فیبروم رحم چیست؟
اما بیماری فیبروم رحم چیست! لیومیوم یا همان فیبروم رحم بافتی است که از ماهیچه و بافت همبند دیواره رحم تشکیل شده‌است. این رشد بافتی معمولا سرطانی (بدخیم) نیستند. رحم بخش اصلی دستگاه تناسلی زنان و یک اندام گلابی‌شکل وارونه در لگن شماست. اندازه طبیعی رحم شبیه به لیمو است که محل رشد و نمو نوزاد در دوران بارداری است.
فیبروم‌ها می‌توانند به صورت یک گره منفرد یا به شکل یک خوشه رشد کنند. اندازه خوشه‌های فیبروم می‌تواند از ۱ میلی‌متر تا بیش از ۲۰ سانتی‌متر قطر یا حتی بزرگتر باشد، حتی اندازه بعضی از آنها می‌تواند به اندازه یک هندوانه باشد. این توده‌ها می‌توانند در داخل دیواره رحم، داخل حفره اصلی اندام یا حتی در سطح بیرونی ایجاد شوند. فیبروم‌ها می‌توانند از نظر اندازه، تعداد و مکان در داخل و روی رحم شما متفاوت باشند.
شما ممکن است علائم مختلفی را با فیبروم رحم تجربه کنید و اینها ممکن است همان علائمی نباشند که زن دیگری که فیبروم دارد تجربه‌کند. به دلیل منحصر به فرد بودن فیبروم‌ها، برنامه درمانی شما به علائم شما بستگی دارد. به خاطر داشته‌باشید که فیبروم رحم با پولیپ رحمی فرق دارد.
لیومیوم یا همان فیبروم رحم بافتی است که از ماهیچه و بافت همبند دیواره رحم تشکیل شده‌است و معمولا سرطانی نیستند. فیبروم‌ها از نظر اندازه، تعداد و مکان در داخل و روی رحم شما متفاوت هستند.
عکس فیبروم رحم چه شکلی است؟
برای اینکه بهتر فیبروم رحمی را بشناسید، تصویر آن را در ادامه آورده‌ایم. البته که فیبروم رحمی را هیچ وقت با چشم نمی‌بینید، مگر اینکه آن را از داخل رحم خارج کنند و در مقابل شما بگذارند. البته که می‌توان آن را در تصاویر سونوگرافی هم دید.
علائم فیبروم رحم چیست؟
علائم شما به تعداد تومورهایی که دارید و همچنین محل و اندازه آنها بستگی دارد. به عنوان مثال، فیبروم‌های رحمی زیر مخاطی ممکن است باعث خونریزی شدید قاعدگی و مشکل در بارداری شوند.
اگر تومور شما بسیار کوچک است یا در حال یائسگی هستید، ممکن است علائمی نداشته‌باشید. فیبروم رحم ممکن است در طول یائسگی و بعد از آن کوچک شود. این به این دلیل است که زنان یائسه با کاهش سطح استروژن و پروژسترون (هورمون‌هایی که رشد فیبروم را تحریک می‌کنند) مواجه می‌شوند. علایم فیبروم رحم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی شدید پریود یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی که شامل لخته‌شدن خون هم می‌شود.
- درد در لگن یا کمر
- درد زیر شکم
- قاعدگی دردناک
- تکرر ادرار
- درد هنگام رابطه جنسی
- پریودی‌هایی که بیشتر از حد معمول طول می‌کشند
- احساس فشار یا پری در زیر شکم شما
- تورم یا بزرگ‌شدن شکم
- احساس ناراحتی در رکتوم (راست روده).
علائم فیبروم رحم بدخیم چیست؟ (علائم فیبروم سرطانی)
فیبروم‌ها یا لیومیوم یا میوم تومورهای خوش‌خیمی هستند که در بافت عضلانی رحم رشد می‌کنند. این تومورها تقریبا ۱۰۰٪ مواقع خوش‌خیم هستند و سرطانی نمی‌شوند. بنابراین علامت‌هایی که ایجاد می‌کنند مشابه علامت‌هایی است که در بالاتر به آنها اشاره کردیم. بنابراین فیبروم بدخیم نداریم و علائم فیبروم‌هایی که بزرگتر هستند تنها می‌تواند شدیدتر باشد.
با دیدن علائم فیبروم رحم و تخمدان چه زمانی و به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
در صورت داشتن هر یک از علایم فیبروم رحم زیر باید به یک متخصص زنان مراجعه کنید:
- درد مزمن لگن
- مشکل در تخلیه مثانه
- ناتوانی در کنترل جریان ادرار
- پریودهای بسیار سنگین و دردناک
- وجود توده در شکم شما.
