آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C) چیست؟
آزمایش هموگلوبین ای وان سی، یک آزمایش خون بسیار رایج می باشد که برای غربالگری بیماران دیابتی کارآیی داشته و نشان می دهد بیماران به چه میزان در کنترل بیماری دیابت موفق بوده اند.
آزمایش هموگلوبین ای وان سی(Hb A1C) نشانگر میزان گلوگز(قند) همراه با هموگلوبین موجود در خون و میانگین قند خون بیمار در 2 تا 3 ماه گذشته است . بنابراین در صورتی که میزان قند خون در 2 یا 3 ماه گذشته بالا باشد نتیجه این آزمایش نشان دهنده کنترل نامناسب قند خون و در نتیجه امکان بروز عوارض بیشتر دیابت می باشد.
این آزمایش برای تشخیص دیابت نوع یک از ۲ کاربرد دارد. نتایج آن میزان هموگلوبین خون که به گلوکز متصل می‌شود را نشان می‌دهد. اگر سطح این تست بالا باشد، یعنی فرد با دیابت کنترل‌نشده مواجه است. نتایج آن با درصد بیان می‌شود:
| وضعیت | سطح تست HbA1c |
| نرمال | ۵.۶ درصد و کمتر |
| پیش‌دیابت | ۵.۷ تا ۶.۴ درصد |
| دیابت | ۶.۵ درصد و بالاتر |
جدول مقایسه انواع تست قند خون و نتایج آنها
| نتایج | تست A1C یا HbA1c | آزمایش FBS | آزمایش تحمل گلوکز OGTT | آزمایش قند خون تصادفی |
| نرمال | کمتر از ۵.۷درصد | ۹۹ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) یا کمتر | ۱۴۰ mg/dL یا کمتر | — |
| پیش دیابت | ۵.۷ تا ۶.۴ درصد | ۱۰۰ تا ۱۲۵ mg/dL | ۱۴۰- ۱۹۹ mg/dL | — |
| دیابت | ۶.۵ درصد و بالاتر | ۱۲۶ mg/dL و بالاتر | ۲۰۰ mg/dL و بالاتر | ۲۰۰ mg/dL و بالاتر |
چه عواملی می‌تواند نتایج آزمایش A1C را تحت تأثیر قرار دهد؟
هر کسی که برای مدت زمان طولانی به دیابت ابتلا داشته باشد می‌داند که آزمایشات A1C تا همین اواخر قابل اعتماد نبوده‌اند. در گذشته، آزمایشات A1C مختلف بسته به آزمایشگاهی که آنالیز آنها را انجام می‌داد، نتایج متفاوتی داشتند.
با این حال، برنامه ملی استاندارد سازی گلیکوهموگلوبین به بهبود دقت این آزمایشات کمک کرده است. تولید کنندگان آزمایشات A1C اکنون باید ثابت کنند تست‌های آنها با تست‌های مورد استفاده در یک تحقیقات عمده دیابت مطابقت دارد. در حال حاضر کیت‌های تست خانگی دقیقی برای خرید در دسترس هستند
در هر حال، دقت آزمایش A1C یا حتی آزمایش قند خون نسبی است. نتیجه آزمایش A1C می‌تواند تا نیم درصد بالاتر یا پایین‌تر از درصد واقعی باشد. این بدان معناست که اگر A1C شما 6 باشد، ممکن است بازه ای از 5.5 تا 6.5 را در برگیرد.
ممکن است آزمایش گلوکز خون در برخی افراد نشان دهنده دیابت باشد اما A1C آنها طبیعی باشد یا برعکس این حالت روی دهد. قبل از تأیید تشخیص دیابت، پزشک باید آزمایش دارای نتایج غیرطبیعی را در روز دیگری تکرار کند. در صورت وجود علائم مشخص دیابت (افزایش تشنگی، ادرار و کاهش وزن) و قند تصادفی بالای 200، انجام این تست ضرورتی ندارد.
بالابودن نتیجه آزمایشات A1C به چه معناست؟
سطح بالای A1C نشانگر دیابت کنترل نشده است که با افزایش خطر ابتلا به شرایط زیر همراه است:
- بیماری‌های قلبی عروقی، مانند سکته و حمله قلبی
- بیماری کلیوی
- آسیب عصبی
- آسیب چشم که ممکن است منجر به کوری شود
- بی‌حسی، گز گز و بی حسی پا به دلیل آسیب عصبی
- کند شدن روند ترمیم زخم و عفونت
اگر در مراحل ابتدایی ابتلا به دیابت نوع 2 هستید، تغییرات اندک در سبک زندگی می‌تواند تغییرات چشمگیری ایجاد کند و حتی دیابت را بهبود بخشد. کاهش وزن به میزان چند پوند یا آغاز برنامه ورزشی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. دیابت نوع 1 به محض تشخیص به انسولین نیاز دارد.