور ژنتیک یا سایر متخصصان بهداشتی و پزشی که در زمینه مشاوره ژنتیک آموزش دیده اند، سود ببرید. آنها میتوانند سابقه خانوادگی شما را با جزئیات بررسی کنند تا ببینند احتمال ابتلا به سندرم سرطان خانوادگی مانند HBOC در شما چقدر است. مشاور همچنین میتواند آزمایشهای ژنتیکی را برای شما شرح دهد و توضیح دهد که آزمایشها چه چیزی را میتوانند به شما بگویند که بتواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا آزمایش ژنتیک برای شما مناسب است یا خیر.
آزمایش ژنتیک توسط بسیاری از طرحهای بیمه درمانی پوشش داده میشود اما ممکن است توسط برخی از آنها پوشش داده نشود (یا فقط تا حدی پوشش داده شود).
اگر تصمیم به انجام آزمایش دارید، مشاور ژنتیک (یا سایر متخصصان سلامتی) میتواند به شما و احتمالاً سایر اعضای خانواده توضیح دهد که نتایج آزمایشاتتان چه معنایی دارند.
آزمایش برای بررسی BRCA و سایر جهشهای ژنی
برخی از گروههای متخصص دستور العملهایی را ایجاد کرده اند که برای زنان (و مردان) باید مشاوره ژنتیکی و احتمالاً آزمایش BRCA و سایر جهشهای ژنی را در نظر بگیرند. این دستور العملها میتوانند پیچیده باشند و همه پزشکان با آنها موافق نیستند اما به طور کلی شامل دو گروه اصلی از افراد میشود:
زنانی که قبلاً مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده شده اند: اکثر پزشکان موافق هستند که همه زنان مبتلا به سرطان سینه نیازی به مشاوره و آزمایش ژنتیک ندارند اما مشاوره و آزمایش در موارد زیر مفیدتر است:
- اگر در سنین پایینتر تشخیص داده شد که سرطان سینه دارید.
- اگر سرطان سینه سه گانه منفی دارید.
- اگر شما به سرطان پستان در سینه دومتان مبتلا شده اید (نه عود سرطان اول)
- اگر شما از نژاد یهودی اشکنازی هستید.
- اگر سابقه خانوادگی سرطان سینه (به ویژه در سنین پایین یا در مردان)، سرطان تخمدان، سرطان پانکراس یا سرطان پروستات دارید.
گروههای دیگر افراد:
همچنین ممکن است مشاوره و آزمایش ژنتیک برای سایر افرادی که در معرض خطر جهش ژنی ارثی هستند نیز توصیه شود، از جمله:
- افراد دارای سابقه خانوادگی شناخته شده جهش ژن BRCA (یا دیگر ژنها)
- زنان مبتلا به سرطان تخمدان یا سرطان پانکراس یا مردانی که مبتلا به سرطان سینه، پانکراس یا سرطان پروستات با درجه بالا یا متاستاتیک تشخیص داده شده اند.
- افراد دارای سابقه خانوادگی سرطان سینه در سنین پایین، بیش از یک عضو خانواده مبتلا به سرطان سینه یا سرطان سینه در یکی از اعضای خانواده مرد
- افراد دارای یکی از اعضای نزدیک خانواده با سابقه سرطان تخمدان، سرطان پانکراس یا سرطان متاستاتیک پروستات
آزمایش ژنتیک چگونه انجام میشود؟
آزمایش ژنتیک را میتوان بر روی نمونههای خون یا بزاق یا بواسطه سواب داخل گونه انجام داد. نمونهها برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده میشوند.
جهشهای احتمالی زیادی در ژنهای BRCA وجود دارد. آزمایش میتواند به دنبال یک (یا چند) جهش خاص باشد یا میتوان آزمایشهای گسترده تری را برای جستجوی بسیاری از جهشهای مختلف BRCA انجام داد. به عنوان مثال، اگر فردی به دلیل داشتن یک عضو از خانواده با جهش شناخته شده BRCA در حال آزمایش است، آزمایش ممکن است فقط بر روی آن جهش خاص متمرکز شود. در افراد یهودی تبار اشکنازی، آزمایش ممکن است بر روی جهشهای خاص BRCA متمرکز شود که در این گروه از افراد شایعتر است. اما اگر دلیلی برای مشکوک شدن به یک تغییر ژنی خاص وجود نداشته باشد، آزمایش احتمالاً به دنبال جهشهای مختلف BRCA خواهد بود. بسته به موقعیت، آزمایش ممکن است برای بررسی تغییرات در سایر ژنها نیز انجام شود.
دریافت نتایج آزمایش ژنتیک
قبل از انجام آزمایش ژنتیک، مهم است که از قبل بدانید نتایج ممکن است در مورد میزان خطر ابتلا شما اطلاعاتی بدهد یا نه. آزمایش ژنتیک کامل نیست. ممکن است تستها برای برخی افراد پاسخ روشنی ارائه نکنند. به همین دلیل است که ملاقات با یک مشاور ژنتیک یا متخصص ژنتیک سرطان حتی قبل از آزمایش نیز مهم است.
نتایج آزمایشات ژنتیکی ممکن است به شرح زیر باشد:
- نتایج بررسی جهشی که برای آن آزمایش شده بودید مثبت است. اگر آزمایش یک جهش مهم را پیدا کند، ممکن است اقداماتی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه (یا سایر سرطانها) انجام شود. اگر قبلاً سرطان سینه برای شما تشخیص داده شده است، یک نتیجه مثبت ممکن است گزینههای درمانی سرطان سینه شما را تحت تأثیر قرار دهد.
- نتایج بررسی جهش(های) آزمایش شده منفی است. فهمیدن اینکه این آزمایش جهشی را پیدا نکرده است که خطر ابتلا شما را افزایش دهد میتواند اطمینان بخش باشد. اما مهم است که بدانید نتایج آزمایش ژنتیک همیشه نمیتواند تضمین کند که شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قرار ندارید. به عنوان مثال، ممکن است این احتمال وجود داشته باشد که تغییر ژنی داشته باشید که در حال حاضر برای بررسی آن آزمایش نمیشوید.
- بی نتیجه: در برخی موارد، آزمایش ممکن است نتواند به طور قطعی بگوید که آیا شما جهش ژنی دارید یا خیر.
- برای یک نوع جهش با اهمیت ناشناخته (VUS) نتایج مثبت است. این بدان معنی است که آزمایش یک تغییر ژن (نوعی) را پیدا کرده اما مشخص نیست که آیا این تغییر خاص بر خطر ابتلای شما تأثیر میگذارد یا خیر.
نتایج آزمایشهای ژنتیکی گاهی میتواند پیچیده یا گیج کننده باشد، به همین دلیل مهم است که آنها را با یک مشاور ژنتیک یا متخصص ژنتیک سرطان بررسی کنید. آنها میتوانند توضیح دهند که این نتایج ممکن است برای شما (و احتمالاً سایر اعضای خانواده) چه معنایی داشته باشند.
آزمایشات ژنتیکی که به طور مستقیم در دسترس مصرف کننده قرار دارند
برخی از آزمایشهای ژنتیکی در حال حاضر مستقیماً در دسترس عموم هستند اما نگرانیهایی در مورد این نوع آزمایشها وجود دارد. به عنوان مثال، آزمایشی که به دنبال تعداد کمی جهش ژن BRCA1 و BRCA2 است توسط FDA تایید شده است. با این حال، بیش از 1000 جهش شناخته شده در BRCA وجود دارد. این بدان معناست که بسیاری از جهشهای BRCA وجود دارند که با این آزمایش تشخیص داده نمیشوند. افرادی که نتیجه آزمایش منفی دارند ممکن است تصور کنند که لازم نیست نگران خطر ابتلای خود باشند، در حالی که در واقع ممکن است هنوز یک جهش BRCA متفاوت را داشته باشند.
تصمیم گیری در مورد استفاده از دارو برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
برای زنان با خطر بالاتر از حد متوسط سرطان سینه، برخی داروها میتوانند به کاهش این خطر کمک کنند. اما این داروها میتوانند عوارض جانبی نیز داشته باشند، بنابراین مهم است که قبل از تصمیم به مصرف، مزایا و معایب آنها را بسنجید.
مصرف داروهایی که به کاهش خطر ابتلا به بیماری کمک میکند، پیشگیریهای شیمیایی (chemoprevention) نامیده میشود. رایج ترین داروهایی که برای کاهش خطر سرطان سینه استفاده میشود تاموکسیفن (tamoxifen) و رالوکسیفن (raloxifene) هستند. داروهای دیگری به نام مهارکنندههای آروماتاز (مانند آناستروزول – anastrozole – و اگزمستان یا exemestane) نیز ممکن است گزینههای مناسبی باشند.
آیا باید دارویی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه مصرف کنیم؟
اولین قدم برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا باید دارویی مصرف کنید که به کاهش شانس ابتلا به سرطان سینه کمک کند این است که از یک ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و پزشکی بخواهید که میزان خطر ابتلا به سرطان سینه شما را ارزیابی کند.
اکثر متخصصان میگویند که خطر ابتلا به سرطان سینه شما باید بالاتر از حد متوسط باشد تا بتوانید یکی از این داروها را مصرف کنید.
اگر خطر بالاتر از حد متوسط دارید، باید مزایای احتمالی کاهش احتمال ابتلا به سرطان سینه را با خطر عوارض جانبی و سایر مشکلات ناشی از مصرف یکی از این داروها مقایسه کنید.
