1-علت سردرد و حالت تهوع
دلایل شایع بروز همزمان سردرد و تهوع
علاوه بر میگرن، دلایل دیگری نیز در بروز همزمان سردرد و تهوع وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- سردرد خوشه ای
- آنفولانزا و سرماخوردگی
- کرونا
- تاثیر الکل و برخی داروها
- درد پشت چشم
- دهیدارته شدن بدن و کم‌آبی بدن
- استرس، اضطراب و افسردگی
- آلرژی‌های غذایی
- عفونت‌های استرپتوکوکی گلو
- عفونت لوزه
- بارداری
- افت قند خون
دیگر عواملی که باعث بروز همزمان سردرد و تهوع می‌شوند به ندرت اتفاق می‌افتند اما جدی بوده و نیازمند اقدامات فوری و اورژانسی است. دانستن علت سردردها، دانشی را در اختیار فرد قرار می‌دهد که بتواند در هنگام بروز سردرد، بهترین درمان را برای آن جستجو نماید. در ادامه برخی از عوامل بروز سردرد همراه با تهوع را بررسی می‌کنیم.
کم‌آبی بدن و سردرد و تهوع
یکی از شایع‌ترین عوارض کم‌آبی بدن سردرد است. اگر فردی تشنه بخوابد یا در طول روز به مقدار کافی مایعات مصرف نکرده باشد، ممکن است در طول شب دچار کم‌آبی خفیف گردد. این حالت می‌تواند منجر به سردرد صبحگاهی و تهوع شود. از سایر علائم کم‌آبی بدن می‌توان به ادرار زرد تیره و احساس سرگیجه یا سبکی سر اشاره کرد.
میگرن و حالت تهوع
بر اساس یافته‌های یکی از تحقیقات علمی در ایالات متحده، بالغ بر ۶۰ درصد مبتلایان به میگرن علاوه بر سردرد، تهوع و استفراغ را هم تجربه می‌کنند. با وجود این، دانش پزشکی تاکنون علت دقیق بروز تهوع در میگرن را کشف نکرده است. یکی از استدلال‌ها این است که تغییرات عصبی در هنگام بروز سردرد، عصب‌های مغزی که به سمت دستگاه گوارش پیام رسانی می‌کنند تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
میگرن بر مسیرهای عصبی تأثیر می گذارد که بخشی از مغز که استفراغ را کنترل می‌کند را تحریک می‌کند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که افرادی که میگرن همراه با حالت تهوع را تجربه می‌کنند، فعالیتی در ناحیه مدولاری مغز نشان می‌دهند که احتمالاً حالت تهوع را کنترل می‌کند. یکی دیگر از تئوری‌ها مربوط به سروتونین است. طبق مطالعه سال ۲۰۱۲ افراد مبتلا به میگرن در برخی شرایط دچار افت سطح سروتونین می‌شوند که یکی از پیامدهای آن بروز حالت تهوع است. سروتونین توانایی تاثیر گذاری بر موارد زیر را دارد:
- تهوع
- خلق و خو
- رفتارهای اجتماعی
- کاهش و افزایش اشتها
- جذب مواد غذایی
- حافظه
- میل جنسی
سردرد و تهوع و چشم‌درد
دردهای پشت چشم و سردرد ناشی از آن شایع هستند و ممکن است ناشی از عواملی مثل فشار چشم، سینوزیت و یا میگرن چشمی باشند. درد پشت چشم می‌تواند یک یا هر دو طرف سر را درگیر کرده و در پاسخ به نور و سایر محرک‌ها بروز کند. میگرن از شایع‌ترین دلایل بروز همزمان سردرد، حالت تهوع و چشم‌درد است که تقریباً ۱۶٪ از افراد بزرگ‌سال در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار داده است. سردرد میگرنی می‌تواند باعث درد شدید در یک طرف سر و گاهی در پشت چشم شود. این دردها گاهی تا ۷۲ ساعت نیز طول می‌کشند. علاوه بر سردرد میگرنی، فرد ممکن است موارد زیر را نیز تجربه نماید:
- سرگیجه
- ضعف
- تهوع و استفراغ
- حساسیت به نور و صدا
- تغییرات خلق‌وخو
- اختلالات بینایی (آئورا)
تأثیر الکل و بعضی از داروها بر سردرد و تهوع
یکی از تأثیرات مصرف الکل در برخی افراد سردرد و تهوع است. فردی که با مصرف الکل دچار سردرد می‌شود ممکن است علائم دیگری مثل تهوع، تشنگی و خستگی، ناراحتی معده، تعریق زیاد، تحریک‌پذیری یا حساسیت به نور را تجربه کند. بعضی از داروها نیز ممکن است منجر به سردرد صبحگاهی شوند. به عنوان مثال، اگر فردی از داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن بیش‌ازحد استفاده کند، احتمال بروز سردرد ناشی از مصرف خودسرانه دارو وجود دارد.