علت ایجاد فیبروم رحم چیست؟ (علت فیبروم رحم)
در کنار این مسئله که فیبروم رحم چیست و چه علائمی دارد، بهتر است بدانیم که علت به وجود آمدن فیبروم رحم چیست! دلیل اصلی به‌وجود‌آمدن فیبروم رحمی نامشخص است، با‌این‌حال محققان معتقدند که رشد این توده‌ها با سطح استروژن فرد مرتبط است. در طول سال‌های باروری، سطح استروژن و پروژسترون فرد بالاتر است. هنگامی‌که سطح استروژن بالا باشد، به خصوص در دوران بارداری، فیبروم‌ها متورم می‌شوند. عکس این قضیه نیز کاملا صادق است. یعنی سطوح پایین استروژن با کوچک‌شدن میوم‌ها مرتبط است. این اتفاق ممکن است در طول دوره یائسگی رخ دهد. علاوه‌بر یائسگی، مصرف برخی از داروها مانند آگونیست‌ها یا آنتاگونیست‌های آزادکننده گنادوتروپین نیز می‌توانند باعث کوچک‌شدن این توده‌ها شوند. به طور کلی موارد زیر نیز می‌توانند در بروز فیبروم‌ها موثر باشند. اکنون می‌دانید که به طور کلی علت به وجود آمدن فیبروم رحم چیست!
۱. ژنتیک و تاثیر آن بر روی به وجود آمدن فیبروم رحم
ژنتیک همیشه یکی از عوامل اصلی بروز هر بیماری در هر فردی بوده‌است. این جمله به این معناست که اگر یکی از نزدیکان مثل مادر یا خواهر شما به این بیماری مبتلا بوده‌اند، ممکن است شما نیز به این بیماری مبتلا شوید. در واقع فیبروم‌ها حاوی اطلاعات ژنی هستند که با سلول‌های عضلانی معمولی رحم متفاوت است. یعنی اینکه اگر شما مستعد این بیماری باشید، ممکن است سلول‌های عضلات رحم شما تغییر محتوای ژنی دهند.
۲. عوامل رشد و فیبروم
ممکن است برخی از موادی که به بدن در حفظ بافت‌ها کمک می‌کنند مانند فاکتور رشد شبه انسولین، در بروز این بیماری تاثیرگذار باشند.
۳. ماتریکس خارج سلولی (ECM)
ماتریکس خارج سلولی ماده‌ای است که باعث می‌شود سلول‌ها مانند ملات بین آجرها به هم بچسبند. تحقیقات نشان می‌دهد مقدار این ماده در فیبروم‌ها بیشتر از حد معمول است. ECM همچنین فاکتورهای رشد را ذخیره می‌کند و باعث تغییرات بیولوژیکی در خود سلول‌ها می‌شود.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به فیبروم هستند؟
چندین عامل خطر وجود دارد که می‌توانند در شانس شما برای ایجاد فیبروم رحم نقش داشته‌باشند. اگرچه همه زنان در سنین باروری ممکن است به فیبروم مبتلا شوند، زنان سیاه‌پوست بیشتر از زنان سایر گروه‌های نژادی به فیبروم مبتلا می‌شوند. علاوه‌بر این، زنان سیاه‌پوست در سنین پایین‌تر فیبروم رحمی دارند و همچنین فیبروم این افراد بیشتر، بزرگتر و همراه با علائم شدیدتر است. سایر عوامل به شرح زیر هستند:
- اضافه وزن و چاقی
- باردار نشدن (افرادی که فرزندان بیشتری به دنیا می‌آورند کمتر در معرض فیبروم رحمی هستند)
- شروع زودرس قاعدگی (پریود‌شدن در سنین پایین)
- یائسگی دیررس
- سابقه خانوادگی
- کمبود ویتامین D
- مصرف زیاد گوشت قرمز
- کمبود سبزیجات سبز، میوه و لبنیات
- مصرف الکل و آبجو
- نژاد.
فیبروم چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص صحیح فیبروم رحم توسط متخصص زنان صورت می‌گیرد. معاینه لگن اصلی‌ترین آزمایشی است که می‌تواند میوم را تشخیص دهد. در این آزمایش وضعیت، اندازه و شکل رحم مورد بررسی قرار می‌گیرد. علاوه‌بر این آزمایش ممکن است به آزمایش‌های زیر برای تشخیص نهایی نیاز داشته‌باشید.