آیا من در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستم؟
عامل خطرزا هر چیزی است که خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد. عوامل خطرزای شما باید مورد ارزیابی قرار گیرند تا مشخص شود که آیا شما در معرض خطر بالاتر از حد متوسط برای سرطان پستان هستید یا خیر. اما به خاطر داشته باشید که داشتن عوامل خطرزا به این معنی نیست که شما قطعاً به سرطان سینه مبتلا خواهید شد. در واقع، اکثر زنانی که دارای یک یا چند عامل خطرزا هستند، هرگز به سرطان سینه مبتلا نمیشوند.
برخی از عوامل خطرزا مهم سرطان سینه عبارتند از:
- پیر شدن
- داشتن اقوام نزدیکی که سرطان سینه داشته اند.
- داشتن سابقه قاعدگی طولانی تر (تعداد کل سیکلهای قاعدگی بیشتر)
- داشتن سرطان مهاجم سینه یا کارسینوم مجرایی در جا (DCIS)
- تشخیص کارسینوم لوبولار در محل (LCIS)
- تشخیص هیپرپلازی مجرای آتیپیک (ADH) یا هیپرپلازی آتیپیک لوبولار (ALH)
- داشتن یک جهش ژنی مرتبط با سندرم سرطان خانوادگی (مانند جهش BRCA)
برخی از این عوامل میتوانند خطر ابتلا به بیماری را بیش از سایرین افزایش دهند.
خطر ابتلا به سرطان سینه چگونه ارزیابی میشود؟
محققان مدلهای آماری را برای کمک به پیش بینی خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان ساخته اند.
به عنوان مثال، ابزار ارزیابی خطر سرطان سینه (بر اساس مدل اصلاح شده گیل یا modified Gail Model) معمولاً برای ارزیابی خطر استفاده میشود. این مدل میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را در 5 سال آینده و در طول زندگی شما بر اساس بسیاری از عوامل ذکر شده در بالا تخمین بزند.
اگرچه این ابزار فقط به سابقه خانوادگی در بستگان نزدیک (مانند خواهر و برادر، والدین و فرزندان) نگاه میکند. اگر سابقه کارسینوم مجرایی در جا (DCIS)، کارسینوم لوبولار درجا (LCIS) یا سرطان سینه یا اگر سندرم سرطان خانوادگی دارید، نمیتوان از آن برای تخمین میزان خطر در این مدل استفاده کرد.
همچنین، دادههایی که این ابزار بر اساس آنها است، شامل زنان سرخ پوست آمریکایی یا بومی آلاسکا نمیشوند، بنابراین تخمینها برای این زنان ممکن است دقیق نباشد.
سایر ابزارهای ارزیابی ریسک، مانند مدل تیرر-کوزیک (Tyrer-Cuzick model) و مدل کلاوس (Claus model)، عمدتاً بر اساس سابقه خانوادگی است. این ابزارها عمدتاً توسط مشاوران ژنتیک و سایر متخصصان مراقبتهای بهداشتی و پزشکی استفاده میشوند.
این ابزارها میتوانند تخمین تقریبی از خطر ابتلا به سرطان را به شما ارائه دهند اما هیچ ابزار یا آزمایشی نمیتواند به طور قطع بگوید که آیا شما به سرطان سینه مبتلا خواهید شد یا خیر.
ریسک یا خطر ابتلای من چقدر باید بالا باشد؟
هیچ تعریف واحدی از خطر بالاتر از حد متوسط سرطان سینه وجود ندارد اما اکثر مطالعات بزرگ از خطر ۱/۷ درصدی ابتلا به سرطان سینه در ۵ سال آینده به عنوان نقطه متمایز کننده افراد استفاده کرده اند. (این میانگین خطر برای یک زن ۶۰ ساله است.)
برخی از سازمانهای پزشکی توصیه میکنند که پزشکان در مورد استفاده از داروها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان حداقل ۳۵ ساله که خطر ۵ ساله آنها ۱/۷ درصد یا بیشتر است، بحث کنند. دیگر مدلها ممکن است از نقاط متمایز کننده متفاوتی استفاده کنند.
انجمن سرطان آمریکا توصیههایی در رابطه با استفاده از داروهایی برای کمک به کاهش خطر سرطان سینه ندارد.
آیا دلایلی برای عدم مصرف یکی از این داروها برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه وجود دارد؟
همه داروها دارای خطرات و عوارض جانبی هستند که باید هنگام تصمیم گیری در مورد پیشگیری شیمیایی مورد بحث قرار گیرند.
اکثر متخصصان موافقند که تاموکسیفن و رالوکسیفن نباید برای کاهش خطر سرطان سینه در زنانی که شرایط زیر را دارند استفاده شوند:
- خطر لخته شدن خون به شکل جدی در آنها بیشتر است.*
- باردار هستند یا قصد بارداری دارند.
- شیر میدهند.
- در حال مصرف استروژن (از جمله قرصها یا واکسنهای ضد بارداری یا هورمون درمانی یائسگی) هستند.
- یک مهار کننده آروماتاز مصرف میکنند.
- کمتر از ۳۵ سال سن دارند.
*زنانی که در معرض خطر بیشتری برای لخته شدن خون به شکل جدی هستند، کسانی هستند که تا به حال لختههای خونی به شکل جدی داشته اند (ترومبوز وریدی عمقی [deep venous thrombosis یا DVT] یا آمبولی ریوی [pulmonary embolism یا PE]). همچنین بسیاری از پزشکان احساس میکنند که اگر سکته مغزی یا حمله قلبی داشته اید، یا اگر سیگار میکشید، چاق هستید یا فشار خون بالا یا دیابت دارید (یا تحت درمان هستید)، خطر لخته شدن خون جدی در شما نیز بیشتر است. زنان مبتلا به هر یک از این شرایط باید از پزشک خود بپرسند که آیا مزایای مصرف یکی از این داروها بر خطرات آن بیشتر است یا خیر.
زنی که به هر نوع سرطان رحم یا هیپرپلازی آتیپیک رحم (نوعی پیش سرطان) تشخیص داده شده است، نباید تاموکسیفن را برای کمک به کاهش خطر سرطان سینه مصرف کند.
رالوکسیفن بر روی زنان قبل از یائسگی آزمایش نشده است، بنابراین فقط در صورتی باید از آن استفاده کرد که یائسه شده اید.
مهار کنندههای آروماتاز برای زنان قرار گرفته در دوران قبل از یائسگی مفید نیستند، بنابراین فقط در صورتی که یائسگی را پشت سر گذاشته اید باید از آنها استفاده کنید. این داروها میتوانند باعث نازک شدن استخوان (پوکی استخوان) شوند، بنابراین به احتمال زیاد برای زنانی که استخوانهای نازک یا ضعیفی دارند، گزینه مناسبی نیستند.
با پزشک خود در مورد وضعیت کلی سلامت خود صحبت کنید تا وی بهترین انتخاب ممکن را برای شما انجام دهد.
تاموکسیفن و رالوکسیفن برای کاهش خطر سرطان سینه
نشان داده شده است که تاموکسیفن و رالوکسیفن خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان با خطر بالاتر از حد متوسط کاهش میدهند اما این داروها میتوانند خطرات و عوارض جانبی خاص خود را داشته باشند.
تاموکسیفن و رالوکسیفن تنها داروهایی هستند که در ایالات متحده برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه تایید شده اند، اگرچه برای برخی از زنان، داروهای دیگری به نام مهارکنندههای آروماتاز نیز ممکن است یک گزینه باشد.
تاموکسیفن و رالوکسیفن چه نوع داروهایی هستند؟
هر دوی این داروها تعدیل کنندههای انتخابی گیرنده استروژن (selective estrogen receptor modulators یا SERMs) هستند. این بدان معنی است که آنها در برخی از بافتهای بدن بر علیه استروژن (هورمون زنانه) عمل میکنند (یا آن را مسدود میکنند) اما در برخی دیگر مانند استروژن عمل میکنند. استروژن میتواند باعث رشد سلولهای سرطانی سینه شود. هر دوی این داروها استروژن را در سلولهای سینه مسدود میکنند، به همین دلیل است که میتوانند در کاهش خطر ابتلا سرطان سینه مفید باشند.
این داروها به دلایل دیگر بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
- تاموکسیفن عمدتاً برای درمان سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت (سرطان سینه با سلولهایی که گیرندههای استروژن و یا پروژسترون دارند) استفاده میشود.
- رالوکسیفن بیشتر برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان (استخوانهای بسیار ضعیف) در زنان یائسه استفاده میشود.
هنگامی که این دارو برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه استفاده میشود، معمولاً به مدت ۵ سال مصرف میشوند. هر دو دارو قرصهایی هستند که یک بار در روز مصرف میشوند. تاموکسیفن به شکل مایع نیز وجود دارد.
تاموکسیفن میتواند گزینه مناسبی باشد، چه یائسگی را سپری کرده باشید یا نه اما رالوکسیفن فقط برای زنان یائسه تایید شده است.
این داروها چقدر خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهند؟
تأثیر این داروها بر خطر ابتلا به سرطان سینه در مطالعات مختلف متفاوت بوده است. هنگامی که نتایج همه مطالعات با هم جمع آوری شوند، کاهش کلی در خطر ابتلا با مصرف این داروها حدود ۴۰ درصد (بیش از یک سوم) است.
