دگزامتازون یا دگزا داروی بسیار آشنایی برای ما ایرانی‌هاست که تقریبا همه ما حداقل یکبار در زندگی از آن استفاده کرده‌ایم. دارویی که در طی این سال‌ها، داستان‌های مختلفی از آن شنیده‌ایم، از عوارض جانبی زیاد آن در صورت مصرف خودسرانه تا تاثیرات مثبت آن در کاهش مرگ‌و‌میر کرونا.
در ابتدا می‌خواهیم دو خواهش از شما داشته‌باشیم: اول اینکه از مصرف خودسرانه آمپول و قرص دگزامتازون بپرهیزید. دوم اینکه در صورتی‌که در مورد خطرات آمپول دگزامتازون و تاثیر آن به عنوان داروی کرونا سوالی دارید، با متخصص عمومی یا دکتر داخلی مشورت کنید. برای آشنایی با نحوه مصرف، تاثیر دگزامتازون بر کرونا و عوارض جانبی این دارو؛ این مطلب را تا انتها بخوانید.
در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص داخلی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
دگزامتازون چیست و چه کاربردی دارد؟
نام عمومی (ژنریک):
- دگزامتازون
نام انگلیسی:
- Dexamethasone
نام‌های تجاری:
- دگزامتازون، دکسون، دگزادیک، آکوازون، دگزاتیسین، اوزردکس، فورتیدکس، دکامزون
نام‌های رایج:
- دگزا، دگزامتازون
دگزامتازون (dex a METH a sone) یک کورتیکواستروئید است که از آزاد شدن موادی که باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شوند، جلوگیری می‌کند. از این دارو برای درمان التهاب پوست، مفاصل، ریه‌ها و سایر اندام‌ها استفاده‌می‌شود. رایج‌ترین بیماری‌هایی که در درمان آنها از دگزامتازون استفاده‌می‌شود، عبارتند از: آسم، آلرژی و آرتروز. از این دارو همچنین برای درمان سایر بیماری‌ها مانند اختلالات خونی و بیماریهای غدد فوق کلیوی نیز استفاده‌می‌شود. ممکن است از دگزامتازون برای اهداف دیگر مانند بهبود و کنترل علائم کرونا هم استفاده‌شود.
مکانیسم عمل دگزامتازون
دگزامتازون یک داروی کورتیکواستروئید با حداقل پتانسیل حفظ سدیم است. این دارو با سرکوب مهاجرت نوتروفیل‌ها، کاهش تولید واسطه‌های التهابی و معکوس شدن افزایش نفوذپذیری مویرگی، التهاب را کاهش داده و پاسخ ایمنی طبیعی را سرکوب می‌کند. دگزامتازون باعث القاء آپوپتوز در سلول‌های میلوم می‌شود. مکانیسم فعالیت ضداستفراغی دگزامتازون ناشناخته است.
دگزامتازون از آزاد شدن موادی که باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شوند، جلوگیری می‌کند و در درمان التهاب پوست، مفاصل و ریه کاربرد دارد.
این دارو برای بیماریهای مختلفی تجویز می‌شود و در شکل‌های دارویی و یا فرم‌های مختلفی وجود دارد. پزشک بر اساس شرایط و نیاز بیمار، نوع شکل دارو و دوز مصرفی دگزامتازون را تعیین می‌کند.
- قرص دگزامتازون (پتاسیم):
- قرص دگزامتازون ۰.۵mg
- قرص دگزامتازون ۰.۷۵mg
- قرص دگزامتازون ۱mg
- قرص دگزامتازون ۱.۵mg
- قرص دگزامتازون ۲mg
- قرص دگزامتازون ۴mg
- قرص دگزامتازون ۶mg
- سوسپانسیون قابل تزریق یا آمپول دگزامتازون:
- آمپول دگزامتازون ۴mg/mL
- آمپول دگزامتازون ۱۰mg/mL
- الکسیر / محلول خوراکی دگزامتازون:
- ۰.۵mg/۵mL
- کنسانتره خوراکی دگزامتازون (اینتنسول):
- ۱mg/۱mL
- پاکت پودر برای محلول خوراکی دگزامتازون:
- ۵۰mg
- قطره استریل چشم و گوش
- قطره چشم دگزامتازون و قطره گوش دگزامتازون ۰.۱%.
- نکته:
- قطره‌های چشمی دگزامتازون برای درمان یا جلوگیری از بسیاری از بیماریهای چشمی تجویز می‌شود. در بیماران مبتلا به سرطان خون یا لنفوم، در صورت استفاده از شیمی‌درمانی با دوز بالا، برای جلوگیری از التهاب چشم، قطره‌های چشمی دگزامتازون تجویز می‌شود.