۱. سونوگرافی (عکس فیبروم رحم در سونوگرافی)
سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از رحم شما بر روی صفحه نمایش استفاده می‌کند. این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا ساختارهای داخلی و فیبروم‌های موجود را ببیند. سونوگرافی ترانس‌واژینال، که در آن گره اولتراسوند وارد واژن می‌شود، ممکن است تصاویر واضح‌تری ارائه دهد. در تصویر زیر می‌توانید عکس فیبروم رحم در سونوگرافی را ببینید.
۲. ام آر آی لگن
این آزمایش تصویربرداری عمیق تصاویری از رحم، تخمدان‌ها و سایر اندام‌های لگنی شما تولید می‌کند.
۳. هیستروسکوپی
در طول هیستروسکوپی، پزشک از یک دستگاه کوچک با دوربینی که به انتهای آن متصل است برای بررسی داخل رحم استفاده می‌کند. آنها دستگاه را از طریق واژن و از طریق دهانه رحم، وارد رحم می‌کنند. در صورت لزوم، آنها همچنین ممکن است یک نمونه بافت، به نام بیوپسی، برای جستجوی سلول‌های سرطانی بگیرند.
۴. لاپاراسکوپی
در روش لاپاراسکوپی پزشک یک لوله کوچک و روشن را در یک برش کوچک در شکم قرار می‌دهد تا قسمت بیرونی رحم و ساختارهای اطراف آن را بررسی کند. در صورت لزوم، ممکن است بیوپسی نیز انجام گیرد.
۵. هیستروسونوگرافی
هیستروسونوگرافی که سونوگرافی انفوزیون نمکی نیز نامیده می‌شود، از آب نمک استریل (سالین) برای گسترش حفره رحم استفاده می‌کند تا گرفتن تصاویر از فیبروم‌های زیر مخاطی و پوشش داخلی آسان‌تر شود. این روش در زنانی که قصد بارداری دارند یا خونریزی شدید قاعدگی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۶. هیستروسالپنگوگرافی
هیستروسالپنگوگرافی از یک رنگ برای برجسته‌کردن حفره رحم و لوله‌های فالوپ در تصاویر اشعه ایکس استفاده می‌کند. اگر ناباروری نگران‌کننده باشد، ممکن است پزشک این روش را توصیه کند. این آزمایش می‌تواند به پزشک شما کمک‌کند تا تشخیص دهد که آیا لوله‌های فالوپ شما باز هستند یا مسدود شده‌اند و می‌تواند برخی از فیبروم‌های زیر مخاطی را نشان دهد.
درمان فیبروم رحم چیست؟ (فیبروم رحم چگونه از بین میرود)
بیشتر فیبروم‌ها به قدری کوچک هستند که نیازی به درمان ندارند و با گذشت زمان از بین می‌روند. با‌این‌حال پزشکان در ابتدا درمان‌های خانگی و داروها را توصیه می‌کنند. اما اگر فیبروم شما به قدری بزرگ باشد که زندگی‌تان را مختل کرده باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته‌باشید.
۱. دارو و قرص برای فیبروم رحم
برخی از داروهای کنترل‌کننده سطح هورمون می‌توانند باعث کوچک‌شدن میوم‌ها شوند. برای مثال آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) مانند لوپرولید (لوپرون)، باعث کاهش سطح استروژن و پروژسترون شما می‌شود. این داروها در نهایت قاعدگی را متوقف می‌کنند و فیبروم‌ها را کوچک می‌کنند.
همچنین آنتاگونیست‌های GnRH به کوچک‌شدن فیبروم‌ها کمک می‌کنند. این داروها با متوقف‌کردن بدن شما از تولید هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین‌کننده (LH) کار می‌کنند. گانیرلیکس استات و ستررولیکس استات نمونه‌ای از این داروها هستند. برخی از داروهای دیگر می‌توانند به کنترل خونریزی و درد در دوران قاعدگی کمک‌کنند، اما نمی‌توانند فیبروم رحم را کوچک کنند یا از بین ببرند. برای کاهش علائم می‌توانید از داروهای زیر استفاده کنید:
- استفاده از دستگاه داخل رحمی که هورمون پروژسترون را آزاد می‌کند
- مسکن‌های ضدالتهابی بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن
- قرص‌های ضد بارداری.
- ویتاگنوس
۲. درمان فیبروم رحم با روش های غیرتهاجمی یا کم تهاجمی
یک روش جراحی جدید و کاملا غیر تهاجمی، جراحی اولتراسوند اجباری (FUS) است. در این جراحی شما در داخل یک دستگاه MRI مخصوص دراز می‌کشید که به پزشکان اجازه می‌دهد تا تصویری از داخل رحم شما داشته‌باشند. امواج صوتی پرانرژی و فرکانس بالا به سمت فیبروم‌ها هدایت می‌شوند تا آنها را از بین ببرند.