این عدد برای من چه معنایی خواهد داشت؟
اگرچه به نظر میرسد که دارویی که خطر شما را تا حدود ۴۰ درصد کاهش میدهد باید چیز خوبی باشد اما معنای آن برای شما بستگی به این دارد که در وهله اول چقدر خطر ابتلای شما بالا باشد (خطر پایه شما).
به عنوان مثال، اگر خطر ابتلا به سرطان سینه در ۵ سال آینده ۵ درصد بود، در معرض خطر بیشتری قرار خواهید گرفت. خطر ۵ درصد به این معنی است که در طول ۵ سال آینده، ۵ زن از ۱۰۰ زن در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. کاهش ۴۰ درصدی خطر به این معنی است که خطر شما به ۳ درصد کاهش مییابد. این یک تغییر کلی ۲ درصدی در میزان خطر پایه شما خواهد بود.
از آن جایی که تغییر در ریسک کلی شما به ریسک و خطر پایه شما بستگی دارد، اگر ریسک پایه کمتری داشتید سود کمتری خواهید برد و اگر ریسک شما بیشتر باشد سود بیشتری خواهید برد. اگر در ۵ سال آینده خطر پایه ۱.۷ درصدی داشتید (این همان چیزی است که بسیاری از گروههای متخصص به عنوان نقطه متمایز کننده برای قرار گرفتن در معرض خطر افزایش یافته استفاده میکنند)، یک تغییر ۴۰ درصدی به این معنی است که خطر ابتلای شما به میزان کمتر از ۱ درصد به طور کلی (در حدود ۱ درصد) در ۵ سال آینده کاهش مییابد.
پزشک شما میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را بر اساس عواملی مانند سن، سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی تخمین بزند. این کار میتواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که با مصرف یکی از این داروها چقدر سود میبرد.
آیا مصرف این داروها مزایای دیگری نیز دارد؟
هم تاموکسیفن و هم رالوکسیفن میتوانند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کنند. ضعیف شدن شدید استخوانها که میتواند خطر شکستگی استخوان را افزایش دهد و بعد از یائسگی شایع تر است.
خطرات و عوارض اصلی مصرف این داروها چیست؟
علائم یائسگی
شایع ترین عوارض جانبی این داروها علائم یائسگی است. این علائم شامل گر گرفتگی و تعریق شبانه است. تاموکسیفن همچنین میتواند باعث خشکی واژن و کاهش ترشحات واژن شود. زنان قرارر گرفته در دوران قبل از یائسگی که تاموکسیفن مصرف میکنند ممکن است دچار تغییرات قاعدگی شوند. دورههای قاعدگی میتواند نامنظم شده یا حتی متوقف شود. اگرچه اغلب پس از قطع دارو، قاعدگی دوباره شروع میشود، اما همیشه این طور نیست و برخی از زنان یائسه میشوند. این احتمال بیشتر در زنانی است که در زمان شروع مصرف دارو نزدیک به دوران یائسگی خود بودند.
سایر عوارض جانبی جدی تر نادر هستند. این عوارض شامل لخته شدن خون به شکل جدی و سرطان رحم است.
لخته شدن خون
هم تاموکسیفن و هم رالوکسیفن خطر ایجاد لخته خون در ورید پا (ترومبوز وریدی عمقی) یا در ریهها (آمبولی ریه) را افزایش میدهند. این لختهها گاهی اوقات میتوانند باعث ایجاد مشکلات جدی و حتی مرگ شوند. در مطالعات عمده ای که این داروها را برای پیشگیری از سرطان سینه بررسی کردند، خطر کلی بروز این لختههای خون در طی ۵ سال از روند درمان کمتر از ۱ درصد بود. اگر در گذشته لخته خون جدی داشته اید این خطر میتواند بیشتر باشد، بنابراین این داروها به طور کلی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه برای افرادی که سابقه لخته شدن خون دارند، توصیه نمیشود.
همچنین از آن جایی که این داروها خطر ابتلا به لختههای خونی جدی را افزایش میدهند، این نگرانی وجود دارد که ممکن است خطر بروز حمله قلبی یا سکته را نیز افزایش دهند، اگرچه این موضوع مشخص نیست. ممکن است بخواهید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید، به خصوص اگر سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی دارید یا اگر در معرض خطر ابتلا به آنها هستید. (به مبحث تصمیم گیری در مورد استفاده از دارو برای کاهش خطر سرطان سینه مراجعه کنید.)
سرطانهای رحم
از آن جایی که تاموکسیفن مانند استروژن در رحم عمل میکند، میتواند خطر ابتلا به سرطانهای رحم، از جمله سرطان آندومتر و سارکوم رحم را افزایش دهد.
همچنین این دارو با ایجاد خطر بالاتر پیش سرطان آندومتر مرتبط است. به نظر میرسد افزایش خطر بر زنان بالای ۵۰ سال تأثیر میگذارد نه زنان جوان تر.
افزایش کلی در خطر ابتلا به سرطان رحم با مصرف تاموکسیفن کم است (کمتر از ۱ درصد) و طی چند سال پس از قطع دارو به حالت عادی باز میگردد.
اگر هیسترکتومی (جراحی برای برداشتن رحم یا hysterectomy) انجام داده اید، در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر یا سارکوم رحم نیستید و لازم نیست نگران این سرطانها باشید.
اگر تاموکسیفن مصرف میکنید و اگر خونریزی واژینال یا لکه بینی غیر طبیعی دارید – به خصوص بعد از یائسگی- به پزشک خود اطلاع دهید زیرا اینها علائم احتمالی سرطان رحم هستند.
رالوکسیفن مانند استروژن در رحم عمل نمیکند و با افزایش خطر سرطان رحم مرتبط نیست.
مهار کنندههای آروماتاز (aromatase inhibitors) برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
برای زنان یائسه با خطر بالاتر از حد متوسط سرطان سینه که در حال مصرف دارو برای کاهش این خطر هستند، داروهایی به نام مهار کنندههای آروماتاز (AIs) ممکن است به جای تاموکسیفن یا رالوکسیفن گزینه مناسبی باشد.
مهار کنندههای آروماتاز چیستند؟
مهارکنندههای آروماتاز (AIs) با متوقف کردن آنزیمی در بافت چربی (به نام آروماتاز) با عملکرد تغییر هورمونهای دیگر به استروژن، سطح استروژن را کاهش میدهند. (استروژن میتواند باعث رشد سلولهای سرطانی سینه شود.)
این داروها مانع از ساخت استروژن توسط تخمدانها نمیشوند. آنها فقط سطح استروژن را در زنانی که تخمدان آنها استروژن نمیسازد (مانند زنانی که قبلاً یائسه شده اند) کاهش میدهند. به همین دلیل، آنها عمدتاً در زنانی که قبلاً یائسه شده اند استفاده میشوند.
AIهایی که در مطالعات نشان داده شده که خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهند عبارتند از:
- آناستروزول (Arimidex یا Anastrozole)
- اگزمستان (Aromasin یا Exemestane)
مانند تاموکسیفن، این داروها بیشتر برای درمان سرطان پستان گیرنده هورمونی مثبت استفاده میشوند تا کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه.
هنگامی که این دارو ها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه استفاده میشود، معمولاً به مدت ۵ سال مصرف میشوند. آنها در واقع قرصهایی هستند که یک بار در روز مصرف میشوند.
آیا مهار کنندههای آروماتاز میتوانند خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند؟
در مطالعات بزرگ نشان داده شده است که آناستروزول و اگزمستان خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان یائسه که در معرض افزایش خطر قرار دارند، کاهش میدهند.
در حالی که این داروها برای کاهش خطر سرطان سینه مورد تایید FDA نیستند، برخی از گروههای متخصص آنها را به عنوان گزینههایی (همراه با تاموکسیفن و رالوکسیفن) برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان یائسه در معرض خطر در نظر میگیرند. به عنوان مثال، آنها ممکن است یک گزینه معقول برای زنانی باشند که خطر لخته شدن خون آنها افزایش یافته است و بنابراین نباید تاموکسیفن یا رالوکسیفن مصرف کنند.
خطرات و عوارض جانبی مهار کنندههای آروماتاز چیستند؟
شایع ترین عوارض جانبی AI علائم یائسگی مانند گر گرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن است.
این داروها همچنین میتوانند باعث درد عضلات و مفاصل شوند. این عارضه جانبی میتواند آن قدر جدی باشد که باعث شود برخی از زنان مصرف داروها را متوقف کنند.
برخلاف تاموکسیفن و رالوکسیفن، AIها تمایل به تسریع نازک شدن استخوان دارند که میتواند منجر به پوکی استخوان شود. افراد مبتلا به پوکی استخوان بیشتر در معرض شکستگی استخوان هستند. به همین دلیل، پزشکان اغلب قبل از شروع مصرف یکی از این داروها، بررسی تراکم استخوان را توصیه میکنند.
AI ممکن است کلسترول را افزایش دهد. زنانی که از قبل بیماری قلبی دارند و از AI استفاده میکنند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای داشتن مشکل قلبی باشند.
جراحی پیشگیرانه (Preventive Surgery) برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
برخی از زنانی که در معرض خطر بسیار بالایی برای ابتلا به سرطان سینه هستند، ممکن است جراحی پیشگیرانه را برای برداشتن سینه (ماستکتومی پیشگیرانه) برای کاهش خطر انتخاب کنند.