انواع دگزامتازون رایج در بازار ایران
همانطور که می‌دانید ممکن است هر دارویی با اسامی تجاری مختلفی تولید شود. در زیر نام‌های رایج داروی دگزامتازون در ایران لیست شده‌است:
- قرص دگزامتازون ایران هرومون ۰.۵ میلی گرم
- قرص دگزامتازون ابوریحان ۰.۵ میلی گرم
- آمگول دکسون ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون رها ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون رها ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون اسوه ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون ایران هورمون ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون دی پی ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون البرز دارو ۸ میلی گرم
- آمپول دگزادیک ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول آکوازون ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزاتیسین ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون زهراوی ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون- شفا ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- آمپول دگزامتازون دی پی ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
- ایمپلنت اوزردکس ۰.۷ میلی گرم
- قطره چشمی دکسون ۰.۱% ۵ میلی گرم
- قرص فورتیدکس ۴ میلی گرم
- قرص فورتیدکس ۴۰ میلی گرم
- قرص دکامزون ۴ میلی گرم
- قرص دگزامتازون ابوریحان ۴ میلی گرم.
نحوه صحیح مصرف دگزامتازون چگونه است؟
قبل از استفاده از دارو، برگه دستورالعمل دارو را به‌صورت کامل بخوانید. دگزامتازون را دقیقا به صورتی‌که در نسخه قید شده‌است، مصرف کنید و از استفاده خودسرانه یا تغییر در دوز دارو پرهیز کنید.
- قرص دگزامتازون را با غذا یا بعد از غذا مصرف کنید.
- دوز دارویی شما ممکن است به دلیل جراحی، بیماری، استرس یا موارد پزشکی اورژانسی تغییر کند. اگر با این مسائل مواجه شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو می‌تواند روی نتیجه برخی آزمایشات پزشکی تأثیر بگذارد. مصرف دگزامتازون را به اطلاع پزشک معالج خود برسانید.
- مصرف دگزامتازون را به‌طور ناگهانی متوقف نکنید. زیرا قطع یکباره این دارو، ممکن است عواقبی در پی داشته‌باشد.
- این دارو در شکل‌های مختلفی وجود دارد. ممکن است قرص دگزامتازون برای شما تجویز شده‌باشد.
- اگر از دوز روزانه قرص دگزامتازون (معمولا کمتر از ۱۰ میلی‌گرم) استفاده می‌کنید و دوز آن را فراموش کرده‌اید، به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید.
- اگر از دوز بالای دگزامتازون (۲۰ میلی‌گرم یا ۴۰ میلی‌گرم در روز به مدت ۴ روز در ماه) استفاده می‌کنید و یک دوز را فراموش کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است به شما دستور داده شود که دوز فراموش شده را تکرار کرده و دارو را ادامه دهید.
- قطره‌های چشمی دگزامتازون برای درمان یا جلوگیری از بسیاری از بیماریهای چشمی تجویز می‌شود. قطره‌های چشمی هر ۶ ساعت، در هر دو چشم و حداقل تا ۴۸ ساعت پس از اتمام شیمی‌درمانی تجویز می‌شود.
- مصرف قطره چشمی دگزامتازون را تنها در صورت تجویز پزشک قطع کنید.
بهترین زمان مصرف قرص دگزامتازون
معمولاً پزشک توصیه می‌کند که یکبار در روز قرص یا شربت دگزامتازون را مصرف کنید. بهتر است آن را در صبح مصرف کنید تا روی خوابتان تاثیر منفی‌ای نداشته‌باشد.
دگزامتازون برای چه بیماری هایی استفاده می شود؟
- به‌عنوان یک داروی ضدالتهابی: دگزامتازون التهاب را در قسمت‌های مختلف بدن برطرف می‌کند. این دارو به‌طور خاص برای کاهش تورم (ادم) همراه با تومورهای ستون فقرات و مغز و درمان التهاب چشم استفاده‌می‌شود.
- برای درمان یا جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک: از دگزامتازون برای درمان انواع خاصی از بیماریهای خود ایمنی، بیماریهای پوستی، آسم و سایر بیماریهای ریوی هم استفاده‌می‌شود.
- برای درمان انواع سرطان‌ها: مانند سرطان خون، لنفوم و ماتیپل میلوم.
- برای درمان تهوع و استفراغ: همراه با برخی داروهای شیمی‌درمانی.