سردرد و حالت تهوع صبحگاهی
بیدار شدن در صبح با سردرد و تهوع می‌تواند دلایل مختلفی ازجمله کم‌آبی بدن، میگرن، آپنه خواب، یا دندان‌قروچه داشته باشد. آپنه خواب زمانی رخ می‌دهد که عمل دم و بازدم برای مدت کوتاهی در طی خواب متوقف می‌شود. افراد مبتلا به آپنه خواب معمولاً سردردهای صبحگاهی را تجربه می‌کنند.
در دندان‌قروچه فرد در زمان خواب دندان‌هایش را به هم می‌ساید که در بروز درد فک و سر و صورت تأثیر دارد. افراد مبتلا به میگرن نیز اغلب سردردهایی را تجربه می‌کنند که از ساعات اولیه صبح شروع می‌شود. سایر علائم در آپنه خواب خروپف با صدای بلند، خس خس و تغییرات خلقی است.
سردرد، حالت تهوع و تپش قلب
تپش قلب و سردرد اغلب موارد موضوع نگران‌کننده‌ای نیست اما اگر با نشانه‌های دیگری همراه باشند مشاوره با پزشک توصیه می‌شود. اگر همراه با تپش قلب و سردرد علائمی نظیر سبکی سر، تنگی نفس، درد قفسه سینه یا گیجی دیده شد در اسرع وقت برای ارزیابی سلامتی خود به پزشک مراجعه نمائید. عوامل زیر در بروز سردرد، حالت تهوع و تپش قلب تأثیر دارند.
سبک زندگی
بعضی از حالات و امور روزانه علت تپش قلب و سردرد هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- فشار عصبی
- مصرف الکل
- مصرف بیش‌ازحد کافئین و سایر محرک‌ها
- استفاده از تنباکو و یا قرار گرفتن در معرض دود تنباکو
- مصرف بعضی از داروها
- کم‌آبی بدن
2-سردرد سینوسی (سینوزیت)
سردرد سینوسی
سردرد سینوسی یکی از علائم عفونت سینوسی (سینوزیت) است، به این معنا که با رشد عفونت در سینوس‌ها بیمار دچار سردرد می‌شود. عفونت سینوسی سبب ایجاد فشار و درد در صورت می‌شود و به همین علت است که برخی پس از ابتلا به سرماخوردگی و یا آلرژی دچار این درد شدید و غیرقابل‌تحمل می‌شوند. همیشه علت سردرد و عفونت سینوسی سرماخوردگی نیست، اما در بیشتر موارد سرماخوردگی و آلرژی ریسک ابتلا به عفونت سینوسی و سردرد سینوسی را افزایش می‌دهند.
علائم سردرد سینوسی
علائم و نشانه‌های سردرد سینوسی متفاوت هستند و در افراد با شدت و ضعف متفاوت ایجاد می‌شوند. اما به‌طورکلی می‌توان علائم و نشانه‌های آن را در موارد زیر خلاصه نمود:
- احساس درد، فشار و پری در گونه‌ها
- احساس فشار و پری در ابرو و پیشانی
- با دراز کشیدن روبه‌جلو درد تشدید می‌شود
- با خم شدن به جلو درد تشدید می‌شود
- بینی فرد مبتلا به سردرد سینوسی دچار احتقان یا گرفتگی است
- بیمار در دندان‌ها بخصوص دندان‌های بالایی احساس درد دارد
سینوس چیست و چه ارتباطی با سردردهای سینوسی دارد؟
سینوس‌ها مجموعه‌ای از فضاهای توخالی و متصل پشت استخوان گونه، بینی و پیشانی هستند. در سینوس‌ها مخاط شفاف و رقیقی تولید می‌شود. تا زمانی که فرد در سلامت به سر می‌برد این مخاط در حد تعادل تولید می‌شوند و خللی ایجاد نمی‌کنند و در ضمن برای بدن مفید نیز هستند.
در فرآیند تنفس وقتی ما هوا را با دم از طریق بینی و سینوس‌ها به ریه هدایت می‌کنیم، این مخاط تولیدشده در سینوس است که ذرات مضر را به دام می‌اندازند. زمانی که نفس می‌کشید سینوس‌ها با تولید مخاط کافی آلاینده‌ها، باکتری‌ها و گردوغبار را در خود محبوس می‌کنند و اجازه ورود به ریه را نمی‌دهند. سپس این مخاط از بینی خارج‌شده و دستگاه تنفسی در سلامت باقی می‌ماند.
شیوع سردرد سینوسی چقدر است؟
اشاره کردیم که سردرد سینوسی واقعی وابستگی کامل به عفونت سینوس دارد. بنابراین در مبتلایان به عفونت سینوس سردرد بسیار شایع است. البته حدود ۱۲ درصد از مبتلایان به میگرن نیز در هنگام شروع میگرن از احساس درد و ناراحتی در سینوس‌ها نیز رنج می‌برند.