آیا باید برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه به جراحی فکر کنم؟
در صورتی که شرایط زیر برای شما صدق کند، این نوع جراحی میتواند مناسب باشد:
- داشتن جهش در ژن BRCA1 یا BRCA2 (یا برخی از ژنهای دیگر که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهند) که با آزمایش ژنتیکی پیدا میشود.
- سابقه خانوادگی قوی ابتلا به سرطان سینه (مانند سرطان سینه در چند بستگان نزدیک یا سرطان سینه در حداقل یکی از بستگان در سنین پایین) داشته باشید.
- قبل از ۳۰ سالگی پرتو درمانی قفسه سینه داشته اید.
- سرطان در یک سینه داشته باشید (یا قبلا داشته اید) (به خصوص اگر سابقه خانوادگی قوی نیز داشته باشید)
مانند هر نوع جراحی، ماستکتومی میتواند خطرات و عوارض جانبی داشته باشد که برخی از آنها میتواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل، جراحی پیشگیرانه معمولاً برای زنانی که در معرض متوسط خطر ابتلا به سرطان سینه هستند یا برای کسانی که در معرض خطر اندکی هستند، گزینه خوبی نیست.
برای زنانی که دارای جهش ژنی BRCA1 یا BRCA2 شناخته شده (یا به شدت مشکوک هستند)، ممکن است اوفورکتومی پیشگیرانه (prophylactic oophorectomy، برداشتن تخمدانها) نیز توصیه شود.
ماستکتومی پیشگیرانه (Prophylactic mastectomy)
ماستکتومی پروفیلاکتیک یک جراحی برای برداشتن یک یا هر دو سینه به منظور کاهش احتمال ابتلا به سرطان سینه است. انواع مختلفی از ماستکتومی وجود دارد که ممکن است گزینه مناسبی باشند.
ماستکتومی پیشگیرانه میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را تا ۹۰ درصد یا بیشتر کاهش دهد اما تضمین نمیکند که شما به سرطان سینه مبتلا نشوید. این موضوع به این دلیل است که حذف تمام سلولهای سینه حتی با ماستکتومی امکان پذیر نیست. سلولهای پستانی که باقی مانده اند ممکن است همچنان به سرطان تبدیل شوند.
ماستکتومی پروفیلاکتیک ممکن است در دو موقعیت اصلی در نظر گرفته شود.
برای زنان در معرض خطر بسیار بالای ابتلا به سرطان سینه
برای زنان این گروه، برداشتن هر دو سینه (که به عنوان ماستکتومی پروفیلاکتیک دو طرفه یا bilateral prophylactic mastectomy شناخته میشود) قبل از تشخیص سرطان میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را تا حد زیادی کاهش دهد (اما نه این که به طور کامل از بین ببرد).
متأسفانه هیچ راهی برای اطمینان از اینکه یک زن از این جراحی سود میبرد یا خیر وجود ندارد. اکثر زنانی که دارای جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 هستند در برخی مواقع به سرطان سینه مبتلا میشوند. انجام ماستکتومی پیشگیرانه قبل از ایجاد سرطان ممکن است سالها به طول زندگی آنها اضافه کند اما همه زنان دارای جهش BRCA1 یا BRCA2 به سرطان سینه مبتلا نمیشوند. برای برخی از زنان، جراحی ممکن است مفید نبوده باشد. اگرچه ممکن است آنها همچنان از مزایای مهم جراحی مانند داشتن آرامش خاطر برخوردار شوند اما باید با عواقب بعدی آن نیز دست و پنجه نرم کنند که ممکن است شامل عوارض جسمی و روحی باشد.
برای زنانی که قبلاً مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده شده اند
برخی از زنانی که قبلاً مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده شده اند، انتخاب میکنند که سینه دیگر را همزمان با عمل جراحی برای برداشتن سینه سرطانی خارج کنند. این عمل (که به عنوان ماستکتومی پروفیلاکتیک مقابل یا CPM یا contralateral prophylactic mastectomy شناخته میشود) میتواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان دوم کمک کند.
این نوع به احتمال زیاد گزینه خوبی برای زنانی است که عوامل دیگری نیز دارند که خطر ابتلا به سرطان در پستان دیگر را افزایش میدهد، مانند جهش BRCA1 یا BRCA2 یا سابقه خانوادگی قوی ابتلا به سرطان سینه.
اما برای زنانی که سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطرزا ابتلا به سرطان سینه را ندارند، مزایای CPM کمتر مشخص است. ابتلا به سرطان سینه خطر ابتلا به سرطان در پستان دیگر را افزایش میدهد اما این خطر هنوز هم معمولا کم است و بسیاری از زنان این خطر را بیش از حد تخمین میزنند. در حالی که CPM خطر ابتلا به سرطان در پستان دیگر را کاهش میدهد، شانس بیشتر زنان را برای داشتن زندگی طولانی تر افزایش نمیدهد.
مسائل دیگری نیز ممکن است هنگام در نظر گرفتن CPM مهم باشند. به عنوان مثال، پس از ماستکتومی، سینهها ممکن است دیگر شبیه به هم نباشند، حتی اگر خانمی بازسازی سینه داشته باشد. برداشتن هر دو سینه (احتمالاً به دنبال بازسازی) میتواند به سینهها کمک کند که بعد از درمان متقارن تر به نظر برسند.
قبل از انجام این نوع جراحی، بسیار مهم است که با یکی از اعضای تیم مراقبت از سرطان یا یک مشاور ژنتیک صحبت کنید تا متوجه شوید که در مقابل احتمال خطرات و عوارض جانبی چقدر ممکن است از آن سود ببرید. همچنین ممکن است بخواهید قبل از اینکه تصمیم بگیرید آیا این جراحی برای شما مناسب است یا خیر، نظر پزشک دومی را نیز دریافت کرده و همچنین با افراد دیگری که این جراحی را انجام داده اند، صحبت کنید.
اوفورکتومی پیشگیرانه (Prophylactic oophorectomy، برداشتن تخمدانها)
زنان دارای جهش BRCA1 یا BRCA2 در معرض خطر بالایی برای ابتلا به سرطان سینه و سرطان تخمدان هستند.
اکثر پزشکان توصیه میکنند که زنانی که دارای جهش BRCA1 یا BRCA2 هستند، پس از اتمام دوره بچه دار شدن، برای برداشتن تخمدانهای خود (و معمولاً لولههای فالوپ متصل شده نیز) جراحی انجام دهند. این عمل که به اووفورکتومی پیشگیرانه معروف است، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را تا حد زیادی کاهش میدهد. برخی از مطالعات نشان داده اند که این عمل ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را نیز کاهش دهد، اگرچه همه مطالعات این نتیجه را پیدا نکرده اند. برخی از زنان ترجیح میدهند این جراحی را همراه با ماستکتومی پیشگیرانه انجام دهند.
برداشتن تخمدانها باعث یائسگی زن میشود. این امر میتواند منجر به بروز علائمی مانند گر گرفتگی، مشکلات خواب، خشکی واژن، کاهش تراکم استخوان و اضطراب یا افسردگی شود.
باز هم، مهم است که با تیم مراقبتهای بهداشتی و پزشکی خود صحبت کنید تا در مورد فواید، خطرات و عوارض احتمالی این نوع جراحی به خوبی مطلع شوید. همچنین ممکن است بخواهید قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا این جراحی برای شما مناسب است با زنان دیگری که این جراحی را انجام داده اند صحبت کنید.
گزینههای دیگر برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
اگر در مورد میزان خطر ابتلا به سرطان سینه خود نگران هستید، با ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی و پزشکی خود صحبت کنید. آنها میتوانند به شما کمک کنند تا میزان خطر ابتلای خود را بر اساس سن، سابقه خانوادگی و سایر عوامل تخمین بزنید. اگر در معرض خطر بیشتری هستید، ممکن است داروهایی را که میتوانند به کاهش این خطر کمک کنند، در نظر بگیرید. ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و پزشکی شما ممکن است به شما پیشنهاد کند غربالگری شدیدتری برای سرطان سینه انجام دهید که همین امر ممکن است شامل شروع غربالگری در سنین پایینتر یا انجام آزمایشهای دیگر علاوه بر ماموگرافی باشد.
کارهای دیگری نیز وجود دارد که همه زنان میتوانند برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه انجام دهند، مانند فعال بودن، حفظ وزن مناسب و محدود کردن یا عدم مصرف الکل. برای دریافت اطلاعات بیشتر به مبحث آیا میتوانم خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهم؟ مراجعه کنید.
توصیههای انجمن سرطان آمریکا برای تشخیص زود هنگام سرطان سینه
یافتن زود هنگام سرطان سینه و دریافت پیشرفته ترین روش درمان سرطان، دو تا از مهم ترین راهکارها برای پیشگیری از مرگ و میر ناشی از سرطان سینه است. برای سرطان سینهای که زود تشخیص داده شود یعنی زمانی که کوچک است و گسترش نیافته است، دریافت درمان موفقیت آمیز آسان تر است. انجام آزمایشات غربالگری منظم مطمئن ترین راه برای تشخیص زود هنگام سرطان سینه است.
انجمن سرطان آمریکا دستور العملهای غربالگری را برای زنان در معرض خطر متوسط سرطان سینه و برای کسانی که در معرض خطر بالای سرطان سینه قرار دارند، ارائه کرده است.