- برای تحریک اشتها در بیماران سرطانی که با مشکلات شدید اشتها روبرو هستند.
- برای جایگزینی استروئیدها در شرایط نارسایی آدرنال (تولید کم استروئیدهای مورد نیاز تولیدشده توسط غدد فوق کلیوی) هم از داروی دگزامتازون استفاده می‌شود
ترکیب دیفن هیدرامین و دگزامتازون برای کرونا
دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین است که برای کنترل علائم حساسیتی مانند آبریزش بینی، سرفه و عطسه استفاده می‌شود. ترکیب دیفن هیدرامین و دگزامتازون برای کرونا توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) یا هیچ سازمان دیگری توصیه نشده‌است. در هر صورت ممکن است پزشک شما ترکیب این دو دارو را برای شرایط شما تجویز کند.
دوز مصرفی دگزامتازون در بیماران مبتلا به کرونای شدید
مدت زمان استفاده از دگزامتازون برای بیماران کرونایی، یک بار در روز برای مدت ۷ تا ۱۰ روز است. دوز مصرفی روزانه باید معادل ۶ mg دگزامتازون باشد. استفاده از دگزامتازون برای بیماران مسن و کودکان مشکلی ندارد. اما در زنان باردار بهتر است از دیگر کورتیکواستروئیدها (پردنیزولون به‌صورت خوراکی یا هیدروکورتیزون به‌صورت تزریق داخل وریدی) به جای دگزامتازون استفاده‌کرد.
چرا دگزامتازون باعث بهبود حال بیماران مبتلا به کرونای شدید می شود؟
هرچند دگزامتازون باعث بهبود حال بیماران مبتلا به کووید-۱۹ شدید می‌شود و نرخ مرگ را کاهش می‌دهد. اما این دارو برای درمان بیماریهای تنفسی مشابه مانند آنفولانزا، پنومونی استفاده نمی‌شود. چون تاثیر ضدالتهابی و سرکوب‌کننده ایمنی دگزامتازون، باعث تشدید این عفونت‌ها می‌شود.
مکانیسم احتمالی برای تاثیر دگزامتازون در کرونا این است که درنتیجه چرخه تکثیر ویروس SARS-CoV-۲، سلول‌های درگیر با این ویروس حساسیتی نسبت به کورتیکواستروئیدها ندارند. این به این معناست که دگزامتازون بر روی سلول میزبان ویروس تاثیر نمی‌گذارد. اما بر روی سلول‌های سالم تاثیر می‌گذارد و می‌تواند التهاب را کاهش دهد.
آمپول دگزامتازون برای چیست؟ (آمپول دگزامتازون برای چی خوبه)
شاید برای شما هم سوال پیش‌آمده که آمپول دگزامتازون برای چی خوبه. میتوان گفت خواص آمپول دگزامتازون
در کنترل انواع خاصی از ادم (احتباس مایعات در بدن و ورم)، بیماریهای گوارشی و انواع خاصی از آرتریت است. این آمپول گاهی برای درمان برخی از بیماری‌هایی که بر روی خون، پوست، چشم، تیروئید، کلیه‌ها، ریه‌ها و سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند نیز استفاده می‌شود.
آمپول دگزامتازون به‌صورت پودری است که باید با مایع مخلوط شود تا به‌صورت عضلانی (در عضله) یا داخل وریدی (در رگ) تزریق شود. دوز مناسب این دارو به وضعیت شما و نحوه پاسخ شما به درمان بستگی دارد.
آمپول دگزامتازون برای سرفه (آمپول دگزامتازون برای سرفه خوب است)
ممکن است بسته به نوع سرفه‌تان پزشک قرص، شربت یا آمپول دگزامتازون را برای شما تجویز کند. اما اغلب رایج‌ترین شکل مصرفی آن برای درمان سرفه، قرص است.
ممکن است پزشک تنها یک دوز قرص دگزامتازون را برای درمان سرفه‌های ناشی از کروپ (خروسک) در کودکان توصیه کند.
در برخی شرایط ممکن است این دارو فقط برای چند روز یا چند هفته نیاز باشد. درحالی‌که در سایر مواقع ممکن است نیاز به مصرف آن برای مدت طولانی‌تر (گاهی برای چندین ماه) باشد
آمپول دگزامتازون برای تب و لرز
از این آمپول برای کنترل علائم تب و لرز هم استفاده می‌شود. استفاده از آمپول دگزامتازون برای تسکین تب و لرز تنها در صورتی‌که پزشک تجویز کند و تحت نظر او، مورد استفاده قرار‌می‌گیرد. همچنین، درمان تب و لرز باید همراه با درمان علت اصلی آن باشد و به‌هیچ‌وجه نباید فقط به کنترل علائم محدود شود.
