آنالیز مایع منی یا آزمایش اسپرم چیست؟
آنالیز مایع منی چیست؟
آنالیز مایع منی سه عامل اصلی سلامت اسپرم را می‌سنجد:
- تعداد اسپرم‌ها
- شکل اسپرم‌ها
- حرکت اسپرم‌ها، که با عنوان «تحرک اسپرم» نیز شناخته می‌شود
پزشکان معمولاً به طور جداگانه دو یا سه بار آنالیز اسپرم انجام می‌دهند تا اطلاعات خوبی درباره سلامت اسپرم‌ها به دست آورند. به گفته انجمن شیمی بالینی آمریکا (AACC)، این آزمایشات باید حداقل با فاصله هفت روز و طی دو تا سه ماه انجام شوند. شمارش اسپرم روزانه می‌تواند متفاوت باشد. با محاسبه میانگین نمونه‌های اسپرم می‌توان نتیجه قطعی را به دست آورد.
چرا باید آنالیز مایع منی انجام داد؟
آزمایش ناباروری مردان
هنگامی که زوجین در بچه‌دار شدن مشکل دارند، اغلب آنالیز مایع منی توصیه می‌شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که مرد نابارور است یا خیر. این آنالیز همچنین به شما کمک می‌کند بفهید دلیل ناباروری تعداد کم اسپرم یا اختلال عملکرد اسپرم است.
آزمایش جهت تعیین موفقیت وازکتومی
مردانی که وازکتومی انجام داده‌اند، برای اطمینان از عدم وجود اسپرم در مایع منی، آنالیز مایع منی انجام می‌دهند. در وازکتومی، لوله‌هایی که اسپرم را از بیضه‌ها به آلت تناسلی می‌فرستند، بریده شده و به عنوان یک شیوه دائمی کنترل بارداری مهر و موم می‌شوند. بعد از وازکتومی، پزشکان اغلب به مردان توصیه می‌کنند که به مدت سه ماه، ماهی یک بار آنالیز اسپرم انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که دیگر اسپرمی در مایع منی آن‌ها وجود ندارد.
چگونه می‌توان برای آنالیز مایع منی آماده شد
پزشک به شما اطلاع می‌دهد که برای آماده شدن جهت آنالیز مایع منی باید چه کنید. برای رسیدن به نتایج دقیق بسیار مهم است که این دستورالعمل‌ها را دنبال کنید.
برای گرفتن بهترین نمونه:
- از 24 تا 72 ساعت قبل از آزمایش از انزال خودداری کنید.
- دو تا پنج روز قبل از آزمایش از مصرف الکل، کافئین و داروهایی مانند کوکائین و ماری جوانا خودداری کنید.
- طبق دستورالعمل ارائه دهنده خدمات بهداشتی، مصرف هر داروی گیاهی مانند خار مریم و اکیناسه را متوقف کنید.
- طبق دستورالعمل ارائه دهنده خدمات بهداشتی، از مصرف هر داروی هورمونی خودداری کنید.
آنالیز مایع منی چگونه انجام می‌شود؟
شما باید یک نمونه مایع منی را برای آنالیز در اختیار پزشک خود قرار دهید. چهار روش اصلی برای جمع آوری نمونه منی وجود دارد:
- خودارضایی
- رابطه جنسی با کاندوم
- رابطه جنسی با قطع رابطه قبل از انزال
- انزالی که توسط جریان الکتریسیته تحریک می‌شود
خودارضایی به عنوان روش ارجح برای به دست آوردن نمونه تمیز در نظر گرفته می‌شود.
گرفتن یک نمونه خوب
دو عامل اصلی برای داشتن یک نمونه آزمایش خوب بسیار مهم است. اول از همه، منی باید در دمای بدن نگهداری شود. اگر خیلی گرم یا خیلی سرد شود، نتایج نادرست خواهد شد. دوم، منی باید ظرف 30 تا 60 دقیقه پس از خروج از بدن به مرکز آزمایش تحویل داده شود.
تداخل با آزمایش
برخی از عوامل می‌توانند بر روی آزمون تأثیر منفی بگذارند، از جمله:
- مایع منی که در تماس با اسپرم کش باشد
- این که وقتی بیمار هستید یا استرس دارید، آزمایش بدهید
- خطای تکنسین آزمایشگاه
- آلودگی نمونه
هیچ خطری در رابطه با با آنالیز اسپرم وجود ندارد.