تستهای غربالگری (screening tests) چیستند؟
غربالگری به آزمایشها و معایناتی اطلاق میشود که برای یافتن بیماری در افرادی که هیچ علامتی ندارند، استفاده میشود. هدف از آزمایشهای غربالگری سرطان سینه، یافتن زود هنگام سرطان سینه، قبل از ایجاد علائم (مانند وجود تودهای در سینه که میتواند احساس شود) است. تشخیص زود هنگام به معنای یافتن و تشخیص بیماری زودتر از زمانی است که باید منتظر شروع علائم باشید.
سرطانهای سینه که در طول معاینات غربالگری یافت میشوند، به احتمال زیاد کوچکتر بوده و کمتر به خارج از سینه انتشار یافته اند. اندازه سرطان سینه و میزان گسترش آن از مهم ترین عوامل پیش بینی وضعیت آتی (چشم انداز) یک زن مبتلا به این بیماری است.
توصیههای غربالگری انجمن سرطان آمریکا برای زنان در معرض خطر متوسط سرطان سینه
همهگیری COVID-19 منجر به تعلیق بسیاری از روشهای غیر اضطراری شده است. این امر منجر به کاهش قابل توجه موارد انجام غربالگری سرطان شده است. مراکز مراقبتهای بهداشتی با رعایت بسیاری از اقدامات احتیاطی، غربالگری سرطان را در طول همه گیری ارائه میکنند. بیاموزید که چگونه میتوانید با پزشک خود صحبت کنید و چه اقداماتی را میتوانید برای برنامه ریزی، زمان بندی و انجام غربالگریهای منظم سرطان در طول همه گیری COVID-19 انجام دهید.
این دستور العملها برای زنانی است که در معرض متوسط خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. برای رسیدن به اهداف غربالگری، زن بیمار باید سابقه شخصی سرطان سینه، سابقه خانوادگی قوی سرطان سینه یا جهش ژنتیکی شناخته شده برای افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه نداشته باشد (مانند یک ژن BRCA) و همچنین قبل از سن 30 سالگی نیز پرتو درمانی قفسه سینه دریافت نکرده باشد.
- زنان بین ۴۰ تا ۴۴ سال میتوانند هر ساله غربالگری را با ماموگرافی شروع کنند.
- زنان ۴۵ تا ۵۴ ساله باید هر سال ماموگرافی انجام دهند.
- زنان ۵۵ ساله و مسن تر میتوانند یک سال در میان به ماموگرافی روی بیاورند یا میتوانند ماموگرافی سالانه را ادامه دهند. غربالگری باید تا زمانی ادامه یابد که یک زن در سلامت کامل باشد و انتظار میرود حداقل ۱۰ سال دیگر نیز زنده بماند.
- همه زنان باید بدانند که هنگام انجام ماموگرافی برای غربالگری سرطان سینه چه انتظاری باید داشته باشند. در واقع آزمایش چه کاری میتواند انجام دهد و چه کاری را نمیتواند انجام دهد.
معاینه بالینی پستان برای غربالگری سرطان پستان در میان زنان با خطر متوسط در هر سنی توصیه نمیشود.
ماموگرافی (Mammograms)
ماموگرافی، عکس برداری با دوز پایین از پستان است. ماموگرافی منظم میتواند به یافتن سرطان سینه در مراحل اولیه کمک کند، زمانی که درمان به احتمال زیاد موفقیت آمیز است. ماموگرافی اغلب میتواند وجود تغییرات پستان را که ممکن است سالها قبل از بروز علائم فیزیکی سرطان باشد، پیدا کند. نتایج حاصل از چندین دهه تحقیقات به وضوح نشان میدهند که زنانی که به طور منظم ماموگرافی انجام میدهند، احتمال بیشتری دارد که سرطان سینه در آنها زودتر تشخیص داده شود. این افراد کمتر به درمانهای تهاجمی مانند جراحی برای برداشتن کل پستان (ماستکتومی) و شیمی درمانی نیاز دارند و احتمال بیشتری دارد که درمان شوند.
ماموگرافی کامل نیست. آنها برخی سرطانهای سینه را در نظر نمیگیرند. اگر چیزی در ماموگرافی غربالگری یافت شود، احتمالاً یک زن به آزمایشهای دیگری (مانند ماموگرافی بیشتر یا سونوگرافی سینه) نیاز خواهد داشت تا بفهمد آیا بیماری سرطان است یا خیر. همچنین احتمال کمی برای تشخیص سرطانی وجود دارد که اگر در طول غربالگری کشف نشود هرگز مشکلی را ایجاد نکند. (به این نوع تشخیص بیش از حد – overdiagnosis – گفته میشود.) این موضوع مهم است که زنانی که ماموگرافی انجام میدهند بدانند چه انتظاری دارند و مزایا و محدودیتهای غربالگری را درک کنند.
ماموگرافی دو بعدی در مقابل سه بعدی
در سالهای اخیر، نوع جدیدتری از ماموگرافی به نام توموسنتز پستان دیجیتال (digital breast tomosynthesis، که معمولاً به عنوان ماموگرافی سه بعدی [D3] نیز شناخته میشود) بسیار رایجتر شده است، اگرچه این روش در همه مراکز تصویر برداری پستان در دسترس نیست.
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که به نظر میرسد ماموگرافی سه بعدی احتمال انجام مجدد آزمایشهای بعدی پس از غربالگری را کاهش میدهد. همچنین به نظر میرسد که این روش موارد ابتلا سرطان سینه بیشتری را پیدا میکند و مطالعات متعدد نشان داده اند که میتواند در زنانی که سینههای متراکمتری دارند نیز مفید باشد. اکنون یک مطالعه بزرگ برای مقایسه بهتر نتایج بین ماموگرافی سه بعدی و ماموگرافی استاندارد (۲ بعدی) در حال انجام است.
لازم به ذکر است که هزینه ماموگرافی سه بعدی اغلب بیشتر از ماموگرافی دو بعدی است و این هزینه اضافی ممکن است تحت پوشش بیمه قرار نگیرد.
دستور العملهای غربالگری سرطان پستان انجمن سرطان آمریکا (ACS) انجام ماموگرافی دو بعدی یا سه بعدی را مطابق با توصیههای غربالگری فعلی میداند. ACS همچنین معتقد است که اگر زنان یا پزشکشان معتقد هستند که یکی از این روشها مناسب تر اند، هزینههای پرداختی نباید مانعی برای داشتن هر یک از آنها باشد و زنان باید بتوانند بین ماموگرافی 2 بعدی و 3 بعدی یکی را انتخاب کنند.
معاینه پستان بالینی (Clinical breast exam یا CBE) و خودآزمایی پستان (breast self-exam یا BSE)
تحقیقات فایده واضحی از معاینات فیزیکی منظم پستان که توسط یک متخصص سلامت (معاینه پستان بالینی) و یا توسط خود زنان (خود آزمایی پستان) انجام میشوند، نشان نداده اند. شواهد بسیار کمی وجود دارد که نشان دهد این آزمایشات به تشخیص زود هنگام سرطان سینه در زمانی که زنان ماموگرافی غربالگری نیز انجام میدهند، وجود دارد.
اغلب هنگامی که سرطان سینه به دلیل وجود علائم (مانند توده در سینه) تشخیص داده میشود، یک زن این علامت را در طول فعالیتهای معمولی مانند حمام کردن یا لباس پوشیدن پیدا میکند. زنان باید با ظاهر و احساس طبیعی سینههایشان آشنا باشند و هر گونه تغییر را فوراً به پزشک گزارش دهند.
در حالی که انجمن سرطان آمریکا معاینات بالینی پستان یا خود آزمایی پستان را به عنوان بخشی از برنامه معمول غربالگری سرطان پستان توصیه نمیکند، این بدان معنا نیست که این معاینات هرگز نباید انجام شوند. در برخی موقعیتها، بهویژه برای زنانی که در معرض خطر بالاتر از حد متوسط هستند، ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی و پزشکی ممکن است معاینه بالینی پستان را همراه با ارائه مشاوره در مورد خطر و تشخیص زود هنگام ارائه دهند. برخی از زنان ممکن است با انجام معاینات منظم خود به عنوان راهی برای پیگیری ظاهر و احساس سینههایشان راحتتر باشند. اما درک این نکته مهم است که شواهد بسیار کمی وجود دارد که نشان دهد انجام این معاینات به طور معمول برای زنانی که در معرض متوسط خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند، مفید اند.
توصیههای غربالگری انجمن سرطان آمریکا برای زنان در معرض خطر بالا
زنانی که بر اساس وجود برخی عوامل در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان سینه هستند، باید هر سال MRI سینه و ماموگرافی انجام دهند (معمولاً از سن ۳۰ سالگی شروع میشود). این وضعیت شامل زنانی میشود که:
- با توجه به ابزارهای ارزیابی میزان خطر که عمدتاً بر اساس سابقه خانوادگی است، خطر ابتلا به سرطان سینه در طول زندگی فرد بین ۲۰ تا ۲۵ درصد یا بیشتر باشد (به مباحث زیر مراجعه کنید).
- داشتن یک جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 شناخته شده (براساس انجام آزمایشات ژنتیکی)
- یکی از بستگان درجه یک (والد، برادر، خواهر یا فرزند) جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 داشته باشد و خودشان آزمایش ژنتیکی انجام نداده باشند.