آمپول دگزامتازون برای سرماخوردگی
معمولاً برای درمان سرماخوردگی از آمپول دگزامتازون استفاده نمی‌شود؛ بلکه اسپری بینی یا قطره این دارو تجویز می‌شود.
دگزامتازون اثر موضعی بسیار قوی‌ای دارد و به‌سرعت عوامل التهابی را کاهش می‌دهد و به تسکین خارش، آبریزش بینی، آبریزش چشم، عطسه و گرفتگی بینی کمک‌می‌کند. بیماران باید طبق دستورالعمل‌های پزشک این دارو را مصرف کنند و به‌هیچ‌عنوان در مصرف آن افراط نکنند.
شربت دگزامتازون برای چیست؟
دگزامتازون در انواع گوناگونی همچون آمپول، قرص و شربت در دسترس است. شربت دگزامتازون معمولاً برای کودکان و افرادی تجویز می‌شود که با خوردن قرص مشکل دارند.
شربت دگزامتازون در درمان بیماری‌ها اثرگذاری مشابهی با قرص دارد. این شربت اغلب التهاب (ورم، گرم‌شدن، قرمزی و درد) را تسکین می‌دهد و برای درمان انواع خاصی از آرتریت، اختلالات روده (برای مثال کولیت)، آلرژی شدید، آسم و انواع خاصی از سرطان تجویز می‌شود.
قرص دگزامتازون برای چیست؟
قرص دگزامتازون برای درمان بیماری‌هایی مانند آرتریت، اختلالات مرتبط با خون و هورمون‌ها، واکنش‌های آلرژیک، بیماریهای پوستی، مشکلات چشمی، مشکلات تنفسی، اختلالات روده، سرطان و اختلالات مرتبط با سیستم‌ایمنی استفاده می‌شود.
این دارو را باید از طریق خوراکی و با یک لیوان پر آب مصرف کنید. برای جلوگیری از بروز مشکلات معده بهتر است آن را با غذا مصرف کنید. دوز تجویزی قرص دگزامتازون به نوع بیماری و هدفتان از مصرف دارو بستگی دارد.
قرص دگزامتازون برای چاقی (قرص دگزامتازون ۰/۵ برای چیست)
معمولاً قرص دگزامتازون به هدف چاق شدن استفاده نمی‌شود و چاقی یکی از عوارض جانبی این قرص است. قرص دگزامتازون ممکن است به طور موقت اشتها را در بیماران افزایش دهد. اگر چه برخی از افراد این را یک عارضه نامطلوب می‌دانند؛ اما در برخی از بیماران، افزایش اشتها برای بهبودی سریع‌تر موثر است.
قرص دگزامتازون برای کودکان
گاهی پزشک دگزامتازون را برای کودکان تجویز می‌کند. اما باید به‌خاطر داشته‌باشید که این دارو می‌تواند سبب بروز عوارض جانبی در کودکان شود پس تنها به میزان تجویز شده آن را به فرزندتان بدهید.
دگزامتازون می‌تواند روی رشد کودک تاثیر بگذارد. اگر فرزندتان حین استفاده از این دارو با سرعت طبیعی رشد نمی‌کند، به پزشک خود اطلاع دهید. دوز مناسب قرص دگزامتازون برای کودکان بر اساس وزن بدن متفاوت است و باید توسط پزشک تعیین شود.
دوز مصرفی داروی دگزامتازون
دوز دگزامتازون برای بیماران مختلف متفاوت خواهدبود. پزشک بر اساس بیماری و شرایط شما، دوز مصرفی را تعیین می‌کند. این دارو اطلاعات زیر فقط دوزهای متوسط این دارو را شامل می‌شود. اگر دوز مصرفی شما متفاوت است، آن را تغییر ندهید مگر اینکه پزشک به شما دستور دهد.
مقدار دارویی که مصرف می‌کنید بستگی به قدرت دارو، تعداد دوزهای مصرفی و فاصله زمانی بین دوزها دارد. مدت زمان مصرف دگزامتازون بستگی به بیماری و شرایط پزشکی شما دارد.
دوز دارو در حالت خوراکی (آمپول، قرص)
- بزرگسالان: ابتدا ۰.۷۵ تا ۹ میلی‌گرم در روز. پزشک ممکن است دوز شما را در صورت نیاز تنظیم کند.