اگر نتایج آنالیز اسپرم در بازه طبیعی نباشد و دستکاری نمونه مطرح نباشد، پزشک ممکن است بررسی کند آیا شما مواد زیر را که می‌تواند بر تعداد اسپرم شما تأثیر بگذارد مصرف می‌کنید یا خیر:
- الکل
- کافئین
- گیاهان دارویی، مانند خار مریم
- استفاده از داروهای تجویز شده‌ای که برای کاهش تعداد اسپرم شناخته می‌شوند، مانند سایمتیدین
- مصرف تفریحی مواد مخدر
- تنباکو
نتایج طبیعی آزمایش اسپرم
بعد از جمع آوری نمونه منی، بسته به آزمایشگاهی که به آن مراجعه می‌کنید، نتایج آزمایش شما باید ظرف 24 ساعت تا یک هفته آماده شود. هنگامی که یک پزشک نتایج آنالیز اسپرم را بررسی می‌کند، فاکتورهای زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. آنالیز پس از وازکتومی به دنبال وجود اسپرم است، اما آنالیز برای بررسی مسائل باروری عمیق‌تر است. پزشک شما هر یک از نتایج زیر را در نظر خواهد گرفت:
1. شکل اسپرم
یک نتیجه طبیعی برای شکل اسپرم این است که بیش از 50 درصد اسپرم‌ها به طور طبیعی شکل گرفته باشند. اگر مردی بیش از 50 درصد اسپرم‌هایی داشته باشد که به طور غیر طبیعی شکل گرفته باشند، این موضوع قدرت باروری او را کاهش می‌دهد. یک آزمایشگاه ممکن است ناهنجاری‌هایی را در ناحیه سر، قسمت میانی یا دم اسپرم شناسایی کند. همچنین ممکن است اسپرم نابالغ باشد و بنابراین قادر نباشد تخمک را بارور کند.
2. حرکت اسپرم
برای طبیعی بودن نتیجه، بیش از 50 درصد اسپرم‌ها باید یک ساعت پس از انزال به طور طبیعی حرکت کنند. حرکت اسپرم یا تحرک برای باروری مهم است زیرا اسپرم باید حرکت کند تا تخمک را بارور کند. یک سیستم خودکار اسپرم را از نظر حرکت آنالیز می‌کند و آن‌ها را در مقیاس 0 تا 4 درجه‌بندی می‌کند. نمره 0 به معنای عدم حرکت اسپرم است و نمره 3 یا 4 نشان دهنده حرکت خوب است.
3. pH
سطح pH باید بین 7.2 تا 7.8 باشد تا نتیجه طبیعی باشد. سطح pH بالاتر از 8.0 می‌تواند نشان دهد که اهدا کننده اسپرم عفونت دارد. نتیجه کمتر از 7.0 می‌تواند نشان دهنده آلوده بودن نمونه یا مسدود شدن مجاری انزالی مرد باشد.
4. حجم مایع منی
برای یک نتیجه طبیعی حجم منی باید بیشتر از 2 میلی‌لیتر باشد. حجم کم مایع منی می‌تواند مقدار کم اسپرم برای بارورسازی تخمک را نشان دهد. حجم بیش از حد مایع منی هم می‌تواند به معنی رقیق شدن اسپرم‌های موجود باشد.
5. تبدیل شدن منی به شکل مایع
مایع شدن منی باید 15 تا 30 دقیقه طول بکشد. مایع منی در ابتدا ضخیم و سفت است، اما توانایی مایع شدن، یا تبدیل به قوام آبکی، به حرکت اسپرم کمک می‌کند. اگر در عرض 15 تا 30 دقیقه منی مایع نشود، قدرت باروری تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
6. شمارش اسپرم
تعداد اسپرم در آنالیز مایع منی باید بین 20 تا 200 میلیون باشد. این نتیجه به نام میزان تراکم اسپرم نیز شناخته می‌شود. اگر این تعداد کم باشد، بارداری دشوارتر است.
7. شکل ظاهری
شکل ظاهری مایع منی باید مایل به سفید و خاکستری و شیری رنگ باشد. منی که دارای رنگ قرمز-قهوه ای است می‌تواند وجود خون را نشان دهد، در حالی که رنگ زرد می‌تواند یرقان را نشان دهد یا عارضه جانبی یک دارو باشد.
نتایج غیر طبیعی آزمایش اسپرم
اسپرم غیرطبیعی در رسیدن و نفوذ به تخمک‌ها مشکل خواهد داشت، و این امر باعث می‌شود بارداری سخت شود. نتایج غیرطبیعی می‌تواند موارد زیر را نشان دهد:
- ناباروری
- عفونت
- عدم تعادل هورمونی
- بیماری، مانند دیابت
- نقص ژنی
- قرار گرفتن در معرض پرتوها
اگر نتایج شما غیرطبیعی گزارش شود، احتمالاً پزشک پیشنهاد می‌کند که آزمایشات دیگری انجام دهید. این آزمایشات شامل موارد زیر است:
- آزمایشات ژنتیکی
- آزمایش هورمونی
- آنالیز ادرار پس از انزال
- گرفتن نمونه بافتی از بیضه‌ها
- آزمایش سلول‌های ایمنی آنتی اسپرم
چشم انداز پس از آنالیز مایع منی
آنالیز مایع منی که قطعی باشد، نیاز به جمع‌آوری دقیق و آنالیز چندین نمونه دارد. این آزمایش می‌تواند اطلاعات مختلفی که به تعیین عواملی که بر قدرت باروری شما تأثیر می گذارند کمک می‌کند را ارائه دهد.