- در سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی قفسه سینه را تحت پرتو درمانی قرار دادند.
- مبتلا بودن به سندرم Li-Fraumeni، سندرم کاودن، یا سندرم Bannayan-Riley-Ruvalcaba، یا داشتن بستگان درجه یک مبتلا به یکی از این سندرمها
انجمن سرطان آمریکا برای زنانی که خطر ابتلا به سرطان سینه در طول زندگی آنها کمتر از 15 درصد است، از انجام غربالگری MRI جلوگیری میکند.
شواهد کافی برای توصیه یا مخالفت از انجام غربالگری سالانه ام آر آی برای زنانی که بر اساس عوامل خاصی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا در طول زندگی هستند، وجود ندارد؛ مانند:
- داشتن سابقه شخصی سرطان سینه، کارسینوم مجرای در جا (DCIS)، کارسینوم لوبولار در جا (LCIS)، هیپرپلازی مجرای آتیپیک (ADH) یا هیپرپلازی لوبولار آتیپیک (ALH)
- داشتن سینههای “بسیار” متراکم یا متراکم “ناهمگن” همان طور که در ماموگرافی دیده میشود.
اگر از MRI استفاده میشود، این روش باید علاوه بر ماموگرافی غربالگری و نه به جای آن، انجام شود. این پدیده به این دلیل است که اگرچه ام آر آی نسبت به ماموگرافی احتمال سرطانی بودن را مشخص میکند اما ممکن است برخی از موارد سرطانهایی را که ماموگرافی پیدا میکند، از دست داده و تشخیص ندهد.
اکثر زنان در معرض خطر باید غربالگری با ام آر آی و ماموگرافی را از ۳۰ سالگی شروع کنند و تا زمانی که از سلامت خوبی برخوردار هستند آن را ادامه دهند. اما این تصمیمی است که باید همراه با ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی و پزشکی یک زن و با در نظر گرفتن شرایط شخصی و ترجیحات او گرفته شود.
ابزارهای مورد استفاده برای ارزیابی میزان خطر ابتلا به سرطان سینه
چندین ابزار ارزیابی خطر میتوانند به متخصصان سلامت کمک کند تا خطر ابتلا به سرطان سینه زنان را تخمین بزنند. این ابزارها بر اساس ترکیبهای مختلفی از عوامل خطرزا و مجموعه دادههای مختلف، تخمینهای تقریبی از خطر سرطان سینه را ارائه میدهند.
از آن جایی که هر یک از این ابزارها از عوامل مختلفی برای تخمین خطر استفاده میکنند، ممکن است تخمینهای مختلف ریسک متفاوتی را برای یک زن ارائه دهند. تخمین خطر ابتلای زنان نیز میتواند در طول زمان تغییر کند.
ابزارهای ارزیابی خطر که شامل سابقه خانوادگی در بستگان درجه اول (والدین، خواهر و برادر و فرزندان) و بستگان درجه دوم (مانند خاله و عمه) در هر دو طرف خانواده است، باید با دستور العملهای ACS برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا یک زن باید غربالگری ام آر آی انجام دهد، استفاده میشود. استفاده از هر یک از ابزارهای ارزیابی خطر و نتایج آن باید توسط یک زن با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و پزشکی خود در میان گذاشته شود.
آزمایشات تصویر برداری برای یافتن سرطان سینه
برای بررسی و تشخیص سرطان سینه میتوان از آزمایشهای مختلفی استفاده کرد. اگر پزشک شما در آزمایش غربالگری (ماموگرافی) منطقه نگران کننده ای را پیدا کرد یا اگر علائمی دارید که میتواند به معنای سرطان سینه باشد، برای اینکه مطمئن شوید بیماری در واقع یک سرطان است یا خیر، به آزمایشهای بیشتری نیاز خواهید داشت.
ماموگرافی (Mammograms)
ماموگرافی استفاده از اشعه ایکس با دوز پایین است که میتواند به کشف سرطان سینه کمک کند. اگر به شما گفته شده است که به ماموگرافی نیاز دارید یا آماده شروع غربالگری سرطان سینه هستید، مباحث زیر میتوانند به شما کمک کنند تا بدانید چه انتظاری باید داشته باشید.
سونوگرافی سینه (Breast Ultrasound)
سونوگرافی پستان از امواج صوتی و پژواک آنها برای تهیه تصاویر کامپیوتری از داخل سینه استفاده میکند. این روش میتواند تغییرات خاصی در پستان مانند کیستهای پر از مایع را نشان دهد که در ماموگرافی به سختی قابل مشاهده هستند.
چه زمانی از سونوگرافی سینه استفاده میشود؟
سونوگرافی معمولا به عنوان یک آزمایش غربالگری معمول برای سرطان سینه استفاده نمیشود اما میتواند برای مشاهده برخی تغییرات موجود در پستان، مانند تودهها (به خصوص آنهایی که در ماموگرافی قابل لمس هستند، اما دیده نمیشوند) مفید باشد. سونوگرافی میتواند به ویژه در زنان با بافت متراکم سینه مفید باشد که این متراکم بودن میتواند دیدن نواحی غیر طبیعی در ماموگرافی را دشوار کند.
همچنین میتوان از آن برای مشاهده بهتر ناحیه مشکوکی که در ماموگرافی دیده شده است، استفاده کرد.
سونوگرافی مفید است زیرا اغلب میتواند تفاوت بین تودههای پر از مایع مانند کیست (که احتمال سرطانی بودن آنها بسیار کم است) و تودههای جامد (که ممکن است برای اطمینان از سرطانی نبودن نیاز به آزمایش بیشتری داشته باشند) را تشخیص دهد.
همچنین میتوان از سونوگرافی برای کمک به هدایت سوزن بیوپسی به ناحیهای از پستان استفاده کرد تا بتوان سلولها را بیرون آورد و از نظر سرطانی بودن آزمایش کرد. این کار را میتوان در غدد لنفاوی متورم زیر بازو نیز انجام داد.
سونوگرافی به طور گسترده ای در دسترس بوده و انجام آن نسبتاً آسان است و فرد را در معرض تشعشع قرار نمیدهد. همچنین نسبت به سایر آزمایشها هزینه کمتری نیز دارد.
سونوگرافی سینه چگونه انجام میشود؟
اغلب، اولتراسوند با استفاده از یک ابزار دستی و گره مانند به نام مبدل انجام میشود. ابتدا یک ژل روی پوست و یا مبدل مالیده میشود و سپس مبدل روی پوست حرکت میکند. امواج صوتی را میفرستد و پژواکها را در حالی که از بافتهای بدن در اعماق زیر پوست پرتاب میشوند، میگیرد. این پژواکها به صورت تصویر روی صفحه کامپیوتر ساخته میشوند. ممکن است زمانی که مبدل روی پوست شما حرکت میکند فشاری احساس کنید اما نباید دردناک باشد.
سونوگرافی خودکار پستان (Automated breast ultrasound یا ABUS) یک گزینه در برخی از مراکز تصویر برداری است. این تکنیک از یک مبدل بسیار بزرگتر برای گرفتن صدها تصویر که تقریباً کل سینه را میپوشانند، استفاده میکند. ABUS ممکن است گاهی اوقات به عنوان یک معاینه غربالگری اضافی برای زنانی که سینههای متراکمی دارند انجام شود. همچنین ممکن است در زنانی که یافتههای غیر طبیعی در سایر آزمایشات تصویر برداری دارند یا دارای علائمی در سینه خود هستند، استفاده شود. هنگامی که ABUS انجام میشود، اغلب به یک سونوگرافی دستی دوم نیز نیاز است تا تصاویر بیشتری از مناطق مشکوک دریافت شود.
پزشکان از همان سیستم استاندارد برای توصیف نتایج ماموگرافی، سونوگرافی سینه و ام آر آی سینه استفاده میکنند. این سیستم (به نام سیستم گزارش و داده تصویر برداری پستان یا BI-RADS) نتایج را به دستههایی با شماره 0 تا 6 مرتب میکند.
با مرتب سازی نتایج در این دستهها، پزشکان میتوانند آن چه را که در سونوگرافی پیدا میکنند با استفاده از کلمات و اصطلاحات مشابه توصیف کنند. این امر، ارتباط بین نتایج این آزمایشات و پیگیریهای بعد از آزمایشات را بسیار آسان تر میکند.
در حالی که دسته بندیها برای هر یک از این تستهای تصویر برداری یکسان است، مراحل بعدی توصیه شده بعد از این آزمایشها ممکن است متفاوت باشد.
ام آر آی سینه (Breast MRI)
MRI پستان (تصویر برداری رزونانس مغناطیسی) از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی برای تهیه تصاویر دقیق از داخل سینه استفاده میکند.
چه زمانی از ام آر آی سینه استفاده میشود؟
ام آر آی سینه ممکن است در شرایط مختلف استفاده شود.
برای غربالگری سرطان سینه: برای برخی از زنان در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان سینه، غربالگری ام آر آی سینه همراه با ماموگرافی سالانه توصیه میشود. MRI به تنهایی به عنوان یک آزمایش غربالگری توصیه نمیشود زیرا میتواند برخی از سرطانهایی را که ماموگرافی پیدا میکند تشخیص ندهد.