- کودکان: دوز مصرفی در کودکان بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. در ابتدا، ۰.۰۲ تا ۰.۳ میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز، در قالب ۳ یا ۴ دوز تجویز می‌شود. پزشک ممکن است در صورت نیاز، دوز مصرفی شما را تنظیم کند.
برای درمان مولتیپل میلوم
- بزرگسالان: ۲۰ یا ۴۰ میلی‌گرم، یک بار در روز.
- کودکان: میزان مصرف و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
عوارض دگزامتازون کدامند؟
داروی دگزامتازون لیست تقریبا بلندبالایی از عوارض جانبی دارد. به همین دلیل است که استفاده خودسرانه از این دارو، به‌شدت منع می‌شود. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد عوارض جانبی، حتما از پزشک داخلی یا پزشک خانواده خود مشاوره بگیرید.
عوارض جانبی که باید در اسرع وقت به پزشک گزارش دهید، عبارتند از:
- واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش یا کهیر، تورم صورت، لب‌ها یا زبان
- مدفوع سیاه یا قیری
- تغییر در میزان ادرار
- گیجی، هیجان، بیقراری، احساس کاذب خوب بودن
- تب، گلودرد، عطسه، سرفه یا سایر علائم عفونت، و زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند
- توهم
- افسردگی روانی، نوسانات خلقی، احساسات اشتباه در مورد خود یا بدرفتاری
- درد در لگن، کمر، دنده‌ها، بازوها، شانه‌ها یا پاها
- درد، قرمزی یا سوزش در محل تزریق
- قرمزی، تاول، پوسته‌پوسته یا شل‌شدن پوست، به‌خصوص داخل دهان
- گرد شدن از صورت
همچنین ممکن است علائم و نشانه‌های قند خون بالا مانند تشنگی یا گرسنگی بیشتر از حد معمول، یا نیاز به ادرار بیش‌از‌حد معمول را هم تجربه کنید. یا اینکه شاید احساس خستگی شدید یا تاری دید داشته‌باشید.
- تورم پا یا ساق پا
- خونریزی یا کبودی غیر معمول
- زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند
برخی از عوارض جانبی دگزا، معمولا نیازی به اقدام پزشکی ندارند. البته در صورت تداوم یا آزاردهنده‌شدن این علائم، حتما با پزشک مشورت کنید. این علائم عبارتند از:
- اسهال یا یبوست
- تغییر طعم
- سردرد
- حالت تهوع، استفراغ
- مشکلات پوستی، آکنه، نازک و براق شدن پوست
- مشکل خواب
- رشد غیرمعمول مو در صورت یا بدن
- افزایش وزن
عوارض قرص دگزامتازون ۰/۵ چیست؟
رایج‌ترین عوارض جانبی قرص دگزامتازون ۰.۵ شامل مشکلات خواب، تغییرات خلقی، سوءهاضمه و افزایش وزن هستند. مصرف قرص یا شربت دگزامتازون همچنین می‌تواند احتمال ابتلای شما به عفونت را افزایش دهد.
عوارض قرص سیپروهپتادین و دگزامتازون برای چاقی/ قرص دگزامتازون برای چاقی صورت
در یک مطالعه، به شرکت‌کنندگان به‌صورت همزمان سیپروهپتادین و دگزامتازون داده‌شد. ازآنجایی‌که هر یک از این دو دارو به‌تنهایی باعث افزایش وزن و چاقی می‌شوند، ترکیب آنها به‌طور بالقوه می‌تواند میزان افزایش وزن و چاقی را افزایش دهد و در نتیجه احتمال بروز بیماریهای غیرواگیر (NCDs) را بالا ببرد.
موارد احتیاط و هشدارها در استفاده از داروی دگزامتازون
اگر به دگزامتازون یا داروی دیگری حساسیت دارید، این موضوع را قبل از استفاده از دگزامتازون حتما به پزشک یا داروساز خود بگویید. این دارو ممکن است دارای مواد غیرفعالی باشد که ممکن است در بعد از استفاده واکنش آلرژی یا مشکلات دیگری را ایجاد کند.
قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به‌صورت دقیق به پزشک‌تان بگویید، به‌خصوص اگر مشکلات یا بیماریهای زیر را دارید:
- مشکلات انعقاد خون
- سندرم کوشینگ
- دیابت
- گلوکوم
- مشکلات یا بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- عفونت‌هایی مانند تبخال، سرخک، سل یا آبله مرغان
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- مشکلات روحی و روانی
- میاستنی گراویس
- پوکی استخوان
- حمله قلبی سابق
- زخم معده، زخم یا بیماری روده شامل کولیت و دیورتیکولیت
- مشکل تیروئید
- واکنش غیرمعمول یا آلرژیک به دگزامتازون، کورتیکواستروئیدها، سایر داروها، لاکتوز، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
- حاملگی یا تلاش برای باردار شدن
- شیردهی.