برخی روش‌های دیگر بر ذوب یا انجماد فیبروم‌ها متمرکز هستند. برای مثال روش‌های میولیز با استفاده از منابع گرمایی مانند جریان الکتریکی یا لیزر، فیبروم‌ها را کوچک می‌کنند. در حالی‌که کرایومیولیز فیبروم‌ها را منجمد می‌کنند. فرسایش آندومتر شامل قراردادن یک ابزار ویژه در رحم شما برای از بین‌بردن پوشش رحم با استفاده از گرما، جریان الکتریکی، آب گرم یا سرمای شدید است.
یکی دیگر از گزینه‌های غیرجراحی آمبولیزاسیون شریان رحمی است. در این روش ذرات ریز به داخل رحم تزریق می‌شود تا جریان خون فیبروم‌ها قطع شود.
۳. درمان قطعی فیبروم چیست؟ (عمل جراحی فیبروم رحم یا عمل فیبروم رحم چیست)
اگر درمان‌های گیاهی و روش‌های غیرتهاجمی نتوانند میوم شما را درمان کنند، ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته‌باشید. جراحی برای برداشتن توده‌های بسیار بزرگ یا متعدد انجام می‌شود. عمل جراحی با عنوان میومکتومی شناخته می‌شود. میومکتومی شکمی شامل ایجاد یک برش بزرگ در شکم برای دسترسی به رحم و برداشتن فیبروم است. این جراحی را می‌توان به روش لاپاراسکوپی نیز انجام داد و با استفاده از چند برش کوچک که ابزار جراحی و دوربین در آن قرار می‌گیرد، انجام می‌شود. فیبروم‌ها ممکن است پس از جراحی دوباره رشد‌کنند.
اگر وضعیت شما بدتر شود، یا اگر هیچ درمان دیگری موثر نباشد، پزشک ممکن است هیسترکتومی را انجام دهد. در این جراحی رحم به طور کامل خارج می‌شود. هیسترکتومی تنها راه راحل دائمی برای درمان فیبروم رحم است. با‌این‌حال، این بدان معنی است که شما در آینده نمی‌توانید بچه‌دار شوید.
هیسترکتومی اغلب اوقات برای سرطان رحم توصیه می‌شود، اما برای درمان فیبروم نیز قابل استفاده است. سارکوم رحم و سرطان آندومتر نمونه‌هایی از سرطان رحم هستند که با هیسترکتومی درمان می‌شوند.
عمل فیبروم رحم با لیزر
جراحی فیبروم رحمی با کمک لیزر یکی از روش‌های کم‌تهاجم جراحی است که در آن با کمک یکی از روش‌های تصویربرداری، توسط لیزر فیبروم برداشته‌می‌شود. با استفاده از این روش می‌توان به سادگی از شر فیبروم‌های کوچک خلاص شد. دیدن فیلم عمل فیبروم رحم با لیزر و فیلم عمل لاپاراسکوپی فیبروم رحم می‌تواند به شما اطلاعات خوبی بدهد.
مراقبت بعد از عمل فیبروم رحم
مراقبت‌های بعد از عمل فیبروم رحم بستگی به شدت جراحی و بزرگی توده‌ی خارج‌شده دارد. اگر جراحی شما با لیزر بوده‌باشد، نیازی به مراقبت خاصی نیست. حتی نیازی نیست که در بیماستان برای روز‌های طولانی بستری شوید. اما در جراحی‌های بزرگتر، مثلا در مواردی که هیسترکتومی اتفاق افتاده‌است، نیاز به استراحت بیشتر است. همچنین تا مدتی از بلندکردن بارهای سنگین باید خودداری کنید.
تیم درمانی فیبروم رحمی متشکل از چه دکترهایی است؟
توجه داشته‌باشید که درمان فیبروم رحمی نیازمند تشخیص صحیح است. در صورتیکه علائم فیبروم رحمی را در خود مشاهده کردید می‌توانید به ماما و یا متخصص زنان مراجعه کنید. با اینکار می‌توانید برای بررسی‌های بیشتر اقدامات لازم را انجام دهید. ماما در صورت مشاهده‌ی علائم فیبروم شما را به دکتر زنان ارجاع می‌دهد. متخصص زنان هم می‌تواند بعد از اقدامات تشخیصی، برای درمان فیبروم بهترین تصمیم را بگیرد. بنابراین ماما و متخصص زنان، متخصص‌هایی هستند که شما به آنها مراجعه می‌کنید.