اگرچه MRI میتواند برخی از سرطانها را که در ماموگرافی دیده نمیشوند، پیدا کند اما به احتمال زیاد در واقع مواردی را که معلوم میشود سرطانی نیستند (به نام مثبت کاذب) را پیدا میکند. این امر میتواند منجر به انجام آزمایشات و یا بیوپسی برای برخی از زنان شود که در نهایت نیازی به آنها ندارند. به همین دلیل است که MRI به عنوان یک آزمایش غربالگری برای زنان در معرض متوسط خطر ابتلا به سرطان پستان توصیه نمیشود.
برای بررسی سینهها اگر فردی علائمی دارد که ممکن است ناشی از سرطان سینه باشد: گاهی اوقات در صورت مشکوک بودن به سرطان سینه (بر اساس علائم یا یافتههای معاینه، مانند ترشحات مشکوک از نوک پستان) ممکن است MRI سینه انجام شود. سایر آزمایشهای تصویر برداری مانند ماموگرافی و سونوگرافی پستان معمولاً در ابتدا انجام میشوند اما اگر نتایج این آزمایشها واضح نباشد، ممکن است MRI انجام شود.
برای کمک به تعیین میزان سرطان سینه: اگر سرطان سینه قبلاً تشخیص داده شده باشد، گاهی اوقات MRI سینه برای کمک به تعیین اندازه و محل دقیق سرطان، جستجوی تومورهای دیگر در سینه و بررسی تومورهای موجود در سینه انجام میشود. MRI پستان برای سینه دیگر همیشه در این شرایط مفید نیست بنابراین هر خانمی که مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده شده است به این آزمایش نیاز ندارد.
برای بررسی نشتی ایمپلنت سینه سیلیکونی: در خانمهایی که از پروتز سینه سیلیکونی استفاده میکنند، میتوان از MRI سینه برای بررسی نشت ایمپلنت استفاده کرد. این روش برای زنان دارای پروتز سینه نمکی استفاده نمیشود.
آن چه باید در مورد گرفتن ام آر آی سینه بدانید
همان طور که ماموگرافی با استفاده از دستگاههای اشعه ایکس که مخصوص سینهها طراحی شده اند انجام میشود، ام آر آی سینه نیز به تجهیزات خاصی نیاز دارد. این دستگاه MRI دارای دستگاه مخصوصی به نام سیم پیچ اختصاصی سینه (dedicated breast coil) برای تصویر برداری از سینهها میباشد. همه بیمارستانها و مراکز تصویر برداری تجهیزات اختصاصی MRI سینه را ندارند. اگر ام آر آی سینه انجام میدهید، مهم است که آن را در یک مرکز دارای تجهیزات اختصاصی که در صورت نیاز میتواند بیوپسی سینه با هدایت MRI را انجام دهد یا در مرکز دیگری که میتواند با آن همکاری کند، انجام دهید.
MRI از آهنرباهای قوی به جای تشعشع برای ایجاد تصاویر بسیار دقیق و مقطعی از بدن استفاده میکند. یک اسکنر MRI از زوایای مختلف عکس میگیرد، به گونه ای که گویی کسی از جلو، از پهلو یا از بالای سر شما به تکه ای از بدن شما نگاه میکند.
MRI تصاویری از قسمتهای بافت نرم بدن ایجاد میکند که گاهی اوقات با استفاده از سایر آزمایشهای تصویر برداری به سختی میتوان آنها را دید.
برخلاف ماموگرافی یا سونوگرافی سینه، MRI سینه مستلزم آن است که قبل از گرفتن عکس، رنگ کنتراست (contrast dye) را به داخل ورید خود (از طریق خط IV) تزریق کنید. این کار کمک میکند تا هر ناحیه غیر طبیعی در سینهها راحتتر دیده شود.
نکاتی برای آماده شدن برای انجام آزمایش
قبل از انجام MRI با ارائه دهنده بیمه خود مشورت کنید: ام آر آی سینه میتواند هزینه زیادی داشته باشد و ممکن است قبل از انجام اسکن نیاز به تایید شرکت بیمه خود داشته باشید. اکثر طرحهای بیمه خصوصی که هزینه غربالگری ماموگرافی را پرداخت میکنند، در صورتی که خانمی در معرض خطر بالایی باشد، هزینه MRI را نیز به عنوان یک آزمایش غربالگری تحت پوشش قرار میدهند. ممکن است مراجعه به مرکزی با کلینیک سلامت سینه یا پرخطر، جایی که کارکنان تجربه دریافت تاییدیه MRI پستان را دارند، کمک کند.
همه دستور العملها را دنبال کنید: معمولاً قبل از انجام MRI نیازی به رژیم غذایی یا آمادگی خاصی ندارید اما هر دستور العملی را که به شما داده شده است، دنبال کنید.
اگر با فضاهای بسته مشکل دارید: ام آر آی سینه اغلب در حالی انجام میشود که روی شکم خود دراز کشیده اید و بازوهای خود را بالای سر خود در داخل یک لوله بلند و باریک قرار دهید. اگر قرار گرفتن در یک فضای تنگ ممکن است برای شما مشکل ساز باشد، ممکن است نیاز به مصرف دارو داشته باشید تا در حین حضور در اسکنر به آرام باشید. صحبت با تکنسین یا یک مشاور بیمار یا بازدید از دستگاه MRI قبل از آزمایش نیز میتواند کمک کننده باشد. شما در طول انجام آزمایش به تنهایی در اتاق خواهید بود اما میتوانید با تکنسین MR صحبت کنید که میتواند ببیند و بشنود که در اتاق چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
اشیاء فلزی را بردارید: قبل از آزمایش، از شما خواسته میشود لباس خود را درآورید و لباس یا لباسهای دیگری بدون زیپ یا فلز بپوشید. مطمئن شوید که هر چیز فلزی را که میتوانید بردارید، مانند گیره مو، جواهرات، اجزای موجود در دندانها و پیرسینگهای بدن.
اگر فلزی در بدن خود دارید: قبل از انجام اسکن، تکنسین از شما میپرسد که آیا فلزی در بدن خود دارید یا خیر. برخی از اجسام فلزی مشکلی ایجاد نمیکنند اما برخی دیگر میتوانند مشکل زا باشند.
در صورت وجود هر گونه ایمپلنت یا گیره پزشکی در بدن خود، به تکنسین خود اطلاع دهید. اگر هر یک از این نوع ایمپلنتهای پزشکی دارید، حتی نباید وارد ناحیه اسکن MRI شوید، مگر اینکه توسط رادیولوژیست یا تکنسین به شما گفته شود که انجام این کار مشکلی ندارد:
- دفیبریلاتور (defibrillator) یا پیس میکر (pacemaker) کاشته شده
- گیرههای مورد استفاده در آنوریسم مغزی (brain aneurysm)
- کاشت حلزون (گوش)
- کویلهای فلزی (Metal coils) در داخل رگهای خونی
گرفتن ام آر آی سینه چگونه است؟
اسکن MRI معمولاً در یک محیط سرپایی در یک بیمارستان یا کلینیک انجام میشود. ابتدا باید یک IV در ورید بازو قرار داده شود تا ماده حاجب یا کنتراست (contrast material) در طول آزمایش به فرد تزریق شود.
روی یک میز باریک و صاف دراز میکشید و دستانتان بالای سرتان است. سینههای شما به داخل دهانهای در میز آویزان میشوند تا بتوانند بدون فشرده شدن اسکن شوند. تکنسین ممکن است از بالش استفاده کند تا شما راحت باشید و از حرکت شما نیز جلوگیری کند. سپس میز به داخل یک لوله بلند و باریک میلغزد.
آزمایش بدون درد است اما باید در داخل لوله باریک بی حرکت دراز بکشید. ممکن است از شما خواسته شود که نفس خود را حبس کنید یا در طول بخشهای خاصی از آزمایش بسیار ساکن بمانید. وقتی آهنربا روشن و خاموش میشود، ماشین ممکن است صداهای کوبنده، کلیک مانند و چرخش بلندی مانند صدای ماشین لباسشویی ایجاد کند. در برخی از موارد به شما گوش گیر یا هدفون میدهند تا در حین آزمایش از شنیدن صداها توسط شما جلوگیری کند.
هنگامی که MRI سینه برای بررسی سرطان سینه انجام میشود، ماده حاجب به نام گادولینیوم (gadolinium) در حین معاینه به ورید بازو تزریق میشود که به نشان دادن هر ناحیه غیر طبیعی بافت پستان کمک میکند. (این با رنگ کنتراست مورد استفاده در سی تی اسکن متفاوت است.) اگر شما هر گونه حساسیتی دارید یا قبلاً با هر ماده کنتراست یا رنگی که در آزمایشات تصویر برداری استفاده میشود مشکل داشته اید، به تکنسین اطلاع دهید.
این مهم است که در حین انجام آزمایش بسیار ثابت بمانید که این امر به اطمینان از بدست آوردن کیفیت خوب در تصاویر کمک میکند.
گرفتن هر مجموعه از تصاویر معمولاً چند دقیقه طول میکشد و کل آزمایش معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان میبرد. پس از انجام آزمایش، ممکن است از شما خواسته شود تا زمانی که تصاویر بررسی میشوند منتظر بمانید تا ببینید آیا به موارد بیشتری نیاز است یا خیر.
در یک روش جدیدتر MRI که به عنوان MRI مختصر پستان (abbreviated breast MRI) شناخته میشود، تصاویر کمتری گرفته میشود، بنابراین اسکن زمان کمتری میبرد (معمولاً حدود 10 دقیقه).