دگزامتازون در زمان بارداری
دگزامتازون یک داروی بارداری از نوع C است و این یعنی:
- تحقیقات روی حیوانات هنگام استفاده از دارو توسط مادران باردار، اثرات نامطلوبی روی جنین نشان داده‌است.
- مطالعات کافی بر روی انسان انجام نشده‌است تا از تاثیر دارو بر جنین مطمئن شود.
اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، در رابطه با استفاده از دگزامتازون با پزشک خود مشورت کنید. کودکانی که مادر آنها برای مدت طولانی از دگزامتازون استفاده کرده‌اند، ممکن است مشکلات هورمونی داشته‌باشد. این دارو فقط در صورتی در زمان بارداری استفاده قرار می‌شود که مزایای بالقوه آن، خطرات احتمالی برای جنین را توجیه کند. در مورد داروهایی مورد استفاده در دوران بارداری دقت زیادی داشته‌باشید و قبل از استفاده از هر دارویی با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
استفاده از دگزامتازون در دوران شیردهی
استفاده از دگزامتازون برای زنانی که شیر می‌دهند، توصیه نمی‌شود. این دارو می‌تواند از طریق شیر مادر به کودک منتقل شود و ممکن است عوارض جانبی برای کودک ایجاد کند.
استفاده از دگزامتازون در افراد مسن
کلیه‌ها و کبد افراد مسن ممکن است مانند گذشته کار نکنند. این مساله می‌تواند باعث شود بدن داروها را کندتر پردازش کند. در نتیجه، داروها برای مدت طولانی‌تری در بدن شما باقی‌می‌مانند. این امر، خطر عوارض جانبی را در افراد مسن افزایش می‌دهد. عوارض جانبی این دارو مانند کاهش تراکم استخوان، درد معده، خونریزی روده و تغییرات خلقی و روانی (مثل گیجی) در افراد مسن بیشتر دیده‌می‌شود.
هشدارها در مصرف آمپول دگزامتازون
- دگزامتازون می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند. درنتیجه ممکن است بدن بیشتر از قبل مستعد عفونت شود یا عفونتی که در حال حاضر دارید، تشدید شود. در مورد هرگونه بیماری یا عفونتی که در چند هفته گذشته داشته‌اید، به پزشک عفونی اطلاع دهید.
- اگر از این دارو استفاده می‌کنید و در معرض آبله مرغان یا سرخک قرار گرفتید، برای درمان پیشگیرانه با پزشک خود تماس بگیرید. این شرایط در افرادی که از داروهای استروئیدی استفاده‌می‌کنند، می‌تواند جدی یا حتی کشنده باشد.
- در زمان استفاده از داروهای استروئیدی مانند دگزامتازون، واکسیناسیون ممکن است نتیجه دلخواه را نداشته‌باشد. در زمان استفاده از این دارو، از واکسن‌های زنده استفاده‌نکنید. در زمان استفاده از دگزامتازون و تا چند ماه بعد از آن، تنها با اجازه پزشک، برای واکسیناسیون اقدام کنید. اگر می‌خواهید برای واکسن کرونا اقدام کنید، حتما این نکته را در نظر بگیرید و در رابطه با آن حتما با یک پزشک متخصص داخلی، فوق تخصص ریه یا پزشک متخصص بیماریهای عفونی مشورت کنید.
- اگر سابقه زخم معده دارید یا دوزهای زیادی از آسپرین یا سایر داروهای آرتریت را مصرف می‌کنید، هنگام مصرف این دارو، مصرف نوشیدنی‌های الکلی خود را محدود کنید. دگزامتازون معده و روده شما را مستعد ابتلا به اثرات آسیب زننده الکل، آسپرین و برخی داروهای آرتریت می‌کند. این دارو، خطر ابتلا به خونریزی معده را افزایش می‌دهد.
- در زمان استفاده از این دارو، بهتر است یک رژیم غذایی کم سدیم، کم نمک، غنی از پتاسیم یا کم پروتئین داشته‌باشید.
- این دارو ممکن است باعث ناراحتی معده شود، بهتر است دارو را همراه با غذا یا شیر استفاده کنید.