علت سردردهای سینوسی چیست؟
عفونت سینوسی اصلی‌ترین و جدی‌ترین علت سردرد سینوسی بشمار می‌رود. هر چیزی که سبب احتقان بینی شود و مخاط را در سینوس‌ها حبس کند، منجر به بروز و تشدید عفونت سینوس خواهد شد. موارد زیر از عمده دلایل تجمع مخاط و شروع سردردهای سینوسی هستند:
- سرماخوردگی با شدت بالا و طولانی‌مدت
- ابتلا به حساسیت فصلی که سبب افزایش چند برابری مخاط می‌شود
- پولیپ بینی و رشد غیرطبیعی آن در سینوس‌ها و بینی
- پولیپ بینی توسعه‌یافته که مانع از تخلیه و عبور مخاط بینی می‌شود
- انحراف سپتوم، وقتی‌که خط غضروف و استخوان پایین مرکز بینی دچار انحراف می‌شود. این انحراف بسته به شدتی که دارد می‌تواند مانع از تخلیه و عبور مخاط از سینوس و بینی شود
آلرژی و سردردهای سینوسی
آلرژی به‌تنهایی نمی‌تواند دلیل بروز سردرد سینوسی باشد. اما چون سبب افزایش ترشحات مخاط بینی می‌شود، بینی و سینوس‌ها را دچار احتقان می‌کند. درنتیجه این احتقان سینوسی بیمار دچار فشار سینوسی، درد و عفونت می‌شود. بیشتر افراد مبتلا به آلرژی فصلی از میگرن رنج می‌برند و مشکل میگرن در آن‌ها چون با علائم سینوسی همراه است، با سردرد سینوسی اشتباه گرفته می‌شود.
سردرد سینوسی چه احساسی دارد؟
زمانی که دچار سردرد سینوسی می‌شوید، صورتتان دچار درد می‌شود. اگر سرتان را در حالت عادی تکان دهید اتفاقی نمی‌افتد، اما اگر مبتلا به سردرد سینوسی باشید و سپس سرتان را تکان دهید، درد شما تشدید می‌شود. بیمار مبتلا از یک درد مبهم همیشگی رنج می‌برد که بیشتر در پشت چشم، پیشانی، پل بینی و استخوان گونه احساس می‌شود.
همانند دیگر انواع سردرد، سردرد سینوسی نیز اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، خود را با علائمی شدیدتر نشان می‌دهد. همراه با شدت یافتن بیماری جز سردرد و درد در صورت بیمار دچار تب و گرفتگی بینی می‌شود. ترشحات که از بینی بیمار خارج می‌شوند غلیظ و رنگی هستند. بیمار احساس می‌کند گوش‌هایش پر هستند. اگر به‌صورت بیمار نگاه کنید صورتش پف‌کرده و تورم دارد.
سردرد سینوسی چقدر طول می‌کشد؟
در بیشتر موارد ویروس‌ها و میکروب‌ها هستند که سبب بروز و تشدید عفونت سینوسی و سردرد سینوسی می‌شوند. اگر عفونت ناشی از ویروس باشد به‌مرورزمان درمان می‌شود. بنابراین همزمان با ایجاد علائم بهبود بیماری ویروسی، به‌تدریج سردرد نیز عقب‌نشینی کرده و در عرض یک هفته برطرف می‌شود.
درصورتی‌که سردرد سینوسی بیش از یک هفته زمان ببرد و همچنان بیمار از درد و گرفتگی در صورت رنج می‌برد، باید حتماً به پزشک مراجعه کند. در برخی از موارد این سردرد به یک سرماخوردگی خلاصه نمی‌شود و منشأ باکتریایی و قارچی دارد که درمان آن در سریع‌ترین زمان ممکن باید آغاز شود.
چند راه برای تسکین سردردهای سینوسی مکرر
بسیاری از انواع سردردهای سینوسی، بخصوص آن‌هایی که به‌راحتی درمان نمی‌شوند و عود می‌کنند، در حقیقت میگرن هستند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم ابتدا به پزشک مراجعه کنید و علت بروز سردرد را پیدا کنید. اما اگر شما مکرراً دچار سینوزیت می‌شوید، بهترین کار این است که بفهمید چه چیزهایی سبب تشدید و برگشت سردرد سینوسی و میگرنی در شما می‌شوند.
ازجمله محرک‌های قوی که سردردهای میگرنی و سینوسی را تشدید می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- افزایش فشار خون
- استرس و فشار روانی طولانی‌مدت
- مصرف بیش‌ازحد الکل
- کاهش کیفیت خواب و برهم خوردن ساعت بدن
- مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های حاوی کافئین
- نوشیدن بیش‌ازحد شراب
- مصرف بیش‌ازحد پنیر و برخی از لبنیات
- مصرف خوراکی‌های بخصوص مانند شکلات