آزمایش HBsAg به تشخیص بیماری هپاتیت نوع B کمک میکند. هپاتیت به معنای بروز التهاب در کبد است. کبد مسئولیت دفع سموم از بدن و فیلتر کردن مواد مضر خون را بر عهده دارد. هپاتیت انواع مختلفی دارد و به ۵ دسته A ,B,C ,D ,E تقسیم می‌شود که از بین آن‌ها سه نوع اول شایع‌تر هستند. اگر قصد دارید با آزمایش HBsAg و بیماری هپاتیت آشنا شوید در این مقاله هومکا را همراهی کنید. ما می‌خواهیم راجع به مفهوم و شرایط آزمایش HBsAg، آزمایش HBsAg در بارداری و … با شما صحبت کنیم. این اطلاعات برای بالا بردن آگاهی شما گردآوری شده است، لطفا برای تفسیر آزمایش HBsAg با متخصص مشورت داشته باشید.
آزمایش HBsAg برای چیست؟
نام دیگر این آزمایش، Hepatitis B surface antigen است. وقتی پزشک به ویروس هپاتیت ب در بیمار مشکوک شود این تست را تجویز خواهد کرد. البته در مواردی نیز آزمایش HBsAg فقط برای سنجش میزان مصونیت ایجاد شده پس از تزریق واکسن انجام می‌شود. همچنین اشخاصی که قصد اهدای عضو دارند نیز باید تست مذکور را در مراحل غربالگری انجام دهند. در این آزمایش، پروتئین آنتی‌ژن سطحی هپاتیت نوع B که روی سطح ویروس قرار گرفته است مورد بررسی قرار می‌گیرد. معمولأ برای اشخاصی که دچار عفونت حاد و مزمن هستند یا قبلا به این بیماری مبتلا بوده‌اند، این آزمایش برای تشخیص هپاتیت B تجویز می‌شود؛ چون ریسک ابتلا به بیماری در این اشخاص بسیار زیاد است.
HBsAg در آزمایش خون چیست؟
HBSAG پروتئین سطحی پوشش ویروس است. وجود آن عفونتی حاد را نشان می‌دهد و ترشح آنتی بادی به این معنا است که بدن در برابر آن ایمنی دارد. این ویروس علاوه بر بیماری هپاتیت، می‌تواند منجر به سیروز کبدی و حتی سرطان کبد شود. دوره کمون (نهفتگی) بیماری بطور متوسط ۷۵ روز است، اما بین ۳۰ تا ۱۸۰ روز می‌تواند متغیر باشد. این ویروس بین ۳۰ تا ۶۰ روز قابل تشخیص خواهد بود و ممکن است تا رسیدن به مرحله مزمن بودن در بدن باقی بماند.
آزمایش HBsAg در بارداری
تست HBsAg نیز جزئی آزمایشات غربالگری دوران بارداری است. این تست با هدف کنترل سلامتی مادر و جنین تجویز می‌شود. اگر در دوران بارداری ابتلای مادر به هپاتیت مشخص شود با تزریق واکسن ایمونوگلوبولین از ورود آسیب به جنین جلوگیری خواهد شد.
خواندن آزمایش HBsAg
- HBs Ag، متداول‌ترین شاخص تشخیص هپاتیت B است و در هپاتیت حاد کاربرد دارد.
- HBs Ab، تقریبأ بین ۶ الی ۹ ماه پس از ورود ویروس HBV به بدن وجود خود را نشان می‌دهد و بین ۶ الی ۱۰ سال نیز می‌تواند مثبت باقی بماند.
- HBc Ab (Ig M)، ابتدایی‌ترین تست مثبت پس از ورود ویروس به بدن است که به دلیل پوشیده شدن HBc Ag با آنتی ژن‌های سطحی، به شکل روتین در آزمایش بیمار قابل شناسایی نیست.
- سطح سرمی HBV DNA که به آن HBV DNA Viral Load هم گفته می‌شود مهمترین شاخص اندازه‌گیری وضعیت تداوم تکثیر ویروس یامتوقف شدن تکثیر ویروس است.
- مثبت بودن همزمان HBe Ag و HBe A در افرادی مشاهده می‌شود که مبتلا به هپاتیت مزمن شده‌اند. چیزی حدود ۱۰ درصد بیماران با این مشکل مواجه خواهند شد. این شرایط اغلب در دوره میانسالی مشاهده می‌شود. در این حالت بالا رفتن میزان آنزیم‌های کبدی، مخصوصأ ALT بیشتر در سطح سلولهای کبدی دیده می‌شود.
تفسیر آزمایش HBsAg
وجود دو عنصر HBc Ag و Hbe Ag در آزمایش بیمار نشان از تکثیر ویروس دارد و آنتی بادی علیه آن نشانه پایین آمدن شدت بیماری است. فاکتور HBc Ag در سرم مشاهده نخواهد شد اما در بیوپسی کبد ردیابی می‌شود. همچنین وجود HBeAg در آزمایش نشان از عفونت فعال هپاتیت مزمن دارد.
وجود HBsAg در هفته سوم بیماری قابل ردیابی است که مقدار HBsAg تا هفته دوازدهم به حداکثر میزان خود خواهد رسید و تا هفته بیست و چهارم کاهش پیدا میکند.
در حالی که زمان تشخیص HBeAg می‌تواند خیلی کوتاه باشد و فقط بین هفته چهارم تا دوازدهم قابل مشاهده است و بعد از آن آنتی بادی ضد HBeAg مشخص می‌شود. آنتی بادی ضد HBc یا آنتی ژن core از هفته پنجم شروع به افزایش خواهد کرد و تا هفته شانزدهم به بیشترین مقدار خود می‌رسد و سپس سطح آن ثابت باقی خواهد ماند.
آنتی بادی IgM ضد HBsAg را می‌توان از هفته پنجم بررسی کرد که البته تا چند هفته بیشتر نباید باقی بماند و وجود آن نشان از بیماری حاد دارد. اما اگر این آنتی بادی بیشتر از چند هفته در خون بیمار مشاهده شود بیماری به احتمال زیاد وارد مرحله مزمن می‌شود و شخص ممکن است ناقل شود.
علائم بالا یا پایین بودن فاکتور آزمایش HBsAg
خوب است بدانید این بیماری در روزهای ابتدایی علامت و نشانه‌ای ندارد، اما بعضی از افراد دچار حالت تهوع، استفراغ، درد شکمی و احساس خستگی مفرط می‌شوند. اگر این بیماری مزمن شود در نهایت منجر به عفونت و سرطان کبد خواهد شد.