- استفاده طولانی مدت از دگرامتازون می‌تواند رشد کودکان را محدود کند. در این رابطه با متخصص کودکان مشورت کنید. پزشک باید دائما قد و رشد کودک را بررسی کند.
- در طول مدت درمان، پزشک موارد زیر را بررسی می‌کند تا بتواند عوارض جانبی دارو را مدیریت کند:
- بررسی وزن
- بررسی فشار خون
- تست قند خون
- بررسی سلامت چشم (غربالگری گلوکوم)
- تست‌های تراکم استخوان
- عکسبرداری اشعه ایکس از دستگاه گوارش.
دگزامتازون می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند، درنتیجه برای مصرف دگزا حتما با پزشک عفونی مشورت کنید.
تداخلات دارویی دگزامتازون
گاهی اوقات استفاده همزمان از برخی از داروها کار درستی نیست. برخی از داروها می‌توانند روی سطح سایر داروهای مصرفی شما در خون یا نحوه عمل دارو تاثیر بگذارند. درنتیجه ممکن است عوارض جانبی را افزایش دهند یا اثربخشی دارو را کاهش دهند. همیشه لیستی از داروهایی که استفاده می‌کنید را در اختیار پزشک‌تان قرار دهید.
داروهایی که ممکن است با داروی دگزامتازون تداخل داشته‌باشند را در ادامه لیست کرده‌ایم:
۱. آنتی‌بیوتیک‌ها
- اریترومایسین برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند سطح دگزامتازون را در بدن شما افزایش دهد.
۲. داروهای ضدقارچی
برخی از داروهایی که برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شوند، می‌توانند سطح این دارو را در خون شما افزایش دهند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- کتوکونازول
- آمفوتریسین بی: استفاده از این دارو با دگزامتازون، خطر کاهش سطح پتاسیم را افزایش می‌دهد. کاهش پتاسیم می‌تواند باعث گرفتگی عضلات، ضعف، خستگی و ضربان نامنظم قلب شود.
۳. داروهای رقیق‌کننده خون
استفاده از این دارو با داروهای رقیق‌کننده خون خاص، می تواند سطح این داروها را در بدن شما کاهش دهد. درنتیجه می‌تواند اثر آنها را کم کرده و خطر لخته شدن یا سکته مغزی را افزایش دهد. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- آپیکسابان
- ریواروکسابان
- وارفارین: استفاده همزمان این داروها، خطر خونریزی شما را تغییر دهد.
۴. داروهای کلسترول
استفاده همزمان از دگزامتازون با داروهای کلسترول، می‌تواند مانع از جذب خوب این دارو در بدن شود. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- کلستیرامین
- کلستیپول
۵. داروهای سندرم کوشینگ
- آمینوگلوتتیمید: استفاده از این دارو با دگزامتازون ممکن است میزان دگزامتازون را در بدن شما کاهش دهد و ممکن است شاهد کاهش تاثیر دگزامتازون باشیم.
۶. داروهای دیابت
دگزامتازون ممکن است قند خون شما را افزایش دهد. در صورت مصرف داروهای دیابت، پزشک ممکن است نیاز به تغییر دوز دارو داشته باشد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- متفورمین
- انسولین
۷. داروهای ادرارآور (دیورتیک)
استفاده همزمان این داروها، سطح پتاسیم بدن شما را کاهش می‌دهند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- بومتانید
- فوروزمید
۸. داروهای صرع
استفاده همزمان داروی صرع و دگزامتازون، می‌تواند باعث کاهش سطح دگزامتازون در خون شود. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- فنوباربیتال
- کاربامازپین
۹. داروهای قلبی
دیگوکسین، برای درمان مشکلات ریتم قلب یا نارسایی قلبی استفاده می‌شود. مصرف همزمان با دگزامتازون، می‌تواند خطر نامنظم شدن ضربان قلب ناشی از سطوح پایین پتاسیم را افزایش دهد.
۱۰. هورمون‌ها
مصرف هورمون‌های خاص با دگزامتازون می‌تواند باعث کاهش سطح این هورمون‌ها در بدن شما شود. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- استروژن‌ها
- داروهای ضدبارداری خوراکی
۱۱. داروهای HIV
مصرف برخی داروها برای درمان HIV با دگزامتازون، می‌تواند سطح این داروها را در بدن شما کاهش دهد. این بدان معناست که آنها ممکن است به خوبی کار نکنند، و بدن شما ممکن است پاسخ به داروهای HIV را متوقف کند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- آتازاناویر
- داروناویر
۱۲. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی با دگزامتازون، خطر ناراحتی معده را افزایش می‌دهد. نمونه‌هایی از NSAIDها عبارتند از:
- آسپرین: استفاده همزمان، باعث کاهش سطح آسپرین می شود. در نتیجه اثر آسپرین کم شده و خطر حمله قلبی افزایش می یابد. استفاده همزمان، همچنین ممکن است خطر خونریزی ناشی از زخم معده افزایش پیدا کند.
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
۱۳. داروهای سل
استفاده همزمان این داروها، می تواند سطح دگزامتازون را در خون شما کاهش دهند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- ریفامپین
- ایزونیازید
دگزامتازون حداقل با ۱۱۸ داروی مختلف تداخل جدی دارد. این دارو همچنین حداقل با ۲۹۸ داروی دیگر تداخل متوسط دارد و با حداقل ۱۳۶ داروی مختلف تداخل خفیفی دارد.
این اطلاعات شامل همه تداخلات دارویی احتمالی یا عوارض جانبی نیست. بنابراین قبل از استفاده از دگزامتازون، لیستی از تمام داروهای خود را با خود داشته‌باشید و این اطلاعات را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. برای مشاوره پزشکی بیشتر، یا در صورت داشتن سوالات، نگرانی‌ها یا اطلاعات بیشتر در مورد این دارو، با پزشک یا داروساز مشورت‌کنید.
اطلاعات دارویی دگزا
در ادامه اطلاعات دارویی دگزا را برای شما آورده‌ایم. با ما همراه باشید.
| شکل دارویی | عوارض | تداخلات دارویی |
|---|---|---|
| آمپول دگزامتازون ۴mg/mL | واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش یا کهیر، تورم صورت، لب‌ها یا زبان | داروهای ضدقارچی مثل کتوکونازول و آمفوتریسین بی |
| آمپول دگزامتازون ۱۰mg/mL | قرمزی، تاول، پوسته‌پوسته یا شل‌شدن پوست، به‌خصوص داخل دهان | تالیدومید |
| لکسیر / محلول خوراکی دگزامتازون ۰.۵mg/۵mL | درد، قرمزی یا سوزش در محل تزریق | آنتی‌بیوتیک‌ها مثل اریترومایسین |
| کنسانتره خوراکی دگزامتازون (اینتنسول) ۱mg/۱mL | درد در لگن، کمر، دنده‌ها، بازوها، شانه‌ها یا پاها | آپیکسابان |
| پاکت پودر برای محلول خوراکی دگزامتازون ۵۰mg | افسردگی روانی، نوسانات خلقی، احساسات اشتباه در مورد خود یا بدرفتاری | ریواروکسابان |
| قطره استریل چشم و گوش قطره چشم دگزامتازون | علائم عفونت، و زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند | داروهای قلبی مثل دیگوکسین |
| قطره گوش دگزامتازون ۰.۱% | مدفوع سیاه یا قیری | داروهای کلسترول |
| قرص دگزامتازون ۰.۵mg | تغییر در میزان ادرار | داروهای سندرم کوشینگ |
| قرص دگزامتازون ۰.۷۵mg | گیجی، هیجان، بیقراری، احساس کاذب خوب بودن | داروهای دیابت مثل متفورمین و انسولین |
| قرص دگزامتازون ۱mg | تب، گلودرد، عطسه، سرفه یا سایر | داروهای ادرارآور مثل بومتامید |
| قرص دگزامتازون ۱.۵mg | توهم | داروهای صرع |
| قرص دگزامتازون ۲mg | —– | هورمون‌ها مثل استروژن |
| قرص دگزامتازون ۴mg | —– | داروهای HIV مثل آتازاناویر |
| قرص دگزامتازون ۶mg | —– | داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوبروفن |
دگزامتازون و اطلاعات دارویی آن
علائم اوردوز دگزا
انتظار نمی‌رود که مصرف بیش‌از‌حد دگزامتازون، تهدید جانی داشته‌باشد. اما اگر در اثر استفاده زیاد از دگزامتازون، اوردوز کردید و علائمی مانند غش، تشنج، مشکل در تنفس و یا عدم هوشیاری داشتید، باید سریعا به اورژنس مراجعه کنید.
نحوه نگهداری از دارو
دگزا باید در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. این دارو را در حمام یا محیط‌های مرطوب نگهداری نکنید. همه داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. هنگامی‌که این محصول منقضی‌شده یا دیگر نیازی به آن نیست ، آن را به‌درستی دور بیندازید. اگر می‌خواهید دارو را دور بریزید، آن را در توالت یا آبکش نریزید.