Free PSA در آزمایش خون نشانه چیست؟
سوال اول این است که PSA چگونه در بدن مردان شناسایی می‌شود؟ لازم است بدانید که PSA یک نوع گلیکوپروتئین است. این آنتی ژن به میزان قابل توجهی در پروستات وجود دارد. البته باید دانست که PSA به میزان بسیار کمتر در دیگر بافت‌های بدن مردان همچون غدد شیری پستان، پستان و غدد فوق کلیه نیز تولید می‌شود.
با وجود اینکه گفتیم این آنتی ژن در اندام‌های دیگر مردان نیز یافت می‌شود، اما ترشح آن بیشتر در بافت‌های پروستات صورت می‌گیرد و بصورت کلی میزان ترشح آن به هورمون‌های اندروژن مردان وابستگی دارد.
PSA در خون مردان به میزان بسیار ناچیزی وجود دارد. درصورتی که سطح این آنتی ژن از حدود نرمال بیشتر یا کمتر شود، ممکن است نشانه بروز مشکل در پروستات باشد.
PSA از زمان شروع بلوغ در بدن مردان تولید می‌شود و هنگامی که ترشح آندروژن متوقف شود، سطح آن نیز کاهش پیدا می‌کند، به همین علت اشاره کردیم که PSA کاملا وابسته به هورمون مردانه آندروژن است.
ممکن است این سوال مطرح شود که PSA چه‌کاری انجام می‌دهد؟ این آنزیم وظیفه رقیق کردن مایع منی را برعهده دارد و در باروری نیز موثر است. این آنزیم بصورت آزاد در کنار دیگر پروتئین‌های خون داخل خون مردان وجود دارد.
شرایط انجام آزمایش Free PSA
برای انجام این آزمایش به نکات زیر دقت کنید:
- برای انجام این آزمایش نیاز نیست ناشتا باشید.
- برای انجام این آزمایش لازم است از انزال یک روز قبل از نمونه‌گیری اجتناب شود.
- نمونه‌گیری حداقل چهار هفته بعد از معاینه رکتال ( DRE) و انجام بیوپسی سوزنی توصیه می‌شود
علائم بالا یا پایین بودن فاکتور آزمایش Free PSA
به طور کلی باید دانست که درصورت مشاهده علائم زیر امکان کاهش سطح فاکتور آزمایش free PSA وجود دارد:
- مشکلات تخلیه ادرار
- وجود خون در ادرار و مایع منی
- اختلالات در نعوذ و انزال
- درد و ناراحتی در ناحیه لگن
- کاهش کالیبر جریان ادرار
دقت کنید که بالا بودن PSA در آزمایش حتما به مفهوم وجود یا ریسک بالای ابتلا به سرطان پروستات نیست. ممکن است علل محیطی متفاوت یا وجود بیماری‌های دیگری همچون پروستاتیت التهاب پروستات و پروستات نیز در سطح PSA خون تاثیرگذار باشند.
در بیشتر مواردی که سطح PSA ما بین ng/ml ١٠-٤ گزارش شده است، علت سرطان پروستات نبوده و متخصص دلیل اصلی را BPH یا بزرگی پروستات تشخیص می‌دهد.
یماری‌های تاثیرگذار در نتیجه آزمایش Free PSA
کاهش سطح نرمال PSA ممکن است ریسک بروز سرطان پروستات را به همراه داشته باشد. این بیماری یکی از شایع‌ترین انواع سرطان درمیان مردان به‌شمار می‌رود. خوب است بدانید که تنها با معاینه پزشکی و انجام آزمایش PSA می‌توان پی به بروز این بیماری برد. چرا که علائم سرطان پرستات در فاز اولیه بیماری خود را نشان نمی‌دهد و حتی بیمار درد و ناراحتی نیز در مراحل نخستین احساس نخواهد کرد.
مردانی که سابقه بروز سرطان پروستات در خانواده را دارند، لازم است هر شش ماه یا سالی یکبار آزمایش PSA را تکرار کنند. این بیماری از سنین ۵۰ سال به بالا بیشتر شیوع پیدا می‌کند و ابتدا فقط در غدد پروستات منتشر می‌شود، بنابراین با تشخیص زودهنگام می‌توان آن را مهار کرد.