نتایج MRI پستان چگونه گزارش میشود؟
پزشکان از همان سیستم استاندارد برای توصیف نتایج ماموگرافی، سونوگرافی سینه و ام آر آی سینه استفاده میکنند. این سیستم (به نام سیستم گزارش و داده تصویر برداری پستان یا BI-RADS) نتایج را به دستههایی با شماره 0 تا 6 مرتب میکند.
با مرتب کردن نتایج در این دستهها، پزشکان میتوانند آنچه را که در MRI سینه پیدا میکنند با استفاده از کلمات و اصطلاحات مشابه توصیف کنند. این امر ارتباط بین نتایج این آزمایشات و پیگیریهای بعد از آزمایشات را بسیار آسان تر میکند.
در حالی که دسته بندیها برای هر یک از این نوع تستهای تصویر برداری یکسان است، مراحل بعدی توصیه شده بعد از این آزمایشها ممکن است متفاوت باشد.
تستهای جدیدتر و آزمایشی تصویر برداری سینه
رایج ترین آزمایشهای تصویر برداری سینه در این زمان ماموگرافی، سونوگرافی و ام آر آی سینه است.
آزمایشهای دیگری مانند سیتی اسکن، اسکن استخوان یا اسکن PET ممکن است گاهی برای کمک به تشخیص گسترش سرطان سینه انجام شود.
انواع جدیدتری از آزمایشها اکنون برای تصویر برداری سینه در حال توسعه هستند. برخی از اینها مانند توموسنتز پستان (breast tomosynthesis، ماموگرافی سه بعدی) در حال حاضر در برخی از مراکز استفاده میشوند. تستهای دیگر هنوز در حال مطالعه هستند و بررسی اینکه آیا آنها به خوبی یا بهتر از آزمایشهای امروزی هستند، زمان میبرد.
MRI مختصر پستان (MRI سریع پستان)
این یک تکنیک جدیدتر است که با یک اسکنر استاندارد MRI سینه انجام میشود. اما عکسهای کمتری (در مدت زمان کوتاه تری) نسبت به ام آر آی استاندارد پستان گرفته میشود. مانند MRI استاندارد سینه، ماده حاجب به نام گادولینیوم از طریق یک خط IV قبل از گرفتن برخی از تصاویر به فرد داده میشود. MRI مختصر پستان اکنون به عنوان یک آزمایش غربالگری احتمالی برای سرطان سینه، به ویژه در زنانی که سینههای متراکم دارند، مورد مطالعه قرار میگیرد تا ببینیم آیا اطلاعاتی مشابه با MRI استاندارد پستان ارائه میدهد یا خیر.
آزمایشات پزشکی هسته ای (تصویر برداری رادیونوکلئیدی یا radionuclide imaging)
در این آزمایشات، مقدار کمی ماده رادیواکتیو (که به عنوان ردیاب – tracer – شناخته میشود) به خون تزریق میشود. این ردیاب بیشتر در سلولهای سرطانی جمع میشود. سپس میتوان از یک دوربین مخصوص برای مشاهده ردیاب در سینه (یا سایر قسمتهای بدن) استفاده کرد.
در تصویر برداری مولکولی پستان (MBI یا molecular breast imaging) – همچنین به عنوان سینتیماموگرافی (scintimammography) یا تصویر برداری گامای خاص پستان (breast-specific gamma imaging یا BSGI) شناخته میشود – یک ردیاب به نام technetium-99m sestamibi به خون تزریق میشود و سپس از یک دوربین ویژه برای مشاهده ردیاب در حالی که پستان به آرامی فشرده میشود، استفاده میشود. این آزمایش عمدتاً به عنوان راهی برای پیگیری مشکلات پستان (مانند وجود توده یا ماموگرافی غیر طبیعی) یا کمک به تعیین میزان سرطان پستانی که قبلاً تشخیص داده شده است، مورد مطالعه قرار میگیرد. همچنین این روش به عنوان یک آزمایش غربالگری برای استفاده همراه با ماموگرافی برای بررسی سرطان در زنان با سینههای متراکم مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از اشکالات احتمالی این است که این روش کل بدن را در معرض تشعشع قرار میدهد، بنابراین بعید است که این آزمایش هر ساله برای غربالگری استفاده شود.
در اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (positron emission tomography یا PET)، نوع دیگری از ردیاب رادیواکتیو به خون تزریق میشود. اسکن استاندارد PET، که از نوعی قند رادیواکتیو (معروف به FDG) استفاده میکند، گاهی اوقات در صورت وجود نگرانی از گسترش سرطان سینه به سایر قسمتهای بدن انجام میشود. نوع جدیدتری از ردیاب، معروف به فلوئورواسترادیول F-18 (fluoroestradiol F-18)، اکنون برای بررسی گسترش برخی از سرطانهای پستان مثبت گیرنده استروژن پیشرفته (ER) در دسترس است.
ماموگرافی انتشار پوزیترون (PEM یا Positron emission mammography) یک آزمایش تصویر برداری جدیدتر از پستان است که برخی از جنبههای اسکن PET و ماموگرافی را ترکیب میکند. PEM از همان نوع ردیاب رادیواکتیو تزریق شده به خون به عنوان اسکن PET استفاده میکند. سپس در حین گرفتن عکس، مانند ماموگرافی، سینه به آرامی فشرده میشود. PEM ممکن است بهتر از ماموگرافی استاندارد بتواند خوشههای کوچکی از سلولهای سرطانی را در سینه تشخیص دهد. این به این دلیل است که این روش این مسئله را در نظر میگیرد که بر خلاف ساختار سلولها، آنها چقدر فعال هستند. PEM عمدتاً در زنان مبتلا به سرطان سینه مورد مطالعه قرار گرفته است تا مشخص شود که آیا میتواند به تعیین میزان سرطان کمک کند یا خیر. PEM کل بدن را در معرض تشعشع قرار میدهد، بنابراین به احتمال زیاد هر سال برای غربالگری سرطان سینه استفاده نمیشود.
ماموگرافی با کنتراست تقویت شده (CEM یا Contrast-enhanced mammography)
این روش همچنین به عنوان ماموگرافی طیفی با کنتراست (CESM یا contrast-enhanced spectral mammography) شناخته میشود. این روش آزمایش جدیدتری است که در آن یک رنگ کنتراست حاوی ید چند دقیقه قبل از انجام دو مجموعه ماموگرافی (با استفاده از سطوح مختلف انرژی) به خون تزریق میشود. کنتراست میتواند به اشعه ایکس کمک کند که هر نواحی غیر طبیعی در سینهها را نشان دهد. این آزمایش میتواند برای مشاهده بهتر مناطقی که در ماموگرافی استاندارد غیر طبیعی به نظر میرسند یا برای کمک به ارزیابی وسعت تومور در زنانی که به تازگی سرطان سینه آنها تشخیص داده شده است، استفاده شود. اکنون مطالعات آن را با MRI سینه در این شرایط (حالتی که این روش ممکن است به ویژه مفید باشد اگر ام آر آی به دلایلی انجام نشود) و همچنین احتمالاً برای استفاده در غربالگری زنان با سینههای متراکم، مقایسه میکنند. اگر ثابت شود که این روش به خوبی MRI است، CEM میتواند به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گیرد زیرا انجام آن سریع تر بوده و ارزان تر از MRI نیز است.
الاستوگرافی (Elastography)
این آزمایشی است که میتواند به عنوان بخشی از معاینه اولتراسوند انجام شود. این روش بر اساس این ایده است که تومورهای سرطان سینه نسبت به بافت سینه اطراف سفت تر و متراکم تر هستند. در این روش، سینه کمی فشرده میشود و سونوگرافی میتواند نشان دهد که ناحیه مشکوک چقدر سفت است. این آزمایش ممکن است برای تشخیص اینکه آیا این ناحیه بیشتر احتمال دارد سرطان یا یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) باشد، مفید واقع شود.
تستهای تصویر برداری نوری
این تستها نور را به سینه میتابانند و سپس نور برگشتی یا عبوری از بافت را اندازه گیری میکنند. در این تکنیک از اشعه استفاده نمیشود و نیازی به فشرده سازی سینه نیست. مطالعات اولیه ای که اکنون در حال انجام است، به دنبال ترکیب تصویر برداری نوری با سایر آزمایشها مانند MRI، سونوگرافی یا ماموگرافی سه بعدی برای کمک به تشخیص سرطان سینه است.
توموگرافی امپدانس الکتریکی (EIT یا Electrical impedance tomography)
EIT بر این ایده استوار است که سلولهای سرطانی پستان جریان الکتریکی را متفاوت از سلولهای طبیعی هدایت میکنند. در این آزمایش، الکترودهای کوچکی به پوست چسبانده میشوند تا جریانهای الکتریکی بسیار کمی را از سینه عبور دهند و سپس آنها را روی پوست تشخیص دهند. EIT از اشعه استفاده نکرده یا سینهها را فشرده نمیکند. این آزمایش ممکن است برای کمک به طبقه بندی تومورهای یافت شده در ماموگرافی مفید باشد اما تاکنون آزمایش بالینی کافی برای نشان دادن مفید بودن آن برای غربالگری سرطان سینه وجود نداشته است.
درجه سرطان سینه و آزمایشات دیگر
پزشکان از اطلاعات بیوپسی (نمونه برداری) سینه شما استفاده میکنند تا چیزهای مهم زیادی در مورد نوع دقیق سرطان سینه شما متوجه شوند