برای اینکه از سطح و عملکرد کلسیم در بدن اطلاعات دقیقی به دست آید، آزمایش PTH در کنار آزمایش کلسیم تجویز خواهد شد. اگر نتایج این دو آزمایش در محدوده نرمال قرار گرفته باشند، مشکلی در سطح کلسیم بدن وجود نخواهد داشت. آزمایش PTH با هدف تشخیص علت بالا و یا پایین بودن سطح کلسیم در بدن تجویز می‌شود. در ادامه با جزئیات این آزمایش و علت تاثیر آن بر کلسیم آشنا می‌شوید.
PTH در آزمایش خون چیست؟
آزمایش PTH، میزان هورمون پاراتیروئید (PTH) در خون را اندازه‌گیری می‌کند. PTH، همچنین به عنوان پاراتورمون شناخته شده و توسط غدد پاراتیروئید ساخته می‌شود. غدد پاراتیروئید چهار غده به اندازه نخود در گردن شما هستند. PTH سطح کلسیم در خون را کنترل می‌کند. کلسیم ماده معدنی است که استخوان‌ها و دندان‌های شما را سالم و محکم نگه می‌دارد. همچنین وجود آن برای عملکرد صحیح اعصاب، عضلات و قلب ضروری است.
اگر سطح کلسیم خون خیلی کم باشد، غدد پاراتیروئید PTH را در خون آزاد می‌کنند. این امر باعث افزایش سطح کلسیم می‌شود. اگر سطح کلسیم خون بیش از حد بالا باشد، این غدد تولید PTH را متوقف می‌کنند. پزشکان این آزمایش را تجویز می کنند تا تشخیص دهند که علت نرمال نبودن سطح کلسیم، پاراتیروئیدی است و یا غیر پاراتیروئیدی.
اگر نتایج در آزمایش کلسیم طبیعی نباشد یا با علائم بالا و پایین بودن کلسیم مواجه شده باشید، آزمایش PTH برای شما تجویز خواهد شد.
علائم کلسیم بالا:
- استخوان‌ها به راحتی می‌شکنند.
- تکرر ادرار
- افزایش تشنگی
- تهوع و استفراغ
- خستگی
- سنگ کلیه
علائم کلسیم پایین
- سوزن سوزن شدن در انگشتان دست و پا
- گرفتگی عضلات
- ضربان قلب نامنظم
تفسیر آزمایش PTH
پزشک نتایج کلسیم و PTH را با هم ارزیابی می کند تا مشخص کند که آیا سطح آنها مناسب است یا نه؟ اگر سطح PTH و کلسیم طبیعی باشد احتمالاً سیستم تنظیم کلسیم بدن به درستی کار می کند.
ترشح بیش از حد PTH ممکن است به دلیل پرکاری تیروئید باشد که غالباً ناشی از تومور خوش خیم پاراتیروئید است. در موارد نادر ممکن است ناشی از سرطان نیز باشد.
در جدول زیر به تفسیر نتیجه آزمایش PTH و کلسیم اشاره شده است:
| کلسیم | PTH | تفسیر |
| نرمال | نرمال | سیستم تنظیم کلسیم به طور نرمال کار می‌کند. |
| کم | زیاد | PTH به درستی پاسخ می‌دهد. ممکن است آزمایشات دیگری برای بررسی سایر دلایل کاهش کلسیم نیاز باشد. |
| کم | کم یا نرمال | PTH به درستی پاسخ نمی‌دهد. احتمالاً فرد دارای هیپوپاراتیروئیدیسم ( پرکاری غدد پاراتیروئید) و هیپوکلسمی (کمبود کلسیم) ثانویه است. |
| زیاد | زیاد | غده پاراتیروئید بیش از حد PTH تولید می‌کند. ممکن است تست‌های تصویربرداری برای بررسی پاراتیروئید نیاز باشد. |
| زیاد | کم | PTH به درستی پاسخ می‌دهد. ممکن است آزمایشات دیگری برای بررسی علل افزایش کلسیم مرتبط با پاراتیروئید نیاز باشد. |
| نرمال | زیاد | پرکاری تیروئید خفیف |
شرایط انجام آزمایش PTH
برای انجام آزمایش PTH توصیه شده است به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت شرایط ناشتایی را رعایت کنید. در این مدت زمان می‌توانید آب بنوشید و مسواک بزنید. اما جویدن آدامس و سیگار کشیدن محدودیت دارد.
بیماری‌های مرتبط با سطح پایین هورمون پاراتیروئید
سطح پایین PTH می‌تواند به علت بیماری‌های زیر باشد:
- سارکوئیدوز( نوعی بیماری التهابی چند سیستمی)
- مشکلات تیروئیدی
- مشکلات استخوانی
- مسمومیت با ویتامین دی
- دریافت کلسیم اضافی
بیماری‌های مرتبط با سطح پایین هورمون پاراتیروئید
- مشکلات تیروئیدی
- مشکلات استخوانی
- تومورهای پاراتیروئیدی
- کاهش جذب ویتامین دی و کلسیم
وقتی سطح آزمایش PTH نرمال نیست …
عدم تعادل هورمون پاراتیروئید باعث اختلالات زیر می‌شود:
- خستگی مزمن
- بدن درد
- مشکلات خواب
- درد استخوان
- از دست دادن حافظه
- تمرکز ضعیف
- افسردگی
- سردرد
- پوکی استخوان
- سنگ کلیه
- فشار خون بالا
- آریتمی قلبی ( اختلال ریتم قلبی)
- نارسایی کلیه