تبخال تناسلی، یک عفونت شایع مقاربتی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. تماس جنسی اولین راه انتقال این ویروس از فرد آلوده به فردی دیگر است.
پس از عفونت اولیه، ویروس در بدن شما پنهان می‌ماند و ممکن است چندین بار در سال فعال شود. این بیماری می‌تواند منجر به درد، خارش و زخم در ناحیه تناسلی شود.
گاهی برخی از افراد هیچ علائمی از این بیماری ندارند. در صورت ابتلا به عفونت، حتی اگر زخمی قابل مشاهده نباشد، قابلیت انتقال به دیگران وجود خواهد داشت.
هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد؛ اما، مصرف برخی از داروها می‌تواند منجر به کاهش علائم شود و خطر انتقال به دیگران را کاهش دهد.
استفاده از کاندوم نیز از گسترش عفونت تبخال تناسلی نیز جلوگیری می‌کند. به یاد داشته باشید که این بیماری را با زگیل تناسلی اشتباه نگیرید.
تبخال تناسلی چه علائمی دارد؟
اکثر افراد مبتلا به HSV به دلیل عدم وجود یا خفیف بودن علائم، نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند. در صورت وجود علائم، ممکن است بیمار ۲ تا ۱۲ روز بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس علائم را شاهد باشد که این نشانه‌ها به شرح زیر است:
احساس درد یا خارش
ممکن است تا زمانی که عفونت برطرف نشود، در ناحیه تناسلی احساس درد و حساسیت داشته باشید.
برجستگی یا تاول‌های کوچک سفید و قرمز
چنین موردی ممکن است از چند روز تا چند هفته پس از عفونت ایجاد شود.
زخم
زخم هنگام تاول زدن، ترشح یا خونریزی ایجاد می‌شود. گاهی بیمار هنگام ادرار کردن احساس درد دارد.
گال
در این حالت پوست زخم و پوسته‌پوسته می‌شود. در طی شیوع ابتدایی این بیماری، امکان ایجاد علائم مشابه با آنفولانزا مانند تورم غدد لنفاوی در کشاله ران، سردرد، درد عضلانی و تب وجود دارد.
تغییراتی در محل ایجاد علائم
زخم در قسمتی ایجاد می‌شود که عفونت وارد بدن شده است. اگر زخم را لمس کنید و در قسمت دیگری از بدن به‌طور مثال به چشم بزنید، منجر به گسترش عفونت خواهد شد.
آقایان و خانم‌ها در چنین قسمت‌هایی ممکن است به دلیل تبخال تناسلی دچار زخم شوند:
- باسن و ران
- مقعد
- مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار از مثانه به بیرون تخلیه می‌شود)
- دهان
امکان ایجاد زخم در خانم‌ها، در چنین قسمت‌هایی وجود دارد:
- واژن
- اندام تناسلی خارجی
- دهانه رحم
در آقایان نیز امکان ایجاد زخم در این قسمت‌ها وجود دارد:
- آلت تناسلی
- کیسه بیضه
تبخال تناسلی در هر فردی به شکل متفاوت ایجاد می‌شود. علائم ناشی از این بیماری ممکن است مدتی وجود داشته باشند و در برخی مواقع برطرف شود. برخی طی سال در قسمت‌های مختلفی از بدن دچار علائم می‌شوند.
گاهی بیماران در طول عود این بیماری یا کمی قبل از ایجاد زخم‌ها چنین علائمی را شاهد هستند:
- سوزش، سوزن سوزن شدن و خارش در قسمتی که عفونت برای اولین بار وارد بدن شده است؛
- احساس درد در ناحیه کمر، باسن و پاها وجود دارد.
به‌طور کلی عود بیماری از شیوع اولیه درد کمتری دارد و زخم‌ها سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند.
اگر با توجه به علائمی که برای شما ذکر کردیم، مشکوک به تبخال تناسلی یا هرگونه عفونت مقاربتی هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
علت ایجاد تبخال تناسلی چیست؟
دو نوع عفونت ویروس هرپس سیمپلکس می‌تواند منجر به تبخال تناسلی شود:
HSV-1
در این نوع، بیمار دچار زخم سرد یا تبخال در اطراف دهان می‌شود. HSV 1 در اغلب مواقع از طریق تماس پوست با پوست انتقال می‌شود.
با این حال در حین رابطه جنسی دهانی، امکان انتقال به ناحیه تناسلی وجود دارد. عود این بیماری بسیار کمتر از عفونت HSV-2 است.
HSV-2
نوع دوم منجر به تبخال تناسلی در بیمار می‌شود و از طریق تماس جنسی و تماس پوست با پوست منتقل خواهد شد. HSV-2 بسیار رایج و مسری است، چه زخم به‌صورت باز و چه به صورت بسته باشد.
از آنجا که ویروس در خارج از بدن به سرعت از بین می‌رود، غیر ممکن است از طریق تماس با توالت، حوله یا سایر اشیا مورد استفاده فرد آلوده انتقال پیدا کند.
تبخال تناسلی دهانه رحم
تبخال شبیه به تاول یا تبخال است. امکان ایجاد این عارضه در خانم‌ها در داخل واژن، رحم یا روی پوست خارج از واژن وجود دارد. گاهی دهانه رحم را نیز درگیر می‌کند.
اگر تاول‌ها یا زخم‌ها عفونی شوند، منجر به التهاب دهانه رحم می‌شود و باعث ایجاد علائمی مانند درد در حین رابطه جنسی، ترشحات غیر طبیعی واژن یا خونریزی غیر طبیعی خواهد شد.
از علائم این عارضه می‌توان به تاول‌های ریز پر از مایع روی فرج و دهانه واژن اشاره کرد. در این مواقع تاول‌ها پاره شده و در نهایت منجر به زخم‌های دردناک می‌شود. در اکثر خانم‌ها، التهاب دهانه رحم رخ می‌دهد.
عوامل خطر در ایجاد تبخال تناسلی
خطر ابتلا به تبخال تناسلی در چنین مواقعی افزایش پیدا می‌کند:
جنسیت
خانم‌ها بیشتر از آقایان دچار تبخال تناسلی می‌شوند. این ویروس به راحتی از مردان به زنان از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود.
داشتن شریک جنسی متعدد
افرادی که شریک جنسی متعدد دارند، در هر رابطه، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
تبخال تناسلی چه عوارضی دارد؟
عوارض مرتبط با تبخال تناسلی شامل موارد زیر است:
سایر عفونت‌های مقاربتی
خطر ابتلا به زخم‌های تناسلی، احتمال انتقال یا ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی از جمله ایدز را افزایش می‌دهد.
عفونت نوزادان
امکان آلوده شدن نوزادانی که از مادران آلوده به این بیماری متولد می‌شوند، وجود دارد. چنین مشکلی می‌تواند منجر به آسیب مغزی، کوری یا مرگ نوزادان تازه متولد شده شود. به این مادران زایمان طبیعی پیشنهاد نمی‌شود.
مشکلات مثانه
در برخی موارد زخم‌های ناشی از تبخال تناسلی می‌تواند منجر به التهاب در اطراف مجرای ادرار شود. در صورت ایجاد تورم در مجرای ادرار ممکن است چند روز بسته شود و برای تخلیه نیاز به قرار دادن کاتتر باشد.
مننژیت
در موارد نادر، عفونت HSV منجر به التهاب غشا و مایع مغزی نخاعی و نخاع (مننژیت) می‌شود.
التهاب رکتوم (پروکتیت)
گاهی ممکن است تبخال تناسلی منجر به التهاب پوشش داخلی راست روده شود.
تبخال تناسلی چگونه منتقل می‌شود
این عارضه به‌راحتی از تماس پوست به پوست با فردی که این ویروس را دارد، منتقل خواهد شد. با داشتن رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فردی که مبتلا به عفونت است، تبخال تناسلی منتقل می‌شود.
حتی اگر رابطه کاملی نیز نداشته باشید، امکان انتقال از تماس پوست به پوست وجود دارد.
آیا راهی برای جلوگیری وجود دارد؟
جهت پیشگیری از تبخال تناسلی، نکاتی همانند جلوگیری از عفونت‌های قابل انتقال از راه جنسی توصیه می‌شود. در حقیقت باید اطمینان حاصل کنید که شریک جنسی شما هیچ عفونتی نداشته باشد.
همچنین باید هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. در صورت شیوع تبخال در ناحیه تناسلی از رابطه جنسی خودداری کنید.
اقدامات احتیاطی در دوران بارداری
اگر باردار هستید و می‌دانید که تبخال تناسلی دارید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است به توصیه پزشک لازم باشد که داروهای ضد ویروس تبخال را در اواخر بارداری شروع کنید تا از شیوع آن هنگام زایمان جلوگیری شود.
در صورتی که مادر شیوع بالایی هنگام زایمان داشته باشد، پزشک برای جلوگیری از خطر انتقال به نوزاد، انجام زایمان سزارین را به مادر پیشنهاد خواهد کرد.
تبخال تناسلی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولا با توجه به معاینات فیزیکی و بررسی نتیجه برخی از آزمایشات، تبخال تناسلی را تشخیص خواهد داد. این آزمایشات به شرح زیر است:
کشت ویروس
در این آزمایش از زخم و بافت نمونه‌برداری می‌شود تا جهت بررسی به آزمایشگاه فرستاده شود.
آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز
در این آزمایش، DNA نمونه خون، مایع زخم یا نخاع مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس DNA را جهت تعیین وجود HSV و تعیین نوع این ویروس مورد بررسی قرار می‌دهند.
آزمایش خون
در این آزمایش نمونه‌ای از خون شما جهت بررسی آنتی‌بادی‌های HSV گرفته می‌شود و به تشخیص عفونت تبخال تناسلی کمک می‌کند.
تبخال تناسلی در کشاله ران
برخی از عفونت‌های مقاربتی (STI) باعث ایجاد تورم غدد لنفاوی و ایجاد توده‌هایی در کشاله ران می‌شود. یکی از موارد احتمالی که نیاز به بررسی دارد، تبخال تناسلی است.
تبخال تناسلی چگونه درمان می‌شود؟
هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد، استفاده روزانه از داروهای ضد ویروسی می‌تواند از شیوع بیماری جلوگیری کند و احتمال سرایت آن را به دیگران کاهش دهد.. تنها جهت کنترل این بیماری ممکن است پزشک داروهایی را برای بیمار تجویز کند:
- کمک به بهبود زخم‌ها در شیوع اولیه
- کاهش شدت و مدت علائم هنگام شیوع مکرر
- کاهش دفعات عود بیماری
- به حداقل رساندن شانس انتقال تبخال تناسلی
داروهای ضد ویروسی که ممکن است برای بیماران تجویز شود به شرح زیر است:
- آسیکلوویر
- والاسیکلوویر
راهکارهای خانگی:
- هنگام استحمام یا دوش گرفتن با آب گرم از شوینده‌های ملایم استفاده کنید.
- محل آلوده شده را همیشه تمیز و خشک نگه دارید.
- از لباس‌های نخی گشاد در منزل استفاده کنید.
- از قرار گرفتن در معرض گرما یا آفتاب مستقیم خودداری کنید.
- به‌طور مکرر استحمام کنید.
- از صابون‌های معطر یا دوش واژینال خودداری کنید.
انتقال تبخال تناسلی از زن به مرد
خوب است بدانید که عفونت HSV-2 در بین خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است. چنین آماری به این دلیل است که امکان انتقال عفونت تناسلی از مردان به خانم‌ها راحت‌تر از خانم‌ها به آقایان است.
در واقع در طول رابطه جنسی آقایان راحت‌تر به شریک جنسی خود یعنی خانم‌ها منتقل می‌کنند.
چگونه تبخال تناسلی را از بدن خود خارج کنیم
هیچ درمانی و راهکاری برای خارج کردن این عارضه از بدن وجود ندارد. با این حال مصرف روزانه داروهای ضد ویروسی از شیوع بیماری جلوگیری می‌کند یا احتمال آن را کاهش می‌دهد.
آیا تبخال تناسلی درد دارد
همانطور که گفتیم این عارضه باعث ایجاد تاول‌ها و زخم‌های دردناک در ناحیه تناسلی و اطراف آن می‌شود. در واقع علاوه بر سوزش، برخی احساس درد نیز دارند.
تبخال تناسلی در کودکان
امکان ایجاد این عارضه در کودکان وجود دارد؛ اما بسیار کمتر از بزرگسالان است. در صورت مشاهده کودک مبتلا به زخم تناسلی باید احتمال هرپس سیمپلکس در نظر گرفته شود.
چگونه می‌توان خطر ابتلا به تبخال تناسلی را کاهش داد
توصیه می‌شود در هر بار داشتن رابطه جنسی از کاندوم لاتکس استفاده کنید. همچنین در صورت داشتن تاول یا زخم در نواحی ذکر شده باید از هر نوع رابطه جنسی دهانی، واژینال و مقعدی خودداری کنید.
این نکته را در نظر داشته باشید که استفاده از کاندوم فقط آن ناحیه را پوشش داده و از آن قسمت محافظت می‌کند. مطمئن‌ترین راه، خودداری از رابطه جنسی با افراد مبتلا به تبخال تناسلی است.
کلام آخر
همیشه باید رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید، به‌طور مثال هنگام رابطه باید از کاندوم استفاده کنید. استفاده از کاندوم به جلوگیری از ابتلا به هر گونه بیماری مقاربتی مانند تبخال تناسلی کمک می‌کند.
در حال حاضر هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد. خوشبختانه این بیماری با مصرف دارو و دقت به برخی از نکات کنترل می‌شود. معمولا تبخال تناسلی به‌صورت خاموش در بدن باقی می‌ماند تا زمانی که عاملی منجر به شیوع بیماری شود.
شیوع این بیماری ممکن است زمانی رخ دهد که دچار استرس، بیماری یا خستگی می‌شوید. به‌طور کلی پزشک یک برنامه درمانی برای شما در نظر می‌گیرد که بتوانید این بیماری را تا حدی کنترل